Skip to main content

Full text of "Ratio medendi, in nosocomio practico"

See other formats 


1 


-  JL  @.  J 


ANTONII  de  HAEN 

S.  C.  R.  A.  MAJESTATIS  CONSILIARII 
E.T  ARCHIATRI, 

NEC  NON  MEDICIMJE  ils  HAC  ALMA  ET  ANTIQUISSJMA 
UNIV.EB.SITATE  tROFESSORIS  tRiMARIJj 

PARS  SEXTA 

RATIONIS  MEDENDI 

IN  NOSOCOMIO  PRACTICO; 
QUOD  IN  GRATIAM  ET  EMOLUMENTUM 

MEDICINiE  STUDIOSORUM 

CONDIDIT 

MARIA  THERESIA, 

AUGUSTISSIMA  ROMANORUM 

IMPER  ATRIX, 

HUNG.  BOHEM.  &c.  REGINA  &c.  &c. 


VlENNifi  AUSTRIiE, 

SUMPTlBUS  HERMAtfNI    JOSEPHI  K.RUCHTEN. 


M.  DCC.  LXI. 


f-Q^ftSS  |  LIBRARY 

X  J        U  0  \\  ftMyfad  IMI 


Foundsd  1S13 


c 


SACRA',   CjESARM,   REGLE ,  APOSTOLICVE 
M  A  J  E  S  T  A  T  I, 

AUGUSTiSSIM/E  ROMANORUM 

IMPER  ATRICI, 

HUNGARLE,  bohemle,  dalmatu 

CROATLE,  SCLAVONLE,  &c.  &c. 

R  E  G  I  N  JE, 

ARCHIDUCI  AUSTRLfi,  &c.  &c. 

MARI/E  THERESI/E, 

D  O  M  I  N  M 

SU/E  CLEMENTISSIM/E, 
ANTONIUS  de  HAEN. 


MAJESTATIS  TUM 

anmium  depono  opus :  qiio- 
X  2  riiam 


niam  primo  freqiicntioris 
experimenti fefe  obtiilit  oc- 
cafio ;  deinde  arcanas  Na- 
turcc  leges  invefiigandi  ar- 
dor  Inventis  ingeminaba- 
tur  ;  tandem  difcendi  avi- 
da,  atqiie  infatiabilis,  Ju- 
ventus  Academica,  nova 
indies  a  me  expe&avit,  pe- 

ti- 


tfoit ,  vrfit.  Symbolam 
contulit  longe  frequentius 
Cbirurghe ,  Medicina  ge- 
miina  Sororis  5  exercu 
tium.  Quin  etiam  nota- 
biles,  damnofque  in  Afte 
errores,  examinandi^  at- 
que  expugnandi  fuerant. 
Crevit  fic  in  immenfum 
X  3  La~ 


Labor,  feduna  cum  labore 
Voluptas  :  cum  quod  Ar- 
tem  purificare ,  cf  ampli- 
ficare  pojje ,  jucimdijfimum 
Jit;  tum  quod  eo  majorem 
benevolentiam^  eo  gratio- 
>m//MAJESTATIS 
TU/E  favorem,  me  mihi 
conciUaturum  certo  nof- 

fem, 


fem,  quo  demandatam  abs 
TE  provinciam  majori  cmn 
ardoipy  difcentiumque  emo- 
lumento ,  excoluijjem. 

Die  26.  O&obris 
1  76  1 . 


ELEN- 


ELENCHUS 

C  A  P  I  T  U  M. 

G  A  P  U  T  I. 

De  Cardialgia  Ghronica.   Pag.  i. 

C  A  P  U  T  II. 
De  vario  Hydrope  ac  tumore  Abdo- 
minis.    Pag.  3  6. 

C  A  P  U  T  III. 

De  Hydrope  peStoris.    Pag.  7?. 

C  A  P  U  T    IV.  • 

Problemata  cS:  Difficultates.  Pag.  95. 

C  A  P  U  T  V. 
De  Calculo  Veficae  Urinariae  &  Litho- 
tomia.     Pag.  171. 

C  A  P  U  T  VI. 

De  Cranii  uftione  in  pertinacioribus 
vitiis  Capitis.    Pag.  239. 

C  A  P  U  T  VII. 

De  quorundam  Medicamentorum  vi- 
ribus.    Pag.  2  8  7. 

CA- 


C  APUT  I. 

DE  CARDIALGIA 

CHRONICA. 


§.  I.  Cardialgia  multis  oriunda  de  caufis^  pro- 
topathica  datur ,  &f  deuteropathica.  §.  II. 
Scirrbi,  ut  caufe ,  fufpicionem  tum  diutur- 
nitas  morli,  tum  ejusdem  pertinacia,  haud 
immeritofecerunt ;  interea  dum  remedia  non- 
nulla  diu  conflanterque  adhibita ,  conftantem- 
que  fanitatem  operata ,  clare  demonftrent 
necdum  fcirrbum  adfuijje ,  fed  alias  pertina- 
ces  caufas.  §.  III.  NihiJominus  frequens 
heu  nimium  !  Cardialgia  caufa  fcirrhus  efl9 
queni  cognofcendum  regulce  artis  fepenume- 
ro  qnidem  dant^  quanam  vero  in  parte  is 
refideat ,  rarius  viventibus  ccgris,  frequen- 
tius  in  denatis ,  certo  novimus.  §.  iV.  Cau- 
fa  in  Pyloro  protopathica  dwjf  adeft  in  non- 
nullis ,  jugi  ingeftoruifi  vix  mutatomm  vo- 
mitu  fe  prodit^  in  aliis  minime  :  probatur 
utrumque  exemplis,  §.  V.  Frequentior  ea 
Pars  VI  A  ni,  ' 


2 


C   A  P   U  T  I. 


nihilominus  Obferzatio  eft ,  quod  vomitus  ille 
adjit ,  dnm  vel  caufa  protopathica  in  Pyloro, 
vel  deitteropatbica  pone  Pjlorum  eft ,  quam 
quod  non  adfit.  Hiftoria  id  confi\-mantes. 
§.  VI.  Solet  eo  in  cafu  ventriculus  vehemen- 
ter  aitgeri^  nonmmquam  fola  amplitudine^ 
aliquoties  etiam  crajjitie  :  vix  capitur  vera 
hujus  dijferentice  ex  obfervationibus  cavfa. 
§.  VII.  Qiiaftio  hdec  ad  ph.ra  cava  vifceva 
adplicat(i)  varieiatem  detegit  eandem.  Di- 
fcrepantia  fententiarum  circa  uterum  avfer- 
tur  exemp/is,  quce  indubie  demorflrent  illum 
crefcendo  haud  amittere  crajjitiem^  quam 
non  impr<2gnatus  habebat.  Tubce^  Ovariay 
Hydatides ,  quoque  crajjitudine  tunicarum 
'  paffim  augentnr.  §.  VIII.  Confirmatur  ar- 
■  gumentum  de  dijficiliore  hujus  morbi  Diagno- 
fi ;  dum  vomitus  vix  mutatorum  ingeftorum 
diuturni  latentijjima  &f  infolita  plane  cauja 
mnnunquam  deprchenditur.  Prudentia  $f 
Prac.mtiones  commendantur ,  dum  ejusmodi 
infolitae  caufe  fufficio  eji. 

§.  I.  /^Ardialgiam  Chronicam  hic 
defcribere  animus  non  eft, 
fufficienter  id  fcholis,  fcriptisqueMe- 
dicorum  praftantibus;  verum  ea  po- 
tius  communicare,  qux  proprix  ob- 
fervationes  ad  illam  elucidandam  con- 

tu- 


d e  Cardialgia  Chronica.  5 

tulerint.  Quod  ordine  ut  faciam, 
prxmitrere  debebo  recenfionem  va- 
riarum  admodum  partium  vifcerum- 
que,  in  quibus  hic  morbus  fedem, 
originemque  >  unquam  habuifle  in- 
ventus  eft. 

Ac  primo  quidem  ipfe  Ventricu- 
lus  cum  Pyloro  recenfetur>  fuo  af* 
fe&us  in  cavo ,  fubftantiave.  Eft- 
que  tunc  Protopathica  Cardialgia, 
quo  etiam  ese  fpecies  pro  parte  refc* 
rendae ,  qux  N°  1 8 *  1 9.  3  o.  3  1 .  re- 
cenfebuntur.  1.  Oefophagus  pone 
ventriculum.  3.  Diaphragma.  4* 
Pancreas.  5-  Duodenum.  6.  Omen- 
tum.  7.  Hepar*  8.  Splen*  9.  Ster- 
num  aut  mucrone  fuo,  aut  adnato 
(ibi  tumore.  i  o.  Mufculi  Refti  Abdo* 
minis.  1 1*  Veficula  fellis.  1  2.  Me- 
fenterium.  1  3 .  Renes  &  Ureteres* 
14.  Uterus.  i^.Ovaria.  i6.Tuba 
Fallopii.  17»  PrxternaturalesCon» 
A  1  cre- 


4 


C  A  P  U  T  I. 


cretiones  acTumores,  in  appendici- 
bus  per  Abdomen  adipofis.  i  8-  Hy- 
datides.  19.  Aqua,  Serum,  Pus, 
Ichor,  Mucus,  Sanies,  aut  quicun- 
que  alii  liquores,  five  in  vacuum  ef- 
fufi  Abdomen ,  five  faccis,  hydatidi- 
busque  contenti.  20.  Affe£tiones 
fpermaticorum  vaforum.  21.  Aneu- 
ryfmata  varia.  22.  Vifcerum  va- 
riorum  degeneratio.  23.  Mutuaque 
eorundem  inter  fefe  concretio.  24. 
Hernia  levior,  euns,  redeuns,  fepc 
ignota.  25.  Prolapfus  uteri  ac  va- 
ginx  varius.  26.  Multiplicia  inte- 
ftinorum  incommoda.  27.  Cephalsea. 
28.  Nimia  debilis  ventriculi  fenfili- 
tas.  29.  Hyftericus  clavus.  30.  Pe- 
culiares  atque  infuperabiles  ventriculi 
crampi  di£ti.  31.  Humores  acidi, 
alcalini ,  fordes,  vermes,  in  ventri- 
culo  fixi  aut  perpetui. 


De 


de  Cardialgia  Chronica.  5 

De  Cardialgia  in  enumeratorum 
partium  una,  pluribusve,  fede;  a  re- 
cenfitarum  una ,  pluribusve  ,  caufis ; 
innumera  quidem  exempla  nos  con- 
vincuntj  at  vero  cum  de  Cardialgia, 
ut  monui,  tra&atum  non  confcribam5 
ea  modo  tangam  ,  circa  qux  mea, 
aliorumque ,  five  nuperrimae ,  five 
falcem  nepdum  publice  editx  obfer- 
vationes,  verfantur.  Si  qua  tandem 
veterum  obfervata  fimile  quid  in- 
nuant,  ea  quoque  recenfebo. 

Multis  admodum  ventriculus,  lon- 
go  annorum  fpatio ,  irrito  artis  co- 
namine,  dolet ,  naufeat,  vomit;  & 
his  quidem  perpetuo ,  aliis  vero  po 
riodice. 

Emetica,  alvi  purgationes  ,  anta- 
cida,  roborantia ,  nervina,  ca^m  - 
nantia,  opiata,  haud  raro ,  five  fii- 
gula,  five  fuccedente  ordine  data  fae- 
rint,  levamen  afferunt,  atpaflimfu* 
A  3  gax 


6 


C   A  P  U   T  I. 


gax  illud  ,  atque  inconftans  ,  fepe 
omnino  fallax.  His  omnibus  vel  Pro-* 
topathicum  malum  eft,  quibus  ven-^ 
triculus  debilis ,  aut  fenfihiliffimus, 
aut  multo  acore  obfeffus  ,  aut  in  fa* 
brica  fua  varii  generis  tumores  gerit; 
vel  eft  deuteropathicum ,  dum  vel 
corrupti  humores  ex  Inteftinis,  per- 
quelnteftina,  aut  vermes ,  qiit  fordes, 
multave  bilis  in  TTMpixpXoig  dvooy  in 
ventriculum  fepius ,  inexhauftoque 
fonte,  irrepunt:  maxime  autem  quan- 
do  ille  adjacentium  partium  tumore, 
duritie,  fcirrho,  premitur,  vellica^ 
tur ,  continuoque  irritatur, 

§.  IL  Quos  mihi  hoc  morbo  labo-* 
rantes  videre  contigit,  annofum  ad^ 
modum  malum  paffim  hi  teftabantur, 
&  ad  oblata  auxilia  rebelle,  TJnde 
fcirrhi,  aliusve  generis  tumoris,  fi-* 
ve  VentriculiPylorique,  five  partium 
Vicinarum  ,  Ventriculum  aut  Pylorqra 

SOilH 


I 


de  Cardialgia  Chronica.  7 

comprimentis ,  vehemens  fape  fufpi- 
cio  mihi  nata  eft.  Incertus  tamen 
atque  animo  fluStuans,  dum  fequen- 
tia  adhibebam  ,  dicere  vix  poflum, 
quam  multis  integram  attulerim  fa- 
nitatem,  adeoque  omnem  apud  iilos 
fcirrhorum  fufpicionem  mente  excuf- 
ferim.  Prsefari  autem  oportet  Incom- 
parabili  Boerhaavio  me  hane  metho- 
dum  debere. 

Primo  ad  externam  ventriculi 
regionem.  fequens  admovi  Empla- 
ftrum  :  Empl.  de  Labd.  vel  Dia- 
bot.  unc.  }(3.  Camphoras,  Opii  cru-( 
di,  a  fcrup.  /3.  gr.  xv.  fcrup.  j.  Balf. 
peruv.  q.  f.  M.  Diu  gerendum  hoc 
Emplaftrum  fuit  ,  dumque  labere- 
tur ,  reficiendum.  Et  fi  quis  cutis 
ardor  ,  vel  effiorefcentia  in  non- 
nullis  ejusdem  ablationem  nonnun- 
quam  pofceret,  adplicationis  conti- 
nuationem  cutis  denuo  in  plerisque 
A  4  ad- 


8  C   A   P   U   T  I. 

admifit,  fi  faepius  fapone  cum  la£te 
lota,  fotaque  fuerat.  Deinde  afTum- 
fere  quovis  bihorio  aut  trihorio  co- 
chlearia  duo  Mifturae  hujus :  fy.  Lap. 
Cancror.  unc.  /3. 01.  ftill.  Menthx  cum 
Sacchari  dr.  iij.  in  Elaeofacch.  redafti 
gtt.  x .  Spir.  Menthae  unc.  j.  Laud.  Liq. 
Syd.  dr.  /3.  Syr.  Menth.  unc.  j.  Aq. 
Menth.  unc.  viij.  Eft  id  genus  ho- 
minibu^  tarda  paffim  &  ficca  alvus : 
quemadmodum  alias  fepius  adverti, 
ita  hic  quoque  plures  fuer^,  quibus 
Opium  &  Carminantia  hujus  mifturac 
alvum  maxime  naturalem.  redderent, 
vel  operationem  levioris  fubinde  dati 
purgantis  egregiam  perficerent.  Haud 
defuere  tamen  nonnulli,  quibus  vis 
Acidi  potentior,  datis  cum  miftura 
pilulis  ex  Sap.  Veneto  copiofo  ,  cum 
pauco  ftimulo  gum.  ammon.  &  maf. 
pHl.  Ruffi,  infringi  debuerit.  Da- 
bantur  quoque,  quibus  ventriculi  non 

.  4  ita 


de  Cardialgia  Chronica.  9 


ita  acor,  fed  potius  frequens  fpafmus 
&  debilitas ,  dolorem  concomitari  vi- 
derentur  :  his  fumme  conditum  hoc 
profuit :  R>.  Cort.  peruv.  unc.  iij.  Cam- 
phor.  Myrrh.  a  dr.  j/3.  Syr.  Diacod.  & 
Menth.  a  unc.  iij/3.  M.  ut  fexies  de  die 
magnitudinis  nucis  mofchatx  fruftu- 
lum  fumerent.  Aderant,  quibus  opii 
majorem  longe  dofim  ,  ad  no£tem 
prxcipue,  dari  oportuerit.  Multi  fa- 
ne  homines  a  Cardialgia  penitus  con- 
valuerunt,  modo,  durante  cura,  ex- 
a£te  abftinerent  ab  iis,  quas  difficul- 
ter  digeruntur,  &  a  La£te,  Cafeo, 
Aceto,  Vinis  acidis;  diaetamque  AU 
calefcentem  obfervarent. 

Hxc,  inquam,  dando,  his  pro- 
ficiendo ,  tandem  didici  inveteratos 
cjusmodi  Cardialgicos ,  eo  quod  Me- 
dicamenta  fine  curas  ftabilitate  per 
annos  abligurierint ,  incurabiles  fere, 
fcirrhoque  ventriculi  ,  aut  partium 
A  s  po« 


io  Caput  I. 

 » 

pone  illum  fitarurn,  laborantes  ha- 
beri  ;  curam  tamen  &  integram  ,  & 
perfeverantem  has  fcirrhi*  fufpiciones 
plane  abigere.  Concludere  hinc  de- 
bui  plures  dari,  quibus  immodicus 
ventriculi  acor  fere  indomabilis  adef- 
fec,  quibus  debilicas  ventriculi  foret 
infuperabilis ,  quosque  a  flatibus ,  a 
fpafmis,  a  convulfionibus  primarum 
viarum  liberare,  ferme  impoffibile 
videretur;  licet  nunc  antacida,  nunc 
paregorica,  alio  tempore  pnrgantia, 
alio  iterum  roborancia,  &  carminan- 
tia  diSta,  ipfis  faepius  exhiberentur ; 
eo  quod  optima  haec  remedia  nec  fuf- 
ficiente  copia,  nec  tempore  haud  in- 
terrupto,  nec  multa  horum  fociata, 
nec  longo  poft  fynptomatum  filen- 
tium  tempore,  fumerentur. 

t§.  III.  Quamvis  hxc  ita  fe  ha- 
beant,  ukro  tamen  fatendum  eft, 
Ventpiculi  ,  Oefophagi,  Pylori,  par- 

tium- 


de  Cardialgia  Chronica.  II 


tiumque  hisce  vicinarum  fcirrhum, 
morbum  frequentem  efle,  quem  pal* 
liamus  potius,  quam  curamus ;  nifi 
initio  advocati ,  &  figna  ejus  certio- 
ra  contemplati quam  quidem  in  ca-r 
fibus  §.  II.  leniflimis  folventibus,  & 
prxprimis  copiofiflimo  ,  eodemque 
pertinaci  -mellis  ufu,  nafcentem  hapc  J 
Diathefim  diflblvamus..  Hinc  juvac 
mente  prcefentia  haec  figna  gerere, 
quae  Ars  obfervanda  detexit. 

Sunt  r,  caufe  praegreflfe,  tit  v,  g, 
ventriculi  Inflammatio ,  nec  benigna 
refolutione,  nec  critica  evacuatione 
foluta.  2.  Mali  diuturnitas.  3.  Per-> 
tinacia  ejusdem  ad  fele£ta  remedia* 
4.  Vomitus  frequens  fub  a£tu  dige-r 
ftionisu  5.  Loci  pondus.  6.  Do- 
lorum  moderamen  a  fortiore  ventri-* 
culi,  abdominisque  compreffione.  7, 
Ventris  externi  ta£tus.  8.  Vitia  af- 
fecti  vifgeris  5  quod  3  defe£tu  fecre** 

tio^ 


12  Caput  I. 

tionis,  corporis  ceconomiam  plus,  mi- 
nus,  turbat. 

Exa&e  locum  determinare  indura- 
ti  tumoris,  five  ipfo  in  ventriculo  hae- 
rentis,  five  ejus,  qui  in  vicinia  na- 
tus  ventriculum  premit,  facile  non- 
nunquam  datur,  aliquando  difficul- 
ter ,  faepe  vero  neutiquam.  Tot  hinc 
in  confultationibus  litigia.  Verfati 
utcunque  in  Anatomicis  Medici,  qui 
femel  iterumque  Pancreas  fcirrhofum 
invenere ;  idem  pofthac  perpetuo  ac- 
cufant:  legerunt  alii,  videruntque  ex 
ipfo  Mefenterio  enatum  tumorem, 
qui  furfum  vergens  ventriculo  in  fun- 
ftionibus  fuis  impedimento  fuerit ; 
nihil  in  polerum ,  nifi  Mefenterium 
clamant.  Sic  iterum  alii  aliud.  At 
vero  ingenue  fateamur  certa  figna  ra- 
rifiime  dari,  quae  ex  innumeris  cau- 
fis  veram  determinent,  quae  Jocum, 
quo  tumor  haereat,  quae  vifcus,  quod 

oc- 


de  Cardialgia  Chronica.  13 

occupet,  qux  modum  impedirnenti, 
naturamque ,  examuffim  explicet.  Ca- 
davera  paffim  nos  erroneae  convin- 
cunt  fententiae.  Exemplis  videre  ju- 
vat. 

§.  IV.  Perilluftris  ac  longe  do&if- 
fimus ,  expertiffimusque  Vir ,  G.  Mac* 
neven  0  Kelly  ab  Agrim,  Fac.  Med. 
Trag.  Dire&or  fapientiffimus ,  con- 
fummatus  Pathologix  ibidem  Profef- 
for,  verum  noftras  Artis  ornamen- 
tum  ,  edidit  1760.  DilTertationem  de 
Raro  Ventrkuli  cafu,  in  quo  vomitus 
ingeftorum  vix  mutatorum,  in  pro- 
vefto  admodum  morbo ,  impedimen- 
tum  circa  Pylorum  hserere  indicabat. 
Probabilis  fane  hxc  di&a  de  caufa  fen- 
tentia  erat ;  haud  tamen  ita ,  ut  una 
conftaret  utrum  in  ipfaPylori  fubftan- 
tia ,  an  in  circumjacentibus  partibus, 
haereret  id,  quidquid  efTet  demum, 
obftaculi.     Cadaveris  autem  feetione 

pa- 


«4 


G   A   F   U   T  I. 


patuit  fcirrhum  adeffe ,  eumque  ita 
totum  ambitum  occupare  Pylori,  uc 
tranfitus  per  illum  vix  fetae  mediocri 
concederetur.  Eo  obftaculo  effe&um 
id  ,  ut  eam  fenfim  in  molem  creverit 
ventriculus,  qu#,  facci  iiiftar,  lini- 
verfum  expleret  abdomen,  fuoque 
fundo  inter  Re&um  &  Veficam  infi- 
nuans  fefe ,  fimul  caufa  tenefmi  exti- 
tiflet,  frequentisque  ftranguriae.  In- 
gens  adco  hic  ventriculus,  ut,  refe» 
rente  Claro  Autore,  filum  arcui 
),  majori  circumdu&um,  antequam 
„  evacuaretur ,  ulnam  Bohemicam, 
„  cum  tribus  quadrantibus,  &  duo- 

bus  pollicibus  aequaret :  minor  ar- 
„  cus  tres  daret  quadrantes ,  cum 

uno  pollice* 

2.  Apud  Riverium  obfervatio  A* 
Jodon,  Antijfiodorehfts  Medici,  habe* 
tur ,  hoininis  nempe  qui  integro  trien- 
nio  cum  tumidiflimo  ventre  fine  vomU 

tu 


de  Cardialgia  Chronica.  15 

tu  confliftatus ,  demum  febre  &  an- 
xietatibus  emaciatus,  periit.  Ipfus; 
Jodon,  qui  hiftoriam  narrat,  Anato- 
men  fecit.  Hydatis  magna  in  medio 
pendebat  Pyloro ,  hydatidibus  tota 
fcatebac  univerfi  ventriculi  interior 
fuperficies  :  liquidum  vero  in  hoc 
ventriculo  contentum  nonaginta  libra- 
rum  pondere  fuit.  Ventriculus  me- 
dius  diffeftus,  fuperabat  ulnam  Tari- 
ftcnfem  (quae  media  parte  Viennenji 
longior)  ambo  ventriculi  ora  fere 
junfta  erant,  Hic  autem  homo  cur 
non  vomuerit?  Quia  ventriculus  cum 
Peritonaeo  arcte  connatus.  Igitur  hic 
videmus  cafum ,  in  quo  cum  omni- 
bus  vomendi  caufis  vomitus  fuit  im- 
poflibilis.  Blancard  Cent.  1.  N°  84* 
vel  ipfiflimam  hiftoriam  habuic,  vel 
eam  Jodonis  inter  fuas  retulit. 

3.  Et  rarior  ille  cafus ,  quem  Tom. 
5.  Cap.  2.  pag.  3S.  Rat.  Med.  dedi, 

.in 


16         Caput  I. 

in  quo  ventriculi  pars  prope  Pylo- 
rum,  ipfeque  Pylorus  ,  Omenti  parvi 
Winslowi  craffa  duraque  produ&io- 
ne  premebantur,  ac  praterea  pecu- 
liari  extrinfecus  adnato  tumore  Pylo- 
rus  compreffus  erat  j  ille ,  inquam, 
cafus  vomitum  cetera  inevitabileni, 
tamen  impoffibilem  fuiffe  oftendit, 
prae  ponderofiffimo  ,  rigidiffimoque 
omento,  ventriculum  immobilem  fi- 
gente. 

4.  Quid  mirabilius,  quam  quod 
10.  Aprilis  1758.  in  publico  Audi- 
torio  circa  hoc  ipfum  negotium  de- 
monftraverim  !  Ventriculus  primo 
formabat  lagenam,  finiftrorfum  pro- 
du&am  ,  3h  pollicum  ;  deinde  ex 
fundi  fui  latere  dextro  tubum  emit- 
tebat,  diametri  fex  linearum,  qui  pe- 
detentim  ad  fesqui  pollicis  amplitudi- 
nem  latefcens,  longitudinemque  4J» 
pollicum  sequans,  demum  Pylorum 

for- 


de  Cardialgia  Chronica.  17 

formabat,  &  in  Duodenum  abibat. 
Pinguismoles  ventriculo  adnata,  ma- 
gnamque  adepta  duritiem ,  in  caufa 
fuerat,  cur  ventriculus  hanc  aflum- 
fiflet  figuram.  Interim  homo  hic ,  cu- 
jus  morbum  Cap.  4.  probl.  8.  enar- 
rabo,  ante  ultimum  fuum  ac  brevem 
morbum  nunquam  vomuit.  Cujus 
miri  phenomeni  fi  a  me  caufa  quxri- 
tur ,  aliam  non  novi ,  nifi  quod  Na- 
tura  nonnunquam  fefe  monftrofis  ac- 
commodet.      Et  quidni  ?  Antiquos 
fcirrhos  in  cadaveribus  reperimus, 
qui  fui  figna  ita  per  annos  dederint, 
ut  homines  fubinde  per  plures  fepti- 
manas,  menfesve,  a  quovis  dolore  ac 
vomitu  liberi  vixerint.     Cur,  quod 
per  menfes,  id  quoque  non  poflet  per 
annos,  non  poflet  per  totam  contin- 
gere  vitam  ? 

5.  tAurifaber  Riverii  Cent.  i.N°. 
90.  ingentem  Pai^reatis  acMefenterii 

Vars  VL  B  fcirr- 


18  C   A  P  U  T  I. 


fcirrhum  geffit ,  qui  Pylorum,  Jeju- 
nique  principium,  ita  anguftaret,  ut 
omnis  fere  praecluderetur  tranfitus, 
quique  dolores  crearet  enormes.  Hic 
homo  a  tribus  faltem  menfibus,  an- 
tequam  adeffet  ipfi  Riverius ,  &  ali- 
quo  adhuc  poftmodum  tempore ,  ne- 
que  fponte  vomuit,  neque  datoEme- 
tico  vomere  potuit,  nifi  eodem  repe- 
tito  5  quamvis  ventriculus  materie 
efculenta  &  potulenta  plenus  a  morte 
inveniretur.  Cur  non  vomuerit,  da- 
ta  hiftoria  non  exponit:  cum  autem 
ex  Natura  morbi  vomere  debuerit, 
nec  vomuerit  tamen ,  videmus  plu- 
res  dari ,  qui  cum  omnibus  vomendi 
caufis  neutiquam  vomant. 

§.  V.  Igitur  ut  in  quibuscunque 
fere  aliis  morbis,  ita  quoque  hic  mi- 
ras  detegimus  exceptiones.  Cacterum, 
fi  nec  ventriculus  manifefto  aliis  de 
caufis  a  Vomitu  imj^ediatur,  nec  forte 

serum- 


de  Cardialgia  Chronica.  19 


asrumnis  hisce  afluefcat  fic,  ut  inde 
ad  vomitum  non  proritetur,  folent 
paffim  id  genus  hominum  vomere, 
hocque  mox,  aut  brevi  poft  aflum- 
pta ;  qux  tunc  fere  immutata  prodi- 
re  cernas.  Centena  id  demonftrant 
exempla.  Novendecim  anni  funt, 
quod  publice  ediderim  Anatomen  fe- 
minge,  perpetuo  vomentis  immutata 
faepe  ingefta  ;  qua  .conftitit  omentum 
geminos  digitos  crafllim  adhaefifle 
ventriculo,  jecinori  ,  inteftinis ,  co- 
lo,  jejuno,  duodeno,  omnesque  has 
partes  in  unam  veluti  fafcia»^.  con- 
traxifle. 

Obiit  1 9.  Aprilis  Anni  praefentis 
Praenobilis  fanitatis  Confiliarius ,  ac 
praeftantiffimus  Medicus ,  Leopoldus 
Erndl,  qui  fane  noverat  15.  anno- 
rum  fpatio  immedicabilem  fui  ventri- 
culi  morbum ,  vomitusque  frequen- 
tes,  prudentia,  &  folertia  fua  ita  pal* 
B  2  Ha- 


2  0  Caput  I. 


liare,  &  moderare,  ut  in  45.  aetatis 
annuni  vitam  fuam  inter  labores  pra- 
fticos,  Vir  Deo  &  hominibus  carus, 
produxerit.  Invenimus  porro  ven- 
triculutn  fic  fe  habentem :  primo  in- 
ftar  inverfe  lagense  '  longitudine  8*- 
pollicum,  ad  umbilicum  fere  usque 
defcendebat,  inde  angulo  fa&o  aflur- 
gens,  atque  canalem  quntuor  polli- 
ces  lo.ngum  formans ,  ad  Pylorum 
petebat. 

Porro  hujus  miri  phaenomeni  ge- 
mina  patuit  caufa  mechanica  ;  qua- 
rum  j^ma  ventriculus  in  genere  ex- 
tendeiTOis,  akera  in  hanc  praecipue 
formam  mutandus  fuerit.  Scilicet 
Pancreas  fenfim  indurefcens,  aufta- 
que  tumefcens  mole,  compreflerat 
retroflexum  aPyloroDuodenum;  quo 
effe&um  id,  ut  Duodenum  contra 
vertebras  Dorfi  preflum,  Chymum 
ventriculo  pulfum  fepe  retardaverit, 

imo 


de  Cardialgia  Chronica.  II 

«— — 1^— — — — ■    1  —     II.  I  I  l.ij 

imo  demoratum  fit.  Haec  igitur  ve- 
ra  caufa  ventriculi  univerfalis  diften- 
(ionis ,  utpote  accipientis,  nec  nifi  per 
lucida  intervalla  dimittentis.  At  ve- 
ro  immenfum  jecur  oeque  in  toto  la- 
tere  finiftro,  quam  in  dextro/  ulcra 
umbilicum  produ£tum  ,  fic  formatum 
erat,  ut  fub  lobo  finiftro  fuo  ,  utpote 
tenuiore  ,  ventriculus  in  crafla;  lage- 
nx  ventrem  abire  potuerit ;  lobo  au- 
tem  dextro  admodum  craflb,  idem 
ventriculus  non  potuerit  in  latus  di- 
ftendi ;  fed  unice  fupra  umbilicum, 
ubi  aliquod  fpatium  inter  utriusque 
lobi  pendentis  crepidines  naJtus,  an- 
guftus  plane  ille  ut  oblongum  lagenae 
collum,  aliquantifper  decurrebat,  & 
angulo  fa£io  affurgebat,  itidemque 
fub  crafliffimo  lobo  Hepatis  dextro, 
anguftiore  tubo  ad  Pylorum  perge- 
bat.  Ita  ut  evidens  fic  fiat,  quoi 
dixi ,  Duodeni  compreffione  oportuif- 
B  3  fe, 


22  C   A   F   U   T  I. 

fe,  utuniverfus  ventriculus  ienfim  di- 
ftenderetur;  monftrofa  jecinoris  for- 
ma  contigiffe,  ut  in  fua  diftenfione 
ventriculus  in  hanc  figuram  potiffi- 
mum  mutaretur. 

§.  VI.  Expedit  meditationem  fu- 
per  hisce  malis  ultra  producere.  Vi- 
fcera  cava,  Tumores  cyftici,  Aneu- 
ryfmata ,  uno  in  corpore  reperiuntur 
eo  tenuiora,  quo  expanfiora ;  in  alio 
vero  quo  ampliora,  eo  craffiora.  An 
lenta  extenfione,  craffitudinem;  cita, 
tunicorum  extenuationem  referant  ? 
id  Anatome  non  ita  admittit.  In  hi- 
ftoria  III.  Mac-ncvcn,  ut  fenfim  mole 
ventriculus,  ita  &  crevit  fubftantia. 
Econtrario  fcirrhus  ingrens  Oclaviani  a 
Taxit  j  Pylorum  fcnfim  anguftando, 
in  caufa  quidem  fuerat,  ut  immen- 
fum  ventriculus  diftenderetur ,  haud 
vero  ut  augeretur  craffitie ,  cum  Hbg- 
jtcttcro  folito  tenuatior  inventus  fit: 

& 


4 


de  Cardialgia  Chronica.  23 

&  licet  Optimi  Erndl  ventriculus  non 
nifi  lentiffime  diftentus  fit ,  incraflatas 
tamen  tunicas  non  habuit.  In  cada- 
vere ,  cujus  Hiftoriam  Cap.  3.  §.  2. 
dabo ,  cupido  me  invafit  capacitatem 
menfurandi  ventriculi,  qui  lenta  & 
continuata  per  annos  epulatione  pe- 
detentim  in  magnum  faccum  abive- 
rat.  Menfura  male  capta  fuit,  nam 
antequamPylorum  ligaremus,  negle- 
xeramus  ventriculum  a  multa  copia 
contentorum,  qua  utcunque  turgebat, 
exonerare.  Nihilominus  quinque 
menfuras,  five  viginti  libras  aqu# 
commode  infudimus,  plus  infufuri, 
fi  ejusdem  prope  sefophagum  tenuitas, 
qua  illum  digitis  ad  infundendam 
aquam  dilatabamus ,  profunde  dila- 
cerata  non  fuiffet.  Ut  eo  loco ,  fic 
ubique  membranarum  ventriculi  te- 
nuitas  deprehendebatur. 


B  4         §•  VIL 


24  Caput  I. 


§.  VII.  DifFerentia  igitur  magna 
in  ampliato  ventriculo,  lente  quan- 
tumvis  diftento,  obfervatur.  In  vefi- 
ca  fellea,  &  urinaria,  pro  diftenfione 
tenuitas  crefcere  folet.  Sed  quid  de- 
mum  de  utero  eft? 

Galenus  L.  de  uteri  Anatqme  Cap. 
S.pag.  280.  apud  Charterium  inTom. 

4.  uterus  in  principio  conceptus 

5,  craftus ,  cum  prope  tempus  parien- 
„  di  accedit  ,  magnus  quidem  fed 
„  tenuis:  craffitudo  eniin  in  longitu- 

dinem  extenfa  abfumitur  „.  Eo- 
demque  Charterii  Tomo  pag.  653. 
Galenus  idem  repetit  Lib.  14.  Libr. 
de  ufu  part.  Cap.  1 4.  Cum  fubfequen- 
tium  feculorum  Autores,  &Arabum 
fchola,  non  nifi  in  Galeni  verba  jura- 
rent,  nec  facilis  daretur  occafio  exa- 
minis  ^ravidi  uteri ,  mirari  non  opor- 
eetf  quod  inpoftrema  usque  haec  tem- 
pora  apud  omnes  pafllm  Medicos, 

imo 


de  Cardialgia  Chronica.  25 

imo  etiam  celebres  Anatomicos ,  v.  g. 
Vefalium,  receptiflima  fententia  hxc 
fuerit.     Contrarium  tamen  afferue- 
runt  Du  Laurcnt ,  Riolanus ,  Bartholi- 
nuSy  Plazzonius ,  Harvceus ,  aliique. 
Sic  demum  magna  haec  quxftio  de- 
volvebatur  ad  Moricceum ,  qui  ante* 
quam  fua  ederet,  jam  magnam  vitae 
partem  circa  uterum,  &  in  utero  tri- 
verat.    Audafter  ille  Galcni  fenten- 
tiam  tuitus  eft,  &  putavit  meridiana 
luce  fe  eam  clariorem  demonftraffe. 
Putat  Moricceus ,  plures  ideo  fuppo- 
fuiffe.non  extenuari  gravidos  uteros, 
quod  viderint  crafliores  eosdem  ma« 
nere,  qua  parte  placentam  habeant, 
ftatuerintque  ut  ibidem,  ita  fe  habe- 
re  ubique ;  porro  id  falfum  effe ,  & 
uterum  caeterum  pro  ratione  extenfio- 
nis  tenuiorem  fieri.  La  Motte^  Trew> 
Mocbius ,  pluresque  alii ,  uterum  fal- 
tem  non  minui  a  naturali  in  non  im« 
B  5  prx- 


2  6         Caput  I. 


prxgnatis  craffitie  ;  Sylvius ,  Heyjier, 
Paljinusy  aliique  uterum  fcribunt  craf- 
fiorem  naturali  reddi. 

Incomparabilis  Albinus  hic  pnepri- 
mis  laudandus  ,  qui  nobis  naturaH 
forma  dederit  uteri  gravidi  figuras 
egregias,  varioque  afpeftu  contem- 
plandas,  in  quibus  uterum  cernimus, 
minime  pro  ratione  extenfionis  exte- 
nuatum.  Egregius,  &  vere  DoSfcif- 
fimus  'Noordwyk,  in  fua  uteri  gravidi 
Anatome  in  4to  edita  1743.  idem  in 
utero,  forte  5.  menfes  gravido ,  de- 
monftravit.  Tandem  teftis  autoptes 
rem  pulcra  occafione  contemplatus 
fum  Hag&  Batavorum  26.  Maji  1  7  5  1 . 
Gallica  femina  feptem  menfibus  gra- 
vida ,  infantis  ad  finem  usque  experta 
motum,  phthifi  pulmonali  moribun- 
da  jam ,  Rev.  P.  Carmelitae  Cyrilli  cu- 
ra  omnis  eo  tendebat ,  nt  mox  ab 
ejus  morte  tentaretur,  an  civis  Rei- 

pu- 


de  Cardialgia  Chronica.  27 

publicae,  an  Ecclefiae  membrum  ,  fu- 
bica  fe£tione  fervari  forte  polfet. 
Hinc  rogabar,  ut  proximis  in  aedi- 
bus  cum  Chirurgo,  eo  fine  praefen- 
tem  me  fifterem.  Unde  quo  mo- 
mento  moriebatur,  intrantes  exami- 
nabamus  ,  num  vere  mortua  elfet  ? 
maritumque  &  feminas  adftantes  ro- 
gabamus,  num  vere  mortuam  eam 
crederent  ?  annuentibus  cunftis  opus 
aggreifi  fumus.  Uterum  dextro  in 
latere  incidentes ,  vitaturi  placentam, 
in  eandem  pervenimus  tamen.  Hinc 
fruftra  copiofum  fanguinem  vi  ex  va- 
fis  linearum  duarum  lurnine  vidimus 
profilientem.  Oppofito  igitur  in  la- 
tere  mox  fecantes  digiti  ubique  craf- 
fitudinem  uteri  ofFendimus.  Craffior 
antea  certe  fuit,  cum  ab  ipfo  primo 
fectionis  inceptae  momento  rivatim 
effluens  cruor  aliquem  crafiitudinis 
collapfum  efFecerit  oporteat.  Mem- 


Caput  L 

branis  pertufis  vi  aqua  profiliit,  in- 
fansque  facie  prona  coxygem  Matris 
verfus  educebatur.  An  id  elidit  com- 
munem  fententiam  infantis  fe  capite 
deorfum  circa  ultima  graviditatis 
tempora  duntaxat  vertentis  ?  Mor- 
tuus  jam  erat  infans.  Placentam  pru- 
denter  ab  uteri  parte  dextra  feparatu- 
rus,  hic  facile,  ibi  eam  non  nifi  aut 
ejusdem,  aut  uteri  laefione,  folvere 
potui.  In  magna  plaga  facillime  fe- 
parataPlacenta,  finus  vidi  plures,  la- 
cunasve,  utero  contiguas,  cruore  ple- 
nas,  fed  uteri  in  eadem  plaga  deter- 
fa  fuperficies  nihil  mihi  aperti ,  nihil 
oitendit  finuofi.  An  uteri  ibidem 
Se£tio  primum  fa£ta ,  mutavit  quid- 
quam?  Lineas  quasd&m  albefcentes, 
fibras  referentes,  vario  modo  per  ute- 
ri  fundum  difperfas  vidi  ;  quae  an 
ipfiffimae  fint,  qux  Ruifchio  ideam 
mufcularis  ibidem  fabricx  dederiat 

igno- 


de  Cardialgia  Chronica.  29 

io;noro.  Sed  nihil  difficilius  fuit  fe- 
paratione  Chorii  ab  utero  :  quanta- 
cumque  enim  prudentia  id  feparare 
contendebam ,  erat  cellulofitatis  &  va- 
forum  tantum  robur ,  ut  vel  uterum 
lsedere ,  vel  membranre  Chorii  laci- 
nias  deberem  relinquere.  Amnii 
a  Chorio  feparatio  facillima  fine  ulla 
laefione.  An  fi  peperilTet  hxc  femi- 
na,  membrana  Chorii  non  manfiffet 
utero  affixa  ?  &  forfitan  Placentae 
pars  ?  Confirmabit  hanc  veritatem 
Hiftoria  uteri,  fanie  peflima  diften- 
tiffimi,  &  in  fua  fubftantia  pollicem 
craffi,  quam  Cap.  II.  §.  III.  dabo. 

Atque  toec  de  utero  di£ta  fuffi- 
ciant,  ut  convi&i  fimus  non  nifi  fi- 
milium  experimentorum  raritate  con- 
tigiffe,  ut  uteri  gravidi  extenuatio- 
nem  falfo  plurimi  ftatuerint ;  &  ab 
altera  parte  ,  ut  inventam  ejusdem 
2.  3.  4.  pollicum  in  fundo  craflitu- 

di- 


30  C  A  P  U  T  I. 


dinem  ad  praeternaturalia  forte  rele- 
gamus. 

Solent  etiam  Tubx  fallopianae, 
Ovaria,  Hydatides,  Cyftici  in fuper- 
ficie  corporis  tumores ,  eo  craffiorem 
habere  tunicam ,  quo  plus  extendun- 
tur.  Sic  habui  Tubam  fallopianam 
hac  hyeme  feptem  librarum;  hisdie- 
bus  aliam,  quam  ob  difTeclionis  di- 
ftin£tioris  caufam  dilacerare  ubique 
debui ,  adeoque  ponderare  non  po- 
tui ,  fed  plures  certe  libras  habuif- 
fem.  Cyprianus  faccum  hydropicum, 
ex  tuba  formatum ,  &  150.  libras 
aquae  continentem,  invenit  librarum 
30.  pondere.  Politi  &  «quabiles  ra- 
ro  hi  facci  funt,  paffim  aut  alterutra> 
aut  utraque  fuperficie  insequales ,  tu- 
berofi. 

§.  Vllf  Unde  demum  patet  fcir- 
rhos  aliosque  tumores  Mefenterii,  Pan- 
creatis,  Pylori,  Omenti  parvi ,  ac 

ma- 


de  Cardialgia  Chronica.  31 

magni,  Renis,  (  quem  fex  circiter  li- 
bras  pendentem  praeterito  anno  publi- 
ce  demonftravi),  varios  Ventriculi 
morbos,  ingeftorumque  vix  mutato- 
rum  vomitum  generare  poffe,  nec 
tamen  figna  pathognomonica  adeile, 
qux  clare  arguant,  qusenam  potifli- 
mum  pars  hic  peccet,  adeoque  £e- 
pe  nos  ignorare  utrum  protopathi- 
cus  fit,  an  deuteropathicus  Ventricu- 
li  morbus. 

Equidem  Ventriculum  circa  Pylo- 
rum  comprimi  ex  ingeftorum  fere  im- 
mutatorum  vomitu  concluduntPra&i- 
ci ,  dum  vident  caetera  vifcera  incul- 
pate  fe  habere ;  fed  falluntur ,  dum 
nonnunquam  vitium  totum  in  exter- 
nis  Abdominis  partibus  modo  haereat, 
cujus  en  exempla ! 

In  Tom.  i.  A&.  Chir.  Parif.  Ga* 
rengeot  defcripfit  nobis  Herniam  fub 
cartilagine  enfiformi,  a  fecedentibus 

bi- 


/ 


32         Caput  I. 

binis  re£tis  Abdominis  mufculis,  il- 
ludque  in  fpatium  prolapfa  parva 
Ventriculi  plaga.  Aliam  Herniae 
Ventriculi  fpeciem  habet,  dum  pars 
ejus  prolabitur  ab  utroque  latere  ejus* 
dem  Cartilaginis ,  in  illo  triangulari 
fpatio,  quod  inter  illam,  &  margi- 
nem  Vaginse  mufculorum  re£toruin 
intercurrit;  quo  in  loco  Vafa  ad  mu- 
fculum  pe&oralem  aliasque  pe&oris 
externas  partes  tranfeunt.  Caufam 
efTe  eam  credit,  quod  folius  Obliqui 
externi  mufculi,  (non  vero  ut  ali- 
bi,  Obliqui  interni,  Transverfique), 
Aponeurofis ,  hanc  formet  Vaginam, 
Poft  Camerarii  &  Renealmi  autorita- 
tem,  laudat  etiam  Collegas  fuos,  Pe~ 
tit ,  Andouille  ,  £sJ  Arnaud,  ut  qui  fi- 
milia  obfervaffent.  Hiftoria  adje&a 
evincit  innumeros  fereMedicos  in  Eu- 
ropa  &America, annorum  fpatio,  de- 
ceptos  fuiffe ,  dum  pertinacis  morbi 

cau- 


deCardialgiaChronica.  35 

caufam  ad  varios  affe&os  locos ;  & 
propcer  ingeftorum  vix  mutatorum 
eje£Honem  ,  Alvumque  incredibili 
temporis  fpatio  pertinaciter  femper 
claufam  ,  ad  Pylorum  ,  vel  faltem  ad 
proxime  adjacentes  partes,  referrent : 
interea  dum  attentum  examen  loci 
demonftraverit  veram  Ventriculi  Her- 
niam  in  caufa  efle ,  quam  idonea  com- 
preffio  &  ligatura  vel  curare ,  vel  fal- 
tem,  ut  non  noceat,  palliare  potue- 
rit.  Ut  proinde  in  caufarum  vomi- 
•  tus  immutatorum  ingeftorum  recen- 
fione ,  etiam  opus  fit  ad  hanc  miram 
attendere  caufam. 

At  nihilominus  judicio  hic  opus. 
Quotidie  videmus,  &  proftant  adhuc 
cxempla  in  nofocomio ,  internas  Pe- 
£toris  fuppurationes  viam  fibi  in  va- 
riis  Pe&oris  plagis  qu^rere,  &  iis- 
dem  omnino  locis,  quos  dixi,  for- 
mare  tumorem.  Adeoque  non  omnis 
Pars  VI.  C  ibi- 


34         Caput  I. 


ibidein  tumor  Hernia  Ventriculi  eft : 
quam  tamen  ut  talem  fufpicari  quis 
poflfet ,  licet  vix  vomitus  adelfet, 
quandoquidem  etiam  ihguinalis  &  fe- 
moralis  Hernia  per  annos  aliquando 
fine  vomitu  adfint.  Egregius  Foubert 
eodemChir.  Parif.Tomo  primo,  ejus- 
modi  cafum  defcribit ,  quem  nonnulli 
Pra£Hci  Herniam  Ventriculi  efie  cre- 
diderant,  quem  tamen  ex  praefentia 
Phthifis  pulmonalis,  preffique  undu- 
latione  tumoris,  purulentum  pulmo- 
nis  tuberculum  elfe  alfeveravit.  Lu- 
benter  ut  tale  aperuiffet ,  nifi  oppofi- 
tx  Medentium  fententias,  &  concla- 
matus  fere  aegri  ftatus,  eum  cohi- 
bui(Tent.  Infpe&ione  porro  Cada- 
veris  intellexit  falutarem  forte  futu- 
ram  fuiffe  aperturam  viae  ,  quam 
pus  ex  concreto  ibidem  pulmone  fibi 
quaefiverat. 


Sed 


de  Cardialgia  Chronica.  3  5 


Sed  &  hanc  aperturam  periculum 
haberefuum,  Tom.  5.  Cap.  6.  a  pag. 
193.  ad  200.  demonftravi,  ubi  om- 
nia  figna  puris  ex  pulmone  eo  per- 
gentis  aderant,  &Aneuryfma  tamen 
fub  pure  latitare  deprehenfum  eft. 

Tandem  ingeftorum  vomitus  infe- 
parabilis  caufa  inventa  fuit  ab  omni- 
bus  hucusque  recenfitis  prorfum  alie- 
na.  Duo  exempla  notabilia  habetLa 
Motte  de  Re  Obfletr.  Lib.  4.  Cap.  17. 
Obf.  375.  alterum  Matris  fux,  alte- 
rum  gravidx  feminx.  His  intropreffa 
enfiformis  cartilago  ventriculum  ia 
continuos  egit  vomitus.  Feminis  his, 
thorace  in  genua  reflexo,  cartilaginem 
digitis  fuis  extrorfum  duxit,  hincque 
irritatione  perpetua  Ventriculi  ablata, 
curavit  Vomitum.  Addit  cafum  fre- 
quentiorem  efle,  feque  plures  cujus- 
cumque  xtatis  &  fexus  ab  indomabili 
caeterum  vomitu  fic  curavifTe. 

C  a  CA- 


36         Caput  II. 


CAPUT  IL 

DE  VARIO  HYDROPE 

AC 

TUMORE  ABDOMINIS. 


§.  I.  Tuba  Fallopiana  Jiniftra  pendens  Libr.  7. 
continens  32.  Libr.  liquidi.  Disquifitio  fu* 
fer  puris  generatione  in  hac  femina.  Etiam 
in  Virgine  uterinum  fyftema  inftammavi^  ac 
fuppurari  poteft.  §.  II.  PoJJibilitas  demon- 
ftratur  conceptus  &  incrementi  fatus  in  Tu- 
ba  Fallop.  §.  III.  Exemplum  notabile  ex- 
tenfarum  ac  materia  repletarum  ambarum 
tubarum9  uteri ,  ac  fiiperioris  Vagina  par- 
tis ,  una  cum  vidgo  diaa  Imperforatione ,  fi- 
ve  Atrefia.  Digrejfto  occaftone  Atrejia9 
ejusque  varicefeciesj  ac  curandi  modi.  In- 
curabilitas.  AHud  mirum  Atrejia  exem- 
phim,  cum  addita  cur#r  §.  IV.  Tumores 
Ventris  notabiles  ab  Hepatis ,  vel  Lienis, 
vel  utriusqtte^  fanijfimi,  mok  duntaxat  au- 
&a,  juntfo  illi^  aut  non  junclo,  Hydrope. 
De  Jncertitudine  Diagnofeos  in  cun&is  enar- 
ratis  cafibus.  §.  V.  Novum  genus  tumoris 
cyftici,  quem  Parifinorum  methodo  tra&are 
natura  ipfa  indicabat ;  quemque  incurabilem 
fuijfie  Anatome  docuit.  Novoque  exemplo 
confirmatur  id>  quod  ad  §.  L  de  puris  gene- 
ratione  di&um. 

Quam- 


de  Vario  Hydrope,  &c.  3 7 


/  AUamvis  in  omnibus  fere  hujus 
V3t  operis  Tomis  de  vario  Hydro- 
pe  ac  tumore  Abdominis  egi ,  abru- 
pcam  tamen  recexere  telam  cogor  no- 
varum  obfervationum  multitudine, 
qux  antedi&a  partim  corrigant ,  par- 
tim  augeant  confirmentque. 

.  i .  Femina  3  o.  annorum  innupta, 
bonae  famae,  ruricola,  elapfo  abhinc 
quadriennio  quartana  laboraverat, 
quam  debellare  petitis  undique,  uc 
ruri  potiffimum  fit ,  ad  id  remediis, 
quocunque  modo  fategerat,  ac  de- 
bellaverat  tandem.  Febre  libera, 
menftruis  caruit,  tumoremque  mox 
in  finiftro  hypochondrio  animadver- 
tit,  fenfim  crefcentem,  eique  demum 
univerfi  Abdominis  jun&um  Afciten. 

In  Nofocomio  Pasmanniano ,  ab  opti- 
mo  ibidem  Phyfico  Dno  Collin  fufce- 
ptafc  &  deobftruentibus  atque  diure- 
ticis  ex  Arte  tra&ata ,  a  Menfe  Au- 
C  3  gu- 


38         Caput  II. 


gufto  1760.  multum  lucrabatur.  Sed 
anno  hoc  1761.  ineunte,  anxietate 
vifta  Paracentefinfubiit,  eaque  aquo- 
fi  quidem  nihil,  liquidi  aucem  gela- 
tinofiLibras  24.  Medicas  emifit.  De- 
tumefcente  inde  ventre  eo  manife- 
ftior,  palpabiliorque  tunlor  defcriptus 
percipiebatur.  Malorum  cumulo  pe- 
£tore  tanta  fubito  copia  puris  erupit, 
lit  fu^fbcaretur,  &  repleta  pure  tota 
trachxa  inventa  fit.  Tumorem  hunc 
una  cum  Utero ,  Vagina ,  Re£to ,  ex- 
fciflum,  D1S  Collin  ad  me,  publicx 
demonftrationis  ergo,  perhumaniter 
mifit. 

Primo  totum  ponderavimus.  Li- 
bras  Medicas  31.  «quabat.  Deinde 
omnibus  vero  in  fitu  pofitis;  eviden- 
ter  conftitit  Tubam  Fallopianam  fini- 
ftram  efte ,  qux  tumorem  formabat, 
adefte  ceterum  Ovarium,  quoddha- 
turalem  haud  multum  excederet  ma« 

gni- 


de  Vario  Hydrope,  &c.  39 

-gnicudinem.  Porro  ex  hac  tuba  ex- 
traximus  liquoris  purulenti  albi  1 8. 
Hbras.  Tubx  fubitantia ,  feu  mem- 
brana  tumoris  hic  duas,  tres  illic, 
lineas  cralTa,  erat  intus  a  pure  ero- 
fa,  aclacera,  extus  vero  vafis  quam 
plurimis  divesj  qux  tamen  minoris 
diametri  erant,  quam  quidem  ea  aliis 
occafionibus  videram. 

Aft  tumori  huic  fic  aperto  alius 
reperiebatur  inclufus ,  membranae  fux 
crafiitie  ut  prior  ,  continens  liquidi 
fufci,  tenuioris  ac  turbidi ,  Libr.  4, 
Si  unica  libra  addatur ,  quae  inter  exa- 
men  effluens,  capta  erat,  fi  dematur 
pondus  uteri  &inteftini  re&i,  ac  ve- 
ficae ,  Tubx  degeneris  pondus  feptem 
librarum  fuit ,  &  liquidorum  Libr.  2  3. 

Ut  febres  intermittentes  fepe  fa- 
lutares  funt,  ita  non  raro  vel  per  fe, 
vel  male  curatcE,  perniciem  inferunt> 
obftru&ione  pertinaci,  &  catamenior 
C  4  rum 


40  C  A  P  U  T  II. 

rum  defe£tu.     Tuba  vitiofa  often- 
dit,  quemadmodum  ubicunque  loco- 
rum  degenerafcere  inde  corporis  par- 
tes  variae  potuiffent ,  ita  nunc  fe  po- 
tiffimum  pati.     Undenam  vero  dum 
nihil  inflammationis  in  tota  anamnefi 
habetur,  dum  corpus  videtur  a  dia- 
thefi  phlogiftica  prorfus  alienum ,  un- 
denam,  inquam,  tamen  pus  in  fac- 
coTubas?  undenam  pus  in  pulmone, 
tam  copiofum,  ut  rupds  repagulis 
fuis  totum  fpatium  aereum  pulmonis 
inundaverit,  fuffbcaritque  feminam  ? 
Sane  ea  noftrorum  natura  humorum 
cft,  ut  citra  topicas  inflammationes, 
citra  phlogifticas  febres,  diathefin  in- 
flammatoriam  contrahant ,  eamque 
confervent  perpetuo.    Tomo  2.  Cap. 
2.  hanc  veritatem,  nifi  me  animus 
fallit,  demonftravi,  &  novis  exem- 
plis  reliquorum  annorum  decurfu  evi- 
denter  confirmavi.    Imo  ex  ipfis  in- 

ter- 


de  Vario  Hydrope,  &c.  41 

termitcencibus  pus  poffe  generari ,  /z- 
bro  dc  Fcbribus  Cap.  ultimo  Invi&is 
probari  exemplis.  Phlogiftice  igitur 
nofter  cruor  degener,  aut  naturali- 
bus  viis  fe  eliminat,  ut  v.  g.  pulmo- 
ne ,  rene,  inteftino  ;  aut  110 va  fibi 
via  fa£ta  effiuit,  ut  rtaribus,  auri- 
bus,  pudendis  ;  aut  format  fibi  re- 
ceptacula  nova  ;  aut  denique  vias 
varias  adit.  In  hac  femina ,  &  no~ 
vum  fibi  receptaculum  fecit,  &  ob- 
ruit  pulmonem.  Et  ne  quis  ob  Tu- 
bx  hujus  degenerationem  feminas  hu- 
jus  virginitatem  fufpe&am  habeat, 
monere  debeo  etiam  totum  genitalc 
fyftema  mulieris  aeque  fedem  dege- 
nerafcentis  humoris  fieri  pofle  ( licec 
ca  innupta,  caftaque  fit)  quam  aliam 
quamcunque  partem.  Analogia  utique 
id  docet;  plura  San£timonialium  ex- 
cmplo  probant,  &  tertia  ordine  enar* 
randa  hiftoria  invi£te  id  demonftrabit, 
C  5         IL  Cy* 


42         Caput  II. 


II.  Cyprianus  ita  Tubam  defcnpfit, 
qux  libras  30.  pendebat,  &  aquae  li~ 
bras  150.  continebat.  Dum  igitur 
quis  hanc,  &  praecedentem  hiitoriam 
contemplatur  ,  evidenter  intelliget, 
qui  fieri  potuerit ,  ut  maturi  fcetus 
aut  inventi  aliquoties  in  Tubis  fue- 
rint,  aut  vivente  matre,  five  integri, 
five  fruHrulacim ,  per  aperturam  um- 
bilici,  abdominisve,  a  natura  faftam, 
vel  indicatam  faltem  ,  edufti  fuerint. 
Ipfe  Abraham  Cyprianus  olim  Lcovar- 
Olk?,  pluribus  &  Medicis  &  Chirurgis 
praefentibus ,  eduxit  fcetum  maturum 
poft  2  1 .  menfes  a  conceptu  elapfos, 
ex  umbilico  :  huic  quippe  connata 
ingens  illa  Tuba ,  ibidemque  inflam- 
mata  ac  fuppurata,  iter  omnino  li- 
berum  ad  fjetum  ,  ope  placentas  ad- 
huc  cum  Tuba  fua  nexum ,  concef- 
ferat, 


III.  Tu- 


de  Vario  HydAope,  &c.  43 


11J.  Tuba  ut  alterutra,  ica  utra- 
que  poteft  arfici.  Longam ,  fed  per 
omnia  notabilem,  hiftoriam  hic  da- 
bo  ;  qiv.e  quamvis  plura  continet, 
quam  ad  pr^fentem  noftrum  fcopum 
faciunt ,  ad  praxin  tamen  fummope- 
re  omnia  fpe&ant,  integra  omnino" 
enarranda  eft. 

Virgo*2  4.  annorum  \ib  08:0  retro 
annis  quodvis  auxiliorum  genus,  ad 
menfes  provocandos,  fruftra  experta, 
totum  fuum  Hvpogaftrium  tumidum, 
durumque  habebat  ;  quam  duritiem 
duriffima  fed  aequabilis  Zona  ad  um- 
bilicum ,  per  univerfam  Abdominis 
amplitudinem  terminabat.  OSto  an- 
nis  miferiarum  elapfis,  denium  ab 
obftecrice  Atrefia  laborare  depre- 
henditur  :  examine  a  praftanti-fiinis 
Medico  &  Chirurgo  repetito  id  con* 
firmatur. 


Un- 


44  C  A  P  U  T  II. 

Unde  hi  25.  Jan.  1761.  operatio- 
nem  inftituere.  At  vero  Imperfora* 
tio  fola  hic  non  aderat,  verum  etiam 
tanta  partium,  fitu,  figura,  ftru&ura, 
immutatio ,  ut  impoffibile  plane  fue- 
rit  operationem  debitam  perficere. 
Hymenis  quippe  lata  fa£ta  fe£Uone, 
ftylo  prius,  deinde  digito,  amplum 
in  cavum  penetrantes,  concludere 
debuerunt  in  vaginam  penetrafle  fe 
fe ;  conclufionem  confirmari  merito 
crediderunt  profilientis  ilico  nigerri- 
mi  fanguinis,  qx  fa£ta  apertura,  copia. 
Ita  nempe  folet  res  in  bona  operatione 
fe  habere.  Sed  certe  ne  fic  quidem 
perforatam  ullatenus  virginem  fuif- 
fe  eventus  docuit.  Languens  a  lon- 
go  tempore  virgo  triduo  poft  obiit, 
Optimi  illi  viri  veniam  fecandi  cada- 
veris  folicitaverunt,  eamque  adepti, 
me  ad  fe£Honem  perhumaniter  invi- 
taverunt.    Rem  igitur  fic  invenimus. 

Ute- 


de  Vario  Hydrope,  &c.  45 

Uteri  ftupenda  moles,  monftro- 
fasque  utrinque  Tubae ,  tumorem  una 
formabant,  qui  totum  hypogaftrium 
explens,  fuperiore  fui  parte  illam  Zo- 
nam  conftituebat ,  quae  in  vita  de* 
prehenfa  fuerat ,  totum  veluti  ven- 
trem  intus  cingere.  Multa  copia  ni- 
grae  turbidae  faetentis  aquae  deprehen- 
debatur  cavum  in  ventrem  effufa, 
fed  examine  conftitit  ex  parvis  hinc 
inde  tubarum  putridarum  aperturis 
eam  profluere.  Ruptura  fane  hsec 
videtur  mortis  caufa  futffe.  Ovaria 
vix  folitam  figuram  excedebant. 

Ordine  fic  ad  contemplandam  va- 
ginam  ducebamur.  Patuit  Hymenis 
feftionem  fufHcienter  amplam  fa&ain 
e(Te,  ita  quidem  ut  fi  vagina  alias  fe 
fecundum  naturam  habuifTet ,  haec  ea- 
dem  feclio  Hymenem,  adeoque  va- 
ginam,  egregie  aperuiffet.  Quoad 
modum  fe&ionis  Hymenis ;  Celfus 

eam 


46  C  A   P   U  T  II. 

eam  binis  le  invicem  deculTantibus 
incifuris  fieri  oportere  fcribit  ;  cui 
adftipulatur  Benivenius :  Job  van  Mec- 
keren  unica  cxfura,  fed  obliqua,  ut 
ne  Ixdatur  urethra  :  Wierus  fa£ta 
parva  apertura  ope  novaculge  fupe- 
rius,  ne  urethram  lsdat,  obtufae,  in- 
ducit  inftrumentum  obtufum ,  digi- 
tumve ,  &  prudenter  tunc  hinc  &  in- 
de  ad  latera  perfcindit  membranam, 
Alias  idem  Wierus  fpeculum  incur- 
vum  immifit,  cujus  dens  fuperior  ure- 
thram  ,  ne  l^deretur ,  tegebat.  Aqua- 
pendens  unica,  eaque  re&a  fe&ione 
operationem  perfecit.  Aquapenden- 
tem  optimi  viri  hi  fecuti ,  re&a ,  ea- 
que  unica  fe&ione,  membranam  ape- 
ruerunt.  Montfi  antea  omnes  par- 
tes  prxter  naturam  fe  hic  habuifle. 
Igitur  fectio  eorum  in  qua  peragenda 
urethram  evitare  ftuduerunt,  nunc 
inveniebatur  per  urethram  in  ipfaiu 


de  Vario  Hydrope,  &c.  47 

penetraile  veficam  ;  hinc  illum  om- 
nem  nigricantem  cruorem  fafta  fe- 
£tione  profilientem  ,  non  nifi  ex  lxfis 
protiliiffe  vafis  concludebant  :  adeo- 
que  quantumvis  evitare  urethramftu- 
duiffent,  videbant  fe  ob  praternatu- 
ralemmox  exponendam  partium  ftru- 
fturam  ,  id  praecife,  quod  evitare  co- 
nati  erant,  effeciffe,  adeoque  conclu- 
debant  tutius  fe  impofterum  nonAqua- 
fendentem ,  fed  alios ,  qui  obliquani 
incifuram  commendalfent  ,fecuturos ; 
cum  praeternaturalis  conditio  partium 
riequeat  prxvideri. 

Igitur  Hymene  perfe&o ,  ne  vefti- 
gium  quidem  Vagiux  adfuit,  fed  fo- 
lidum  corpus  totam  vaginam  explens, 
pollicis  diametrum,  in  amplitudine, 
fesqui  pollicem  in  altitudine  habens, 
eoque  modo  cum  vagina  unitum,  uc 
proprie  loquendo ,  ipfa  vagina  vide- 
retur  undique  ineraffata  fuilfe,  &ita 

in 


48 


C  A  P  U  T  II. 


in  medio  vaginae  centro ,  coagmenta- 
ta ,  ut  non  nifi  unicum  folidum ,  fine 
concretionis  veftigio ,  repr&fentaret. 
Porro  fupra  hoc  Carnofum  folidum 
corpus ,  cavae  vaginae  erat  portio ,  ea- 
que  adeo  ampliffima ,  ut  caput  infan- 
tis  capere  poffet ,  plena  fanie  fufco- 
nigra ;  Tubae  immenfae  utrinque  mo- 
lis  eadem  materia  diftentae ,  licet  hinc 
inde  per  foraminula  multum  ejusdem 
in  cavum  ventrem,  quemadmodum 
fupra  jam  narraveram,  profudifTe  ,t. 
Uterus  pollicem  in  fubftantia  crafTus, 
ingenti  ampliffimoque  fuo  cavo  ean- 
dem  nigram  faniem  continuit. 

Igitur  virgo ,  de  cujus  virginitate 
illibata  nulla  nunquam  quaeftio  erit, 
poteft  vagin-je  ,  uteri,  tubarum  am- 
barum  degenerationem  tantam  pati, 
quantam  unquam  gravidae  aut  puer- 
perae;  quod  fupra  promiferam  de- 
monftrandum. 

Sia- 


de  Vario  Hydrope,  &c.  49 

Singulare  certc  Atrefias  exemplum 
cfl:,  cui  fimile  me  legifle,  auc  audi- 
vifle,  non  memini.  Id  tamen  ex  hi- 
(toria  Medica  concludi  oportet,  quod 
varius  omnino  fit  in  hoc  vitio  natu- 
xx  lufus.  Primo  defcribitur  Atrefia 
cum  Hymene  integro ,  coque  vel  clau- 
fo  omnino,  vel,  (ut  IVolff  apud  Scben- 
ckium ,  ut  Wierus ,  ut  Celeberrimus 
Albinus  Exert.  Acad.  Lib.  4.  Cap.  1  o.) 
rotundo  foramine  perforato;  quod 
vel  parvum  omnino  erat ,  vel  quem- 
admodum  Fallopius  viderat,  digitum, 
aut  ut  Albinus  in  aduka  femina  de- 
texerat,  penem  virilem  admittebat. 
Imperforationis,  membrana  integra, 
aut  leviter  modo  perforata,  nat#, 
videtur  meminifle  Hippocrates  Lib.  de 
Sterilibus  apud  Cbarter.  Tom.  7.  pag. 
851.  Libro  de  natur.  Mul.  Cap.  6 8. 
Lib.de  morb.  mulierum  Cap.  2  2.pag. 
743.  ut  &  Celfus  Lib.  7-  Cap.  28. 

Vars  VI.         D         2.  Im- 


5  o  C  A  P  U  T  II. 

2.  Imp.erforatio  dececta  aRuyJcbio 
eft  Obf.  22.  primo  ab  Hymehe,  qui 
perforatus,  dein  ab  alia  altiore  mem- 
brana  imperforata.  Parturienti  huic 
feminge  debuit  difcindere  utramque. 
Etenim  perHymenis  foramen  imprx- 
gnata  erat,  via  inde  ad  uterum  tunc 
tempons  libera  ;  poft  impragnatio- 
nem  vero  videntur  laxiflima  vag-inx. 
latera  mutuo  fe  excoriaffe  aftri&u, 
mutuis  coiviffe  parietibus. 

3 .  Celfus  ,  Aquapendens  ,  Ruyfch, 
a  vero  vaginge  coaiitu  folo  Atrefiam 
obfervarunt. 

4.  Hymenem  non  connatum,  fed 
vitiofe  generatum  ,  J.  N.  Pecblinius 
in  Obferv.  phyf.  med.  obfervavit ,  ab 
urina  nempe  acri ,  vulvam  excorian- 
te  puellx;  ita  ut  a  coalitu  primo  la- 
terum  in  uno  pun£to,  eorundemque 
iterum  inde  recelfu,  vera  formarc- 
tur  membrana. 

5.  Vi- 


de  Vario  Hydrope,  &c.  51 

5.  Vidit  idem  Autor  Nymphas  & 
carunculas  circa  faturos  menfes  ita 
crefcere,  ut  vulvam  ,  eo,  inquit,  mo- 
do  clauderent,  quo  cor  valvulas  tri- 
cufpidales;  veroque  glutine  ita  coi- 
rent,  ut  femina  vi  quadam  hoc  velu- 
ti  fepimentum  digitis  remoVere,  quo 
fanguis  effiuere  polfet,  debuerit. 

6.  Atrefia  caeterum  in  vaginx  fub- 
ftantia  ex  tumoribus  natis,  viamque 
proinde  plus  minus  anguftantibus; 
eadem  orta  a  vaginae  tumore,  qui  ad 
2.  6.imo  ad  12.  libras  extra  vulvam 
pendebat  ;  imperforationis  denique 
fpecies  ea ,  quae  ab  uteri  vaginxque 
prolapfu ,  quem  tempus  induravit, 
adeoque  ineptum  redu£Honi  reddidit; 
abunde  defcribitur,  &  exemplis  con- 
firmatur  a  Zacuto  Lufitano ,  Ruifchio, 
Boneto  &c.  •  • 

7.  Si.n^ularitatem  habet  cafus  ob- 
fervatus  Simoni  Schultzio  apud  Manget. 

D  2  Bibl, 


52         Caput  II. 


Bibl.  Chir.  Tom.  4.  Hymen  quippe 
ante  urethram  erat ;  ita  ut  urina  par- 
vo  tantum  foraminulo  membrana; 
ftillaret  foras,  peflimis  cum  fympto- 
matibus.  Perfcindendo  omnia  cura- 
bantur.# 

Similem  fed  rariorem  cafum  haud 
ita  pridem  in  Nofocomio  noftro  ha- 
buimus.  Juvencula  20.  annorum, 
menfibus  carens,ab  anni  retro  fpatio 
gravibus  ventris  doloribus  corripie- 
batur.  Cepti  hi  dolores  fupra  um- 
bilicum ,  per  latera  fe  fe ,  indeque  ad 
pudenda  diffundebant ,  tenesmos  re- 
&i ,  veficaeque ,  excitantes.  Preffis  ma- 
nu  tn  hoc  dolore  inguinibus,  urina 
promovebatur  in  paroxyfmo ,  alvus 
vero  fequente  modo  die  demum  fe- 
quebatur.  Finito  paroxyfmo  dolorc 
toto  eo  die  vacua  ac  fana  fuit.  Rediic 
fimilis  exacerbatio  die  altera ,  rediit 
tertia,  atque  ita  integro  menfe. 

Ad- 


de  Vario  Hydrope,  &c.  5  3 

Advocabatur  tunc  optimus  loci 
Phyficus  Exp.  D.  Jofephus  Scbreyer. 
Is  a  principio  ad  finem  usque  pru- 
dentis  ac  fapientis  Medici  partes  ex- 
plevit  examuffim  omnes.  Morbi  fym- 
ptomata  mitigavit ,  dies  nonnullos 
doloris  expertes  conciliavit,  confilio 
cum  Chirurgis  inito  Atrefiam  detexit, 
ejusque  perforationem  confilio  Medi- 
corum  vicinorum ,  quod  convocari 
petebat,  voluit  proponere.  Parentes 
autem  malnerunt  Vicnnam  adducere 
filiam,  ac  Medici  fui  epiftolam  affe- 
rentes  me  confuluerunt. 

Aug.  I  9.  proxime  elapfo ,  puellam 
examinans,  Atrefiam  vidi.  Hymen 
fuit  fere  ad  labia  vulvx  produfta, 
anterius  altius  ,  ut  quid  fupereflet  ad- 
huc  de  vagina  interHymenem  &  la- 
bia ;  pofterius  vero  ad  vaginrc  finem 
erat  fic,  ut  cum  labiorum  ac  foH# 
navicularis  confunderetur  fubftantia. 

D  3  A 


54 


C   A   P  U   T  II. 


A  parte  anteriore  ultra  lineg,  a  vagi- 
na,  diftantiam,  parvum  foramen  erat, 
quo  indu£tus  ftylus  primo  difficuker 
adfcendebat ;  prudenter  autem  poft* 
modum  agitatus,  in  veficam  urina- 
riam  libere  penetrabat,  Utrinque 
ad  latus  foraminis  levior  eminentia 
erat,  circa  medium  Hymenem  fen« 
fim  evanefcens.  An,  quod  nullx 
Nymphs  reperae,  haec  veftigia  Nym« 
pharum  ? 

Turgebat  porro  concava  fuperfi- 
cie  hymen,  intropreifusque  pondus 
incumbentis  defignabat  materix.  An 
materies  hxc  fanguis  menftruus  coU 
le£his?  Videbatur  fic:  nam  cum  fo~ 
ramen  in  hymene  nullum ,  nifi  quod 
in  urethram  continuaretur ,  fanguis 
menftruus  nullam  elabendi  viam  ha- 
buit. 

Prognofin  dubiam  dedi.  Brevem 
fpopondi ,  felicemque  curam,  fi  hy« 

me- 


de  Vario  Hydrope,  &c.  55 


menis  prxfencia  unicus  puellx  dere- 
ftus  eflec  :  difficilein ,  fi  vagina ,  fi 
uerus,  fi  tubx,  fi  ovaria,  nocabi- 
liter  eflent  afFe&a ,  ut  quidem  pr#- 
grefla  fympcomaca  forfitan  innue- 
bant  :  impoffibilem  ,  fi  cafus  fimilis 
illi,  quem  fnpra  enarravi ,  exifteret. 

Circa  fe&ionis  modum  cum  Chi- 
rurgo  noftro  Dno  Leber  conveni ,  haud 
efle  nobis  fe&ione  re£ta  Aquapcnden- 
tem  fequendum,  fed  obliqua  Jobum 
van  Meckeren,  urechrse  vicandae  ftu- 
dio.  Stacim  per  aperturam  prodiere 
fanguinis  nigri  ac  tenaciflimi  fic ,  ut 
vix  flueret,  unc.xxx.  Forceps  dein 
latera  incidens  cruciatam  fecic  fe&io- 
nem  Celfi^  ut  ne  denuo  lacera  coi- 
rent  :  magnaque  turunda  primum 
melle  rofaceo,  deinde  digeftivo  illi- 
nita,  fuppuracionem  membranx  pn> 
movic.  Cum  urinse  exitus  hinc  im- 
pedirecur,  debnit  prima  &  alcera  die 
D  4  to- 


9 


56 


C   A  P   U   T  II. 


toties  educi,  qiroties  urina  urfit,  po- 
ftea  vero  libere  fecundum  Turundam 
effluxit.  Emulfio  paregorica  ilico  ab 
operatione  dabatur. 

Brevi  pofl  operationem  vix  tume- 
bat  venter ,  fed  quaerelse  die  illo ,  ake- 
roque,  fiebant  molefti  ardoris  ad  va- 
ginam  ,  tertio  die  etiam  ad  Hypoga- 
ftrium.  Quarto  autem  die  venter  to- 
tus  usque  ad  fummum  Epigaftriuin 
tendebatur  magno  cum  dolore,  fre- 
quenti  vomitu,  &  intolerabili  plane 
febre.  Ter  vena  fecta ,  enemata  emol- 
lientia  &  oleofa  continuo  inje&a,  ca- 
taplafmata  admota  ventri,  deco&a 
emollientia  ac  leviter  fubacida,  pa- 
regorica,  hauftus  oleofi  multi,  de- 
mum  efFecere,  ut  7.  die  ab  operatio- 
ne,  4.  die  a  nato  ventris  dolore ,  Fe- 
bris  illa  continua  mitefceret,  &  pro- 
diret  urina  flava  cum  multo  craffo, 
gravi,  fubpurulento,  fedimento. 

Ve- 


de  Vario  Hydrope,  &c.  57 

Verum  inde  non  eft  judicaca.  Con- 
tmux  febri  fucceflit  continua  remit- 
tens,  cum  gravi  exacerbatione  matu- 
tina,  cum  graviffima  pomeridiana: 
&  quidem  die  tertio  adeo  vehementi, 
atque  diucurna,  tantoque  cum  vomi- 
tu,  ut,ne  hoc  in  paroxyfrno  morere- 
tur,  metueremus.  Unde  finito  hoc 
paroxyfmo,  mox  dedi  mifturam  cum 
unc.  /3.  extr.  cort.  peruv.  affumendam 
antequam  fequens  exacerbatio  expe- 
£taretur,  interea  dum  reliqua  omnia 
interna  continuabantur ,  externaque 
auxilia.  Sic  profequendo  vidimus 
hanc  quoque  febrim,  hosque  vomi- 
tus,  7.  dierum  fpatio  terminari. 

Durante  hac  febre,  urinx  femper 
pauciores  quidem,  at  flavae  exdem, 
&  conftanter  omnes  gravi  materie  al- 
ba,  puriformi,  fatune.  Febre  ab- 
fente  urinac  paulo  copiofiores,  fimili 
autem  materie  perpetuo  refertae. 

D  s  Ai- 


58.      Capu.t  II. 

Alvus  toco  febrium  tempore  cru- 
da  enematibus  prodiit ;  poft  corticis 
ulum  coftior-,  febre  devi£fca  fanorum 
inftar,  nifi  quod  a  cortice  fere  nigra. 

Toto  morbi  temporeinjeQ:ioaqua2 
hordei  cum  melle  rofaceo  ter  die  in 
vaginam  fafta,  eduxit  primo  tenacis 
fanguinis  reliquias  ,  deinde  fepius 
quid  purulenti. 

Quod  ad  ventris  defcriptum  dolo- 
rem ,  ac  tenfionem  attinet ,  id  me- 
morabile  videtur,  quod  primo  die  a 
febre  ceffante  in  toto  epigaftrio  do- 
lur  ac  tenfio  ceffaret,  ex  eoque  tem- 
pore  vomitus  quoque  filuerit ;  inte- 
rea  dum  per  univerfum  quidem  hy- 
pogaftrium ,  maxime  vero  circa  ilium 
finiftrum,  fumma,  eaque  dolentifli- 
ma  tenfio  obfervaretur  ;  quod  tertio 
die  &  hoc  ilium  finiftrum  mollefcere 
inceperit,  dieque  fexto  nihil  ultra  aut 
dolends,  aut  tenfi  exhiberet;  quod 

ctiam 


de  Vakio  Hydrope,  &c.  59 

etiam  deinceps  medium  hypogaftrium 
&  ileum  mollius  indolentiusque  fit, 
&  dum  hxc  lcribo  jam  ileum  dex- 
trum  totum  concidat, 

An  fpes  eft  materiem  morbi  con- 
tinuatis  ejusmodi  urinis  poffe  folvi? 
fakem  hucusque  omnis  urina  hanc 
materiem  conftanter  gerit. 

Interim  difficultatem  explicandi 
fummam  hic  cafus  habet,  Fuit  olim 
tumor  imo  quidem  in  ventre  animad- 
verfus ,  verum  quia  nil  tumidi  ac  ten- 
fi  primo  poft  operationem  tempore 
deprehenderimus,  verofimiliter  idem 
tumor  a  vagina ,  copiofo  fanguine  im- 
menfum  turgida ,  &  uterum  atque  ve- 
ficam  furfum  trudente,  oriundus  fuif- 
fe  videtur;  unde  etiam  evacuata  va^ 
gina,  hypogaftrium  totum  conciderc 
debuit.  Id  fi  ita  fe  habet ,  cur  ter-» 
tio  ab  operatione  die  ardor,  quarto 
tenfio  ac  dolor  totius  abdominis,  cum 


60         Caput  II. 

vehementillima  febre  ?  Si  liceat  per 
analogiam  quid  proferre,  ih  feStio- 
ne  calculi  vidimus  anno  1760.  trifte 
exemplum  ejus,  quod  ut  periculofif- 
fimum  Lithotomi  adeo  formidant, 
fcilicet  ventrem  ab  operatione  fum- 
rnetenfum,  dolentiffimumque,  cum 
febre  violenta.  Nunquid  ergo  vul- 
nera  nervofarum ,  adeoque  fenfibi- 
lium  admodum  partium,  ut  veficae, 
hymenis  &c.  inexplicabili  modo  in- 
flamment  univerfum,  aut  externum 
faltem,  abdomen? 
*  Condonabitur ,  opinor,  mihi  hxc 
circa  Atrefiam  digreffio ,  quam  ex- 
plicatio,  de  variis  abdominis  tumori- 
bus  danda  ,  neceffariam  utique&  ine- 
vitabilem  reddebat  :  abruptum  rete- 
xam  filum. 

IV.  Vir  nobiliffimus ,  bellicis  in- 
duratus  laboribus ,  procerus ,  hilaris, 
facetus,  anno  vitx  fuae  3  8-gravi  con- 

tu- 


de  Vario  Hydrope,  &c.  6i 

tumelia  afficitur,  tacito  animo  conco- 
quenda.  Unde  in  fummam ,  fed  fi- 
nematerie,  ut  loqui  Ars  amat,  Me- 
lanchoiiam ,  dilabitur.  Quindecim 
exinde  elapfis  menfibus,  fortuna  ri- 
det,  honosque  ad  contumelias  prse- 
greflas  delendas  aptitfimus ',  fuccedit. 
Sed,  o  triftes  mortalium  calamitates! 
radices  adeo  altas  egerat  prior  animi 
affe£his,  ut  corporea  organa,  vifcera, 
nervos,  humores,  inficiens,  morbum 
nunc  ex  fpirituali  materialem  produ- 
xiflet,  Verumque  generafTet  Afciten. 
Nihil  ars  hic  praeftitit.  Carolinis  thei* 
mis  femel  in  anno ,  o&ennii  fpatio, 
^eger  ufus,  Hydropis  quidem  experi- 
tur  imminutionem ,  at  vero  duritiem 
primo  finiftro ,  deinde  etiam  in  dextro 
abdominis  latere ,  fenfim  crefcentem, 
animadvertit. 

Varietas  fententiarum  circa  natu- 
ram  morbi  ingens  fuit,  eoque  major, 

quo 


6  2  C   A   P  U  T  II, 


quo  Abdominis  Latex  uno  tempore 
copiofior,  confufioremredderet  affe- 
ftarum  conta£tum  partium ;  alio  ite- 
rum  tempore  parcior,  conta£tum  prse- 
beret  liberiorem.     Lien  faepe  accu- 
fabatur ,  &  his  quidem  infar£tus ,  aliis 
vero  fcirrhofus.     Tempusfuit,  quo 
tumor  duplex  ,  alter  loco  lienis,  alter 
lapideus  fere,  ventriculo  adhxrere  qui- 
busdam  vifus  fuerit.     Omentum  po- 
ftea  accufarunt,   Mefenterinm  dein, 
tandem  tympaniticum  Coli  tumorem. 
Biennio  ante  mortem  111.  Vrafes ,  ego- 
que,  fententiam  rogati,  refpondimus 
nec  quaenam  poti:Iimum  partes,  nec 
quonam  illae  demum  modo,  affe£ta; 
effent,  determinare  certo  nos  poffe. 
Contigit  autem  femianno  ante  mor- 
tem ,  ut  illum  primum  prxfens  vide- 
rim ,  examinaverimque ;  contigit  idem 
aliquoti.es  poftmodum;  hydropsnon- 
nunquam  minor ,   fufpicionem  mihi 

Lie- 


de  VarioHydrope,  &c.  63 


Lienis  augere  potuit,  fed  firmam  fen- 
tentiam  pronunciare,  frequens  cada- 
verum,  toties  illufionem  Medicorum 
manifeftantium,  recordatio  prorfum 
vetabat. 

Extra  urbem  morienti  non  adfui, 
nec  corporis  aperturas;  fed  jecur  & 
fplenem  corpore  exemtum  ad  me  mi- 
ferunt.  Infolitx  magnitudinis  ac  fo- 
liditatis  ambo  haec  vifcera,  pondera- 
vi ;  ac  jecinoris  pondus  novem  libras 
cum  |<  fplenis  autem  6.  cum  dimidia 
libras  aequare  deprehendi ,  folidum 
utrumque,fed  ne  minime  quidem  fcir- 
rhofum.  Ergo  &  qui  folumLienem 
accufaverant ,  &  qui  folum  hepar, 
tum  etiam  qui  fcirrhum  pronuntiave- 
rant,  erraverant.  Nefcio,  qui  fiat 
ut  in  corporibus,  qux  ceterum  ema- 
eiemur ,  &  tabefcant,  vifcera  non- 
nnlla,ac  prafertim  jecur  ac  fplen ,  in 
monftrofam  molem ,  eamque  cetera 

fa- 


64  C  A  P  V  T  II. 

fanam,  abeant?  2i.Dec.  1758.pi!- 
blicc  exhibui  fplenem  eadem ,  qua 
hepar ,  n}agnitudine ,  4^.  libras  aequan- 
tem  ,  fubftantiae  plane  bon-cE  ac  fan#; 
dum  interim  corpus  a  fubito  profli- 
gata  intermittente  febre  obftru&um, 
&  afciticum,  penitus  contabuifTet.  Ec 
2.  Jan.  1  7 59.  demonftravi  in  corpo- 
remaxime  cachectico,  &  vertebrarum 
omnium  thoracis  ac  lumborum,  offis 
facri ,  pluriumque  coftarum,  peflima 
carie  demum  peremto,  Hepar  adeo 
magnum,  Lienem  ita  ingentem,  ue 
nec  legerim,  nec  viderim  unquam, 
hxc  bina  monftrofiora  ,  doleamque 
exa&um  horum  pondus  in  Diariis  meis 
defiderari ;  ambo  haec  vifcera  ad  pe!- 
vim  usque  extendebantur.  Cap.  1 , 
5.  enorme  hepar,  non  morbofum 
omnino ,  in  cache£tico  corpore  quo- 
que  mirati  fumus.  Dum  viventibus 
has  partes  tangimus  >  vix ,  quid  tan- 

ga- 


de  Vario  Hydrope,  &c.  6  5 

gamus  pro  certo  affirmare  poflumus; 
Tumores  enim  Mefenterio  enati,  Re- 
nes  monftrofi,  Sacci  degenerafcentium 
vifcerum  variorum  ,  ipfe  Ventriculus, 
licet  vomitu  nonnunquam  fui  affe- 
ftionem  prodiderit,  vel  in  alterutro, 
vel  in-  utroque  abdominis  latere,  fi- 
mile  quid,  quod  taleHeparautLien, 
ta£lu  exhibent.     Cum  autem ,  quo 
plura  inciderimus  cadavera,  eo  plu- 
res  caufas  detegimus,  qux  licet  a  fe 
mutuo  diverfiflimas,  tamen  eundem 
aut  fimilem  conta£tum  explorantibus 
cxhibent ,  ideo  difcamus  fententiam 
propriam  dubitanter  proferre ,  faltem 
eam  contra  alia  opinantes  non  acriter 
defendere.     Si  cadaver  poft  mortem 
incidatur ,  demonftrabit  forte ,  quo- 
rumcunque  erroneas  fententias  efle, 
&  caufam  mali  aut  nunqnam  adhuc 
obfervatam,  aut  faltem  ab  iis  Me- 
dentium  in  dato  cafu  alienam,  dabit. 
Pars  VL  E  Et 


66         Caput  II. 


Et  fi  cafu  quis  rem  acu  tetigerit ,  & 
inde  velit  magnus  videri  Apollo ,  fa- 
cile  in  proxime  futuro  cafu  fuam  in- 
fcitiam,  &  vanitatem,  aperto  "cada- 
vere  demonftratam  videbit.  Ut  cla- 
rius  inde  convincamur,  perpendamus 
fequentem  hiftoriam. 

§.  V.  Dec.  4.  anni  1760,  puerum 
decennem  fufcepimus ,  cujus  en  vitx 
hiftoriam !  Primo  vitx  Biennio  fat  fa- 
ne  vixiffe  dixere  parentes,  facie  ta- 
men  inflatum  perpetuo.  Bienni  ipfi 
poft  clamores  no£turnos ,  crus  fuilfe 
veluti  contractum,  quod  friftionibus 
mater  emendalTet;  idem  denuo  o£ten- 
ni  contigilfe,  iterumque  frictione  e- 
mendatum.  Variolis  inter  2.  &  3 .  vitx 
annum  laboraffe,  &  integris  fex  men- 
fibus  exinde  peftore  anxium  fuilTe, 
attamen  &  medicamentis  ad  id  datis 
reconvalui(Te.  Sanum  utcunque  prae- 
ter  ea,  qux  nunc  enarrata,  infan- 

tiam, 


de  Vario  Hydrope,  &c.  67 

tiarri  ,  &  puericiam ,  hucusque  trans- 
egifle,  ac  comatofum  tamen  perpe- 
tuo ,  idque  potiflimum  fingulo  autum- 
110;  frigidum  quippe  femper,  mox 
ubi  hypocaufti  ignis  cubiculum  cale- 
faceret,  vix  ab  eo  removendum  fuif- 
fe,  atque  hinc  magis  fomnolentam 
hyeme  vitamegifle,  buccisque  utrin- 
que  pendulis  hyeme  adhuc  plus  ap- 
paruifie. 

Prxprimis  autem  hic  notamns  ab 
Autumno  1759.  quo  &  comatofum, 
&  crure  finiftro  affe&um ,  eum  intel- 
leximus,  tumorem  in  finiftro  hypo- 
gaftrio  comparuifle,  quemMater  di- 
ligenti  attentione  de  die  in  diem  pro- 
fecuta,  fupra  pubem  &  inguen  fini- 
ftrum  primo,  deinde  ad  criftam  Ilei 
furgentem,  fenfimque  ad  coftas,  fpi- 
namqueLumborum  adfcendentem  ob- 
fervafle  fe  ajebat,  &  fpinam  dorfi 
ipfam  tunc  notabiliter  fuifTe  incurva- 
E  2  tam. 


6  8  C  A  P  U  T  ll. 


tam.  Tumorem  ipfi  examinantes, 
non  in  hypogaftrio,  fed.fupra  criftarrt 
Ilii ,  inter  coftas  fpurias ,  fpinam ,  & 
hanc  criftam,  locatum  deprehendi- 
mus,  eumque  durum  totum ,  excepta 
plaga  ejusdem  fuperiore,  &  ad  fpi- 
nam  proximiore  ,  qutfi  manifeftam  flu- 
£tuationem  exhibuit.  Pettore  tuflini 
&  ronchum  audivimus. 

Circa  naturam  tumoris  dubii  fla- 
ftuantes ,  indicationes  manifeftas  ilico 
fequebamur ;  expe&orationem  oxy- 
melle  fquillitico  proinovendo,  &  tu- 
morem  cataplafmate  ultra  emollien- 
do.  Emendata  hinc  refpiratio  eft, 
&  tumor  fui  aperturam  ,  vel  brevi 
fponte  futuram,  vel  arte  faciendam, 
indicabat. 

Die  18.  Dec.  aperuimus,  eduxi- 
musque  plusquam  4.  lib.  crafli ,  flavi, 
nec  fcetentis  puris.  Specillum  ad  me- 
dium  abdomen  pene  intravit.  Ex  illo 

tem- 


de  Vario  Hydrope,  &c.  69 

tempore  aperturam  fxpius  dilacavi- 
mus ,  ut  commode  pus  exftillare  pof- 
fet  :  fane  exftillavit  illud  ad  mortem 
usque  fere  perpetuo ,  tuffis  ope  multo 
copiofior.  Bis  die  injectio  aqux  hord. 
eum  melle  rofaceo  fa£ta  eft,toto  mor- 
bi  tempore;  ftylus  proftremis  tempo- 
ribus,  &  inje&io  ipfa,  vix  cavum  ul- 
tra  dari  indicabant.  Toto  hoc  tempo- 
re  bono  nutrimento,  fri&ionibus,  re- 
mediis  primo  attenuantibus ,  poftmo- 
dum  folventibus,  tandem  roboranti- 
bus,  flaccidum  corpus  emendare  co- 
natus ,  ^thiopem  lavi.  Imo  a  1  5.  Feb. 
I  76  1.  crus  finiftrum  fungofo  tumore 
ad  malleolum  primo  internum ,  deinde 
ad  externum  affe&um  eft ;  inftar  ve- 
rx  fpinae  ventofe  malum,  dum  tu- 
mor  externe  aperiretur,  nuda  jam  of- 
fa  oftendebat. 

Aprili  finiente  cum  magna  dorfi 
apertura,  magnaque  boni  puris  ef- 
E  3  fluen- 


70       Caput  II. 


fluentis  copia,  febricitare  cepit,  & 
fpina  lumborum  dorfique  dolere.  Fe- 
bris  exin  continua  fuit,  fsepe  cum  ve- 
fpertinis,  fsepe  cum  vagis  exacerba- 
tionibus,  cum  dolore  fpinx  fere  per- 
petuo ;  quam  accubitui  puris  ad  il- 
lam,  natssque  inde  rofioni,  tribue- 
bamus.  A  medio  Majo  febris  inten- 
fior,  diarrhcea  argillacea,  ut  facpe  in 
fuppuratis  obfervamus,dyfenteria  non- 
nunquam  cruenta,  &  a  2  2.Maji  fun- 
gofi  tumores.  ad  articulum  cubiti  fi- 
niftri ,  ad  dorfum  dextri  pedis.  Tan- 
dem  7.  Junii ,  finis  miferiarum,  mors. 

Ingens  Ventriculus,  bonum  Ab- 
domen,  nifi  quod  hinc  inde,  idque 
potiffimum  in  pelvi ,  pauxillum  floc- 
culenti  puris  inveniretur,  praterque 
illud  tres  propemodum  Lymphae  li- 
brx.  Stylus  ulceri  indu&us  mode- 
rabatur  fe&ionem  praecipuam.  Hac 
lege  deteximus  faccum  quendam ,  for- 

ma- 


de  Vario  Hydrope,  &c.  71 

matum  a  poftica  parte  Quadrato  lunfi- 
borum ,  &  Pfoa  magno ;  anterius  Piba 
parvo,  a  majore  multum  remoto,  al- 
lido,  mucofo,  &Peritonaeo;  a  late- 
re  interno ,  corpore  quodam  callofo, 
quod  (pinae  lateri  accretum,  quod- 
que  pfoam  parvum  multum  a  majore 
removebat;  a  latere  tandem  externo, 
"Transverfo  Abdominis. 

Porro  tria  hic  fumme  notanda 
erant.  r°.  Saccus  nunc  defcriptus, 
qui  defcendebat  fuper  Iliacum  inter- 
num ,  fecundum  magni  Pfoae  latus, 
ejusque  tendinem  ,  angufto  du£tu,  eo- 
demque  callofo,  donec  creco  fine  ter- 
fiiinaretur  inter  tuber  ifchii,  &  tro- 
chanterem  majorem.  2do.  Apertu- 
ra,  quam  natura  indicaverat,  quam- 
que  1  8.  Dec.  anni  proxime  elapfi  fe- 
ceramus,  eo  proprie  loco  fuit,  quo 
Transverfus  Abdominis  incepit  haud 
ultra  a  Quadrato  Lumborum  tegi ,  ea- 
E  4  dem 


72 


C    A    F    U    T  II. 


dem  circiter  cum  fuprema  vertebra 
lumborum  altitudine.  3"°;  In  ma- 
gno  facco  prius  defcripto  fiftula  late- 
ralis  erat,  quae  ftylum  noftrum  duce- 
bat  ad  infimam  dorfi  vertebam,  eam- 
que  fcabram  &  erofam,  deinde  afcen- 
dendo  fecundum  vertebras,  usque  ad 
quintam  vertebram  thoracis.  Callo- 
fitas  veftiebat  utrinque  fpinam,  ver-' 
tebrae  enumeratje  omnes  &  corpori- 
bus  fuis ,  &  procefiibus ,  erofae ,  con- 
fumtae ,  ichore  ac  pure  undique  for- 
dentes. 

Confiderando  igitur  imo.  puero 
huic,  dudum  antequam  in  Nofoco- 
mio  fufciperetur,  fpinam  dorfi  tam 
cxtrorfum ,  qnam  leviter  introrfum, 
idque  loco  affe&o  potiffimum,  incur- 
vatam  fuilfe:  2do.  Tumorem  primum 
non  in  fummo  fcmore,  ubi  facci  fi- 
nis  erat,  fed  fupra  inguen  finiftrum 
adverti  incepiffe:  3tl0.  Caecum  omni- 

no 


de  Vario  Hydrope,  &c.  73 


no  &  callofum  fuifle  finem  in  femore 
facci  :  4t0.  In  facco  Abdominis  prae- 
ter  Pfoa;  parvi  flaccitiem  nihil  dege- 
nerafceiyis  repertum  fuifle  :  5 to.  Ad- 
fuifle  lateralem  facci  fiftulam,  quae 
cum  erofis  undique  vertebris  commu- 
nicaret  :  haec,  inquam,  omnia  con- 
fiderando,  in  eam  facile  fententiam 
imus ,  quod  ad  hujus  cacheftici ,  &  ca- 
cochymici  Pueri,  fpinam  dorfi,  mor- 
bi  origo  hgeferit;  quod  morbus  inde 
inchoans ,  fibi  viam  inter  mufculos  & 
peritonxum  rodendoparaverit;  quod 
copia  ac  pondere  materix  faccus  de- 
orfum  elongatus  fuerir ;  quod  in  fi- 
ftulam  oblongam  ultra  oflis  pubis 
marginem  abiverit;  fed  quod  mate- 
ria  minorem  refiftentiam  fupra  os  pu- 
bis,  quam  infra  inveniens ,  in  tumo- 
rem  primo  in  inguine  colle£ta  fuerit, 
deinde  fenfim  altiora  petiverit. 


E  5  Sed 


74         Cafut  II. 


Sed  undenam  primo  quatuor  Li- 
brae  puris,  purisque  continuus  femi- 
anni  fpatio  fluxus  ?  Pus  fane  paucum 
intus  delituit,  neeinpulmonj  aut  re- 
liquo  corpore  ulla  vomica  fuit.  Ex 
obfervationibus  toties  iteratis  patuic 
ad  purulentas  excretiones  annofas  fo- 
lam  fanguinis  phlogiftici  diathefin  re- 
quiri,  qu£  continuo  fe  inde  liberet: 
adeoque  fanguinem  facile  a  fpinas  ca- 
rie  phlogifticam  reddi  potuilTe ,  & 
hanc  eandem  phlogifticam  materiem 
circa  fpinam  depofuiffe ,  fenfimque 
copia  ac  pondere  fuo  faccum  defcri- 
ptum  formaffe, 

Conclufio  hujus  capitis  eft,  quod 
inter  innumeros  Abdominis  tumores 
&  hydropes,  in  variis  hujus  operis 
Tomisrecenfitos,  ne  bini  quidem  fibi 
fimiles  reperiantur  ;  quodque  id  om- 
nino  certum  videntur,  quo  plura  ca- 
davero  poftliminio  inciderimus ,  eo 

nos 


de  Vario  Hydrope,  &c.  75 


nos  plures  inter  fe  dililmiles  inventu- 
ros  cafus,  quorum  diflimilitudines  in 
vita  non  potueramus  deprehendere. 
Adeoque  repeto  quod  pag.  65.  mo- 
nui.  Conclufio  denique  eft  complu- 
res  femper  fuiflfe  cafus ,  itidemque 
femper  futuros ,  qui  Parifinorum  cu- 
ram  (utTom.  4.  Cap.  3.expofitafuit) 
nunquam  admittant  \  efle  cjuoque 
ejusmodi,  in  quibus  haec  ipfa  metho- 
dus  a  natura  per  continuum  puris  ef- 
fluvium  indicata  ,  unice  palliet ,  neu- 
tiquam  curet,  quemadmoclum  hiftoria 
pueri,  ultimo  enarrata,  evincit. 


CAPUT  III. 

DE 

HYDROPE  PECTORIS. 


§.  I.  Hydrops  Abdominis  fff  Petloris  a  nimio 
hcemorrhoidum  fluore :  Habitns  ventris  tjm- 
faniam  mentiens.    Pidmones  toti  degenera- 
fcentes     corrupti,  itidemque  univerfa  pJeu- 

ra, 


76        Caput  III. 


ra,  £f  tamen  nullus  nllibi  eorum  coalitus. 
Anatome  ut  per  omnia  notabiiis  erat ,  ita  no- 
tabilior  ob  defe&um  fanguinis  in  toto  corpo- 
re.  §.  II.  Hydrops  pettoris  per  14.  dies 
pracipuo  fuo  fymptomate ,  fignoque  carens* 
jine  nota  caufa.  Anatome  exhibet  ingentem 
vitalium  partium  degenerationem ,  qva  non 
expeclabathr  ;  nulla  calculcfce  diathejtos  Ji- 
gna  in  fyflemate  urinofo ,  biliofo ,  pneumoni- 
co9  quam  fufpicati  haudimmerito  fueramus. 
Refpondetnr  ad  qucefticnem ,  cur  homo  hic 
pracitjio  morbi  fui  Jigno  aliquando  caruerit? 
§.  lli.  Phthifis  pulmonalis  abfcondens  nota- 
lilem  Petlovis  Hydropem.  Hydrops  hic  ,  etji 
cognitus  debito  tempore  fuiffet^  Paracentefi 
non  potuiffet  fanari.  Singularis  locus,  in 
quo  collecla  aqua.  Conftrmatnr  ex  his  om- 
nibus  propofita  Tomo  V.  hujus  morU  dijji- 
cilis  cognitio,  difficillima  curatio.  Qiri  no- 
Burnas  anxietates  in  leflo  evitaturi ,  in  fe- 
dilife  collocaj2t9  hos  non  femper  easdem  evi- 
tare,  haud  infrequens  obfervatio  docet. 

TOmo  hujus  Operis  V.  mulcus  fui 
in  hoc  morbo  defcribendo, 
ejusque  tum  rariore  cognitione,  tum 
difficiliore,  ne  dicam  impoffibili  cu- 
ratione,  enarrandis;  qux  recens  ob- 
fervata  idem  argumentum  confir- 
ment,  nunc  trada#m, 

Die 


de  Hydrope  Pectoris.  77 

Die  8-  Jan.  i  7  6  i .  homo  3  o.  ann. 
confilii  caufa  in  Nofocomium  venit; 
triennium  elapfum  efle  ajens,  cum 
melancholia  ex  oppilatis  Abdominis 
vifceribus  laborans,  Haemorrhoidas 
(ibi  provocaflet :  ex  eoque  tempore 
easdem  large  fluentes  quovis  menfe 
habuifle:  nunc  vero  a  5.  Septimana- 
rum  fpatic^  tumidas  fe  quidem  illas, 
at  plane  ficcas ,  habere.  Quatuor- 
decim  diebus,  ab  ukimo  fluxu  hx- 
morrhoidali  elapfis,  tuflim  fibi  na- 
tam  efle,  eamque  ficcam,  &  mole- 
ftam,  vires  inde  minui,  jamque  ab 
oftiduo  &  ventrem  fibi  &  crura  tu- 
mere.  Debilis  totus  homo  apparuit, 
anhelus,  macer,  fufco-pallidus. 

Homo  hic ,  optimi  Medici  optimo 
confilio  ,  fluorem  hxmorrhoidalem 
ante  triennium  fibi  adplicitis  provo- 
cavit  hirudinibus.  Verum  &  opti- 
ma  confilia  fua  incommoda  habent,- 

To- 


78  C  A  P  U  T  III. 


Toties  ctari  viri  id  notarunt,  quod 
aperta  vafa  haemorrhoidalia  f&pe  non 
fufficienter  poftmodum  claudantur, 
hincque  nimio  fluore  hydropem  ,  ac 
mortcm  producant.  A  Galeno  in  haec 
usque  tempora  id  Medicos  luxifle,  Tra- 
£tatu  ic  btfmorrhoidibus  evici.  Hinc 
infidum  aliquando  auxilium  eft.  Pce- 
nas  certe  inde  homo  nofteiluit.  Ca- 
chexia  dudum  affuerat,  Tuffis  accef- 
fit  14.  die  ab  ultimo  fluore,  hydro- 
pem  Pe&oris  referens ,  manifeftusque 
apparuit  Hydrops  Abdominis  &  Cru- 
rum,  quo  tempore  prima  vice  defi- 
ciebat  hic  fluxus.  Hinc  evidentiffi- 
mum  fit,  Tuflim  ac  Hydropem  non 
a  fuppreflis ,  fed  a  nimiis  hxmorrhoi- 
dibus  fumfifle  originem. 

Datis  remediis,  potiffimum  diure- 
ticis,  hydrops  minuebatur,  fed  fo- 
nus  Tympaniticorum  fimilis  in  ven- 
tre  fucceffit,  tumorisque  insequalitas, 

re- 


de  Hydrope  Pectoris.  79 

referens  Tympaniam  :  Diuretica ,  Pur- 
gancia,  &  Roborancia,  aliquo  cem- 
pore  adnlota  ,  menfis  fpacio  omnem 
fuftulere  Hydropeirh  Sed  nullam 
fpem  inde  concepimus ,  cum  vires 
decrefcerent.  2  3.Feb.  mortuus  eft. 

Nihil  tympanitici  in  abdomine  in- 
ventum  eft  :  fed,  quod  nos  decepe- 
rat,  &  tympanitidem  erat  mentitum, 
omentum  fuit,  quod  in  inaequalia  ob- 
longnque  tubera  degenerafcens ,  ac 
peritonaeo  horum  ope  cohxrens,  ven- 
trem  more  tympanitico  inrequalem 
repraefentaverat:  iminuto  quippe  plu- 
rimum  hydrope,  non  poterat  perito- 
nxum  fufficienter  fe  ad  inteftina  ad- 
plicare,  prae  tuberibus  craffis  denfis 
omenti  fecum  connati.  Hinc  intefti- 
na  in  vacua  hxc  fpatia  intrare,  aere 
faepe  diftendi  oportuit,  adeoque  per- 
cuflum  abdomen  fonum  edere,  li- 
cet  neutiquam  in  formam  tympaniti- 

cam 


8o 


C   A   P    U   T  III. 


cam  perpetuo  extenfa  effenc.  Jucun- 
dum  interim  videre  erat,  quam  mire 
decepti  effemus.  Omentum  enim  to- 
tum  ab  inferiore  parte  inteftinorum 
remotum  ,  atque  in  fe  revolutum ,  ab 
angulo  coli  fub  hepate,  usque  ad  fle* 
xuram  ejusdem  fub  liene,  in  dtiram, 
craffam,  ac  cartilagineam  fubftan- 
tiam,  digitum  pluribus  in  locis  den- 
fam,  degeneraverat,  ubique  cum  pe- 
ritonaeo  connatu.ni.  Hinc  anatome 
difficilis  erat,  pracipue  cum  intefti- 
na  tenuia,  omento  non  tefta,  cum 
peritonaso  levibus  vinculis  hinc  inde 
cohsererent.  Igitur  degenerafcens 
omentum,  insequalitate  ventris  ;  in- 
teftina  ,  dum  flatibus  diftenta  loca 
inter  tubera  omenti  vacua  occupa- 
rent,  fonitnm  tympaniticum  in  per- 
cuffione  abdominis  dabant. 

Caeterum,  periton^um  totum,  om- 
niainteftina,  integrum  mefenterium, 

uni* 


d§  Hydrope  Pectoris.  8i 

univerfa  pleura ,  fuperficiem ,  fub- 
ftantiamque  fuam  totam,  granulofam 
^iabuere;  granulis  albis,multum  emi- 
nentibus,  durisque  iisdem ,  &  quam 
proxjme  fibi  invicem  adpofitis.  He- 
par,  Lien,  Renes  boni.  Renibus 
pinguetudo  nulla.  Vix  librx  tres 
lymphx  in  toto  ventre.  Flavedo  hu- 
jus  lymphx  intenfa  ;  num  a  vehe- 
menter  transfudante  veficula  fellea  ? 
Bilis  cyftica  profunde  flava.  Levis 
utroque  pectoris  in  cavo  hydrops,  a 
libra  dimidia  in  fingulis  aquse  fufco- 
vuhvx.  Cor  in  fubftantia  pallidum, 
in  cavis  utrisque  multo  grumofo  cruo- 
re  plenum  :  ad  principia  vaforum 
majorum  paucus  fanguis  ;  fed  moK 
inde  complanata  aorta,  vena  cava, 
vafa  iliaca  :  perfciflaque  eadem  in  lon- 
gitudine,  vix  guttam  fanguinis  da- 
bant.  Nec  pucat  quis  vulneratis  aliis 
id  contigifle  vafis ;  nam  a  principio 
Pars  VI  F  ad 


82  C   A   P   U  T  III. 

ad  finem  usque,  CI.  collega  Gajfer, 
totumque  auditorium  medicum,  fic- 
ciffimam  anatomen  mecum  miraban-1 
tur.  Pulmones  toti  quanti  duris  eranc 
tuberculis  ,  ad  fenfum  cartilagineis, 
pleni ;  tranfciffi  autem  ,  pus  undique 
inter  illa  tubercula  fuderunt.  Qiiod 
autem  mirum  maxime,  nullibi  cum 
pleura  accreti  fuere. 

Simulata  tympanitide  deceptos  nos 
fuifle ,  fupra  oftendi  :  verum  an  nos 
quoque  non  decepit  pe&oris  perfona- 
tus  hydrops  ?  utique  a  tanta  univerfi 
pulmonis  degeneratione  tuffis,  anxix 
refpirationis  ,  anhelitusque  ,  verofi- 
milius  caufa  deducitur,  quam  ab  unica 
libra  liquidi  in  utroque  pe&oris  in^ 
venti  cavo.  Nifi  ftatqere  maluerimus, 
ficut  diureticis  &  hydragogis  aqnam 
ventris  ,  ita  quoque  eam  pe£toris 
evacuatam  fuifle. 


An 


de  Hydrope  Pectoris.  83 

An  granulofa  tam  fubftancia ,  quam 
fuperricies  membranarum ,  ad  vkx  fi- 
nem  generaca  effc  a  Phlogiftico  illo, 
quod  cocies  invenimus  tranfludafle,  & 
alias,  quadam  ceu  membrana ,  vifcera, 
pleuram  ,  ac  peritonrcum  texifle  ? 

Cur  faniifimi  pulmones,  uc  cocies 
vidimus,  brevique  novis  confirmabo 
exemplis,  cam  fepe  ica  accreci  Pleu- 
rx,  Diaphragmaci ,  Mediaftino,  Pe- 
ricardio ,  uc  nullo  in  puncto  liberi 
finc ;  &  in  hoc  homine ,  in  quo  cor- 
ruptiffimi  eranc,  ubicumque  liberi  re- 
perci  func  ?  Caufam  non  bene  capio: 
Hydropem  pectoris  force  oiim  copio- 
fiorem ,  id  non  impedivifle ,  firmus  ce- 
neo  ;  primo  quia  concretionem  hanc, 
majorem,  minorem,  inHydropepe- 
ftoris  pa.fim  invenimus;  fccundo  quia 
ab  aquis  verfus  pe£toris  inferiora  lo- 
cacis  ,  ut  in  Hydrope  pectoris  a(Tolet, 
fuperna  Pulmonum  pars  verfus  jugu* 
F  2  lum 


84         C  A  P  U  T  III. 

lum  a  concretione  cum  Pleura  prohi- 
beri  non  poteft. 

§.  II.  Vir  idem ,  cnjus  capaciffi- 
mum  Ventriculum  pag.  23.  defcripfi, 
dat  nobis  mirabilia  obfervanda.  Quip- 
pe  tribus  ille  de  caufis  a  me  aperie- 
batur.  Primo  quod  calculo  laboraf- 
fet,  plurimosque  labentibus  annis  cal- 
culos  urethra  reddidiflet;  jamque  ab 
anni  retro  fpatio  ita  irnmunis  a  cal- 
culi  vixiflet  arumnis,  ac  fi  eodem 
laborafTet  nunquam.  Secundo  quod 
certo  creditus  pe£tore  hydropicus ,  fi- 
gnis  hujus  morbi  primariis,  qux  no- 
8;e  potiffimum  adfuerant,  fub  vitas 
finem  no£Hbus  caruiffet.  Quod  ter- 
tio  fufpicio  orta  elfet,  an  nonHydrops 
peftoris ,  eo  quod  cefTantibns  calculi 
excretionibus  &  cruciatibus,  natus  ef- 
fet,  calculofis  forte  in  pulmone  con- 
cretionibus  deberetur?  Quod  ad  cal- 
culum  attinet ,  id  Cap.  VII.  dabo ;  im- 

pns- 


de  Hydrope  Pectoris.  8s 

prsefenciarum  modo  illa,  qux  quae- 
ftionem  de  Hydrope  pe&oris  eluci- 
denc,  enarabo.  • 

Annorum  hic  ulcra  quadraginca, 
cum  diem  fungerecur ,  mulcis  ab  an- 
niscalculo  laboraverac,  calculos  plu- 
res  urechra  excreverac ,  donec  demum 
remedio  quopiam  fumpco  fe  calculo- 
rum  exemcum  cruciacu  gauderec :  ex 
quo  aucem  hac  a  calculo  immunicacc 
fruebacur,  pe&ore  angi  cepic,  cru- 
ribus  incumefcere,  ac  cuffi  molefta  ,le- 
vioreque  cruoris  fpuco  vexari.  Cre- 
vere  haec  fympcomaca  ica ,  uc  poft  ela- 
pfos  3.menfes  nequiveric,  nifi  in  dex- 
trum  lacus  decumbere ;  anxiecaces  a 
primo  inico  fomno  experirecur;  cru- 
ribusque  incerea  ac  femoribus  vehe- 
mencer  cumefcerec ;  vencre  interim 
multis  retro  ab  annis  femper  a  nacu- 
ra,  haud  vero  a  colluvie  aquarum^ 
tumidulo.  Copiofum  Oxymel  fquilli* 
F  3  ti- 


8  6         C  A  P  V  T  III. 

ticum  cum  multis  aliis  diureticis,  Ker- 
mes  minerale,  Gummi  ferulacea,  in- 
terpofifaHydrogaga,  motus,  fri&io- 
nes,  nihil  profuere. 

Sed  infolitum  quid  contigit  ulti- 
mis  i  4.  vkx  diebus.  Confuetas  fuas 
noctes  calamitofas  ne  experiebatur 
quidem  ultra  ,fed  tranquilliffimo  fom- 
no,  fex,  feptem  ,  horarum  fpatio, 
laetus  fruebatur,  ita  ut  primarium  il- 
lud  Hydropis  pe&oris  fignum  pror- 
fum  evanefceret.  Quod  autem  mu 
rabile  erat,  fi  ad  beatum  hunc  fta- 
tum  continuandum  folito  diutius  de- 
cumberet,  enfenfim,  qux  nocturnx 
olim  fuerant,  nunc  anxietates  fiebant 
diurnae;  imo  eundem  fxpius  in  fedili 
pofitum  invadebant.  Crurum  autem 
tumoris,  ac  univerfi  corporis  debili- 
tatis,  infigne  fuit  incrementum,  & 
pofl:  14.  optimas  noftes  demum  12, 
Maji,cum  levi  ac  vago  delirio,  obiit. 


de  Hydrope  Pectoris.  87 

Sequenti  die  Cadaver  aperuiinus, 
egregius  Medicus  Aulicus  Nobilis  ab 
Hentfcbel)  Chirurgus  Leber,  egoque. 
Purpureum  corpus  ac  lividum,  fpa- 
tio  horarum  36.  a  morte  elapfo,  ad 
Humeros,  Jugulum,  Thoracisque  tum 
luperiora,  tum  latera.  Venter  lon- 
ge  quam  in  vita  tumidior.  Cofta- 
rum  cartilagines  totx,  infimarum  ex- 
ceptis,  ofleae.  In  dextro  Thoracis 
latere  o£to  librse  fcetidae  fubrubefcen- 
tisque  aquae  ,  in  finiftro  vix  unciae 
paucae.  Cordis  bovinae  magnitudi- 
nis  dexter  Ventriculus  parietum  te- 
nuitate  hic  vix  lineam,  ibi  fesqui  li- 
r.eam,  crafTus,  cavitate  magnns;  fi- 
nifter  autem  pollicis  craftitie ,  exi- 
guum  valde  cavum  habuit.  Aorta, 
Carotides ,  Subclaviae ,  fubftantia  craf* 
fiflimae,  ampliflimae  diametro.  Po- 
lypofi  quid  utroque  in  cordis  cavo. 
Lividi,  flaccidi  pulmones,  quocum- 
F  4  que 


88  C    A   P   U   T  III, 


que  in  loco  tranfcinderentur.  He- 
par  lobo  finiftro  parvum ,  dextro  mon*- 
ftrofum  fere ,  longum  ita ,  ut  cum 
peritonxo  circa  criftam  Ilei  conn#tum 
effet.  Flava  ag  multa  bilis,  nulli 
calculi  biliofi.  Ventriculus  ingens, 
ut  pag.  23.  Cap.  1.  enarravi,  Ren 
dexter  quadruplo  majus  naturali ,  mol- 
Jis,  flaccidus,  caetera  bonus,  fine  cal* 
culo  \  ejusdem  bonus  ureter.  Exte-? 
nuatus  ita  Ren  finifter,  ut  nec  longi- 
tudine,  nec  craflitie ,  digitum  exce* 
deret,  alias  nec  purulentus,  nec  caU 
culofus.  Naturalis  omnino  &  fine 
CalculoVefica  urinaria,  Peritongeum 
pulvinaris  inftar  tumens ,  lumbos  to- 
tos  in  pelvim  usque  explebat;  eo  au* 
tem  perfciffo  patuit  laxam ,  corru* 
ptamque  cellulofitatem  efte,  quae  tan* 
tum  utrimque  pulvinar  componebat, 
Corrupti  ac  fere  confumpti  Pfoae, 


Ana 


de  Hydrope  Pectoris.  89 

Anatome  igitur  conftitit  imo.  in- 
dicationem  Hydropis  peftoris  rite  ca- 
ptam  e(Te.  aJo.  Nullas  calcareas  con- 
cretiones  in  pulmonibus  effe  inven- 
tas,  ut  quidem  fufpicio  ferebat.  3"', 
Hominem  hunc,  qui  fummus  olim 
Nephriticus  numerofos  calculos  fae» 
pius  excreviffet,  totam  Diathefim  de- 
mum  fuperaffc ,  nec  habuiffe  parcium 
degenerationes  ,ut  vocant,  effentiales; 
cum  Renis  finiftri  caetera  fani  parvi* 
tas ,  mole  dextri  compenfaretur. 

Verum  cur  placidas  adeo  no&es 
ultimis  vitx  1  4.  diebus  egit  ?  Vhx« 
nomenon  hoc  mihi  vix  explicabile. 
Refpondeo  duntaxat  me  Tom.  V.  fru- 
jus  Opcris  evidenter  demonftraffe  in- 
gentem  Pe£fcoris  Hydropem ,  in  quo 
no&urnae  anxietates  quinque  menfi- 
bus  filuerint  ;  tum  &  alium  validiffi- 
mumHydropem  Pe&oris,  cui  anxie< 
tas  iila  no£lurna  affuerit  nunquam  ; 

F  5  dein* 


yo         C  a  p  u  t  III. 


deinde  mox  dacurum  me  Hydropem 
Peftoris  a  morce  invencum ,  una  cum 
Phcili  Pulmonum  ,  eorundemque  pef- 
fima  degeneracione  ,  quo  in  homine 
Haemoptoe  cum  fputis  purulentis,  ac 
febri  hectica,  veram  Phchifeos  pul- 
monalis  ideam  exhiberenc  ,  nullo 
vero  modo  eam  Hydropis  Pe&oris. 
Hinc  quamvis  Phaeriomeni  dati  caufam 
non  incelligo  ,  merico  camen  conclu- 
dere  videor  id  minime  mirum  nobis 
oportere  videri,  quod  14.  diebus  in 
vero  Hydrope  Pe&oris  prxcipuum  fi- 
gnum  deficiat ;  fiquidem  idem  &  lon- 
oje  diutius  ,  &  perpetuo  defuifle, 
aperta  cadavera  demonftrent. 

Quas  ulcra  circa  calculofam  hujus 
hominis  diathefin,  &  cor,  notata  fue- 
rint  ,  h#c  fuis  quxque  locis  dabo  ; 
ennarrabo  modo  nunc  ,  quam  mox 
promifi ,  hiftoriam. 


In- 


de  Hydrope  Pectoris.  91 

Ineunte  Junio  proxime  elapfo  cada- 
ver  aperuimus ,  Magn.  D.  Kefskr,Ex- 
perc.  Guarin,  egoque,  hominis,  apud 
quem  olim  ter  ,  quater ,  fueram  in 
confilium  vocatus  ,  &  ubi  ex  copio- 
fo  Baccho  Hxmoptoem  ,  &  fputa  pu- 
rulenta ,  copiofa  ,  febrimque  conti- 
nuam  remittentem  ,  conftanter  anim- 
advertentes  ,  Phthifim  pulmonalem 
adeffe  ftatuebamus ;  neutiquam  yero, 
cujus  nunquam  figna  videramus,  Hy- 
dropem  pectoris  :  nifi  forte  obfcura 
qucedam  fub  ultimis  vitx  diebus  ad~ 
effe  fufpicari  forfitan  quis  potuiffet. 
En  vero  Anatomen  !  fex  libras  aqux 
abdomen  dabat ,  7#.  libras  dextrum 
Thoracis  cavum  ,  finiftrum  libram 
unam.  Pulmonum  cartilaginea  fub- 
ftantia  longe  durior  ,  &  pluribus  in 
locis  fere  offea  ;  ut  portione  clam 
mecum  lata  ,  publice  demonftravi : 
Veficularis  autem  eorum  fabrica  plu* 

ri- 


92         Caput  III. 


rimis  febaceis  corporibus  pleniffima. 
Subftancia  denique  Pulmonum  tota 
fere  diffluens  prx  corruptione.  Mu- 
cofi  tumores  tremuli,  gelatinge  inftar, 
membranis  conclufi,  magnitudine  pu- 
gni  virilis,  fupra  utrumque  Renem 
inventi,  Ventriculus  commode  ex- 
cipiebat  libras  i  2.  aqux.  In  Vefica 
fellea  tres  polygonati  calculi. 

Sed  modus  confiderandus  eft ,  qub 
hydrops  pe£toris  hic  formatus.  Non 
proprie  ,  ut  aftblet  ,  in  cavo  pe£to- 
ris  haerebat  aqua  ,  verum  Pulmo,  in- 
feriore  fui  parte  ,  ad  altitudinem  tri- 
um  digitorurn  fupra  locum ,  quo  Dia- 
phragma  Thoraci  connectitur ,  Pleu- 
rx ,  Diaphragmati ,  Mediaftino  ,  in- 
time  connatus  ;  fuperiore  autem  par- 
te  undequaque  latitudine  duorum  di- 
gitorum  cum  Pleura  unitus.  Porro 
intra  locum  cohxfionis  fuperioris,  & 
inferioris  ,  Pleura  nuda  erat ,  &  7s- 

li- 


de  Hydrope  Pectoris.  95 


libras  aqux  ad  Pleuram  nudam  ac- 
cumbentes  ,  removerant  Pulmones  9 
eosque  furfum  ,  deorfum ,  atque  ad 
mediaftinum,  comprelTerant  ,  quo  fi- 
bi  fpatium  compnrarent.  Eratque 
hoc  fpatium  ad  coftarum  arcus ;  ita 
ut  Pulmo  ad  latera  fterni  ,  &  fpime 
dorfi  arctiffime  cohaereret,  in  medio 
vcro  Thorace  circa  arcus  coftaruin 
nihil  Pulmonis  eflet. 

Hinc  iterum  concludo  ,  polymor- 
phum  hunc  morbum,  gravem  pofle  , 
diuturnumque  adefle  ,  quamvis  fui 
vix  figna  edat.  ido  Confirmari  hint 
qux  fuperiore  anno  fuper  difficillima 
ejusdem  diagnofi  di(Teruerim.  3 110  Ex 
loco  ,  quem  hic  aquae  occupaverint , 
itidem  confirmari ,  qux  de  morbi  hu- 
jus  per  paracentefim  curatione ,  uc 
theoretice  potius,  quam  pra£tice  pro- 
pofita,  adnotaverim  :  Quippe  loco  fo- 
lito  inftituta  Paracentefis  ,  Pulmonem 


/ 


94  C  A  P  U  T  III. 


accretum  vulneraflet ,  nullas  eduxiifec 
aquas.  Frequentia  hujus  accretionis, 
qux  tanta  ,  ut  tertiae,  faltem  quartse, 
mortalium  parti  contingere  Diemer- 
broeckio  vifa  fit,  curam  hanc,  fi  inftitue- 
retur  ,  inutilem  fxpe  oftenderet. 

Abfoluturus  hoc  Caput  ,  Le&ori- 
bus  in  memoriam  revoco ,  quod  Tom, 
V.Cap.  3.  Vag.  100.  10  1.  poft  Pijo- 
nem  notaveram  ;  nempe  pe£tore  Hy- 
dropicos  ,  cum  fubita  corporis  ere- 
Q:ione  ,  a  no&urnis  anxietatibus  ia 
primo  fomno  invadentibus  ,  fe  leva- 
re  advertiffent ,  voluifte  easdem  poft- 
modum  in  fedili ,  erefto  corpore  dor- 
miendo,  praevenire,  fed  incaffum :  cuiu 
igitur  etiam  fic  ere&os  dormientcs 
anxietas  invaderet ,  rationem  hujus 
nofhirnx  anxietatis  nobis  difficilio- 
rem  intelleftu  videri.  Sane  Hiftoria 
penultima  priores  obfervationes  con- 
firmat  ,  in  eo  adhuc  notabilior ,  quod 

etiam 


de  Hydrope  Pectoris.  95 


etiam  de  die  in  ledili  dormientem  an- 
xietas  caperet  eadem.  Non  do  equi- 
dem  hanc  obfervationem  ,  ut  univer- 
falem  :  dantur  forte ,  quibus  primuin 
fomnum  in  fedili  transegifle  profue- 
rit }  fed  contraria  Pifonis  ,  meaque*, 
fxpius  confirmata  obfervatio  ,  cafum 
faltem  haud  infrequentem  effe  demon- 
ftrat. 


CAPUT  IV. 

PROBLEMATA, ET 

DIFFICULTATES. 


§.  I.  Laus  Pathohgice ,  %f  frequens  certitudo ; 
fed  fimttl  ejusdem  cnrtci  fapenumero  fupellex* 
Ratio  efl  ,  quod  Pathologia  anico  duntaxat 
modo  vitam  humanam  utcumque  inteWgat , 
Adorandus  vero  vitce  Autor ,  iff  Fons ,  vitam 
humanam  pojjet  infinitis  condere^  if  confer- 
vare  modis.  Exempla  ,  quce  id  evincant* 
§.  II.  Hifioria  curae  Auev.rismatis  Jfurii, 
quce  optime  quidem  fehciterque  pcratla  }  in- 
felicijjivia  tamen ,  ignotis  de  caufis  ,  ftiit. 
Plenitudo  vafmtm  atnffis  conjpicua  fignis  , 


96         Caput  IV. 


ad  mortem  ufque  ;  Vaforum  tamen  perfeUa 
pofi  mortem  vacuitas.  §.  III.  Anatome  ho- 
minis  ,  cui  per  annum  ante  mortem  ptdfits 
nunquam  debilis  ,  fed  femper  fortis  ,  dunis- 
que  ,  ufque  ad  ultimam  IttBam  mortis ,  in 
quo ,  nuUa  pragreffa  evacuatione  ,  nullus  fan- 
guis  ftuidus  ,  fed  exile  modo  filttm  polypo» 
Jum  in  omnibus ,  iisque  dihtatiffimis  corpo- 
ris  vafis ,  inventum  eft.  Qttadtim  horum  ji- 
milia  ,  fed  imperfecliora^  ex  Cl.  LieurauJ. 
§.  IV.  Caftts  femince  ,  quae  nunquam  fym* 
ptomata  affeBi  cordis  ,  majorumque  vaforvm 
pajfa  ,  cor  &  vafa  majora  monftrcfce  ac  vt* 
tiojie  magnitudinis ,  totttm  fere  thoracem  oe- 
cupantis  >  habuijfe  deprehenfa  fuit.  §  V.  A- 
natome  portentoji  cordis ,  in  cvjtts  fubftantm 
officulum ,  %f  cujus  valvula>  tricitfpidales 
non  modo  initia  Coronariarum  neutiquam  te~ 
gere  potuerant ,  verum  etiam  Cor  digiti  am- 
pl(tudine  apertum  femper  reliquerunt.  §.  VI. 
Vita ,  $f  Refpiratio  ncn  multum  incommoda^ 
cum  Pleura  ,  Diaphragmatis  ,  Mediaftini  f 
Pu/monum  ,  Pericardii ,  Cordis ,  majorum 
Vaforum  ,  firmiffima  inter  fefe  concretio , 
fic,  ut )  nonnifi  unicam  ,  eandemque  immo- 
lilem  prorfus  molem^prde  fe  ferret.  §.  VlL 
AffeBi  offis  fierni  ,  mortisque  mirabilis  hi- 
ftoria ,  in  qua  nec  fufficiens  caufa  morli  hi 
vita ,  nec  vera  cauft  mortis  in  cgdavere ,  de- 
teSta  eft ;  £^  tn  qua  febris  hetlica  cttm  omr.i- 
lus  fais  Jignis  adfuit ,  excepto  eo  ,  quod  %f 
obefum  >  &  torofum ,  ad  idtimum  ufque  vitas 

ba~ 


pROSLEMATA,  ET  DlFFICULTATES.  97 


halitum  ,  corpus  perjeveraverit.  §.  Vllf. 
Teftis  contufio  generat  horrenda  in  abdomi- 
ne  ;  itidem  fminis  abundantia  corruptio 
citra  contufionem.  Stupenda  Anatome.  Ca- 
ftratio  proveflum  eoufque  morbum  12072  tan- 
tum  12072  curat  ,  fed  mortem  accelerat  cala- 
mitofam.  Qycedam  in  hanc  rem  cx  Hildano, 
aliisque.  Confiliiwi  prcecavendi.  §.  IX.  Tu- 
mor  inTibia  ex  coi7tufione  natus^  30.  ai2i2is 
inculpate  geftatus  ,  tandem  malignus  fatlus , 
curatur  enucleando.  Recrefcens  irritamenta 
patitur,  generatque  Emproftotonon,  &  Maxih- 
l(je  Tetanon.  Ablato  tumore  h<ec  Jymptoma- 
ta  perfeverai2t  ,  occidunt*  DoBrina  magni 
Hippocratis  circa  Tetanos.  Calor  iirens  in 
Ardente  febre  vix  auclis  Thermometri  gradi- 
bus.  Tetanus  mufculorum  &T  tendinum ,  diu 
a  morte  fuperftes.  §.  X.  Anatome  ii7trica- 
tifjima  ,  in  qua  omnia  inteftina  tenuia , 
crajfa,  a  fua  externa  tunica  feparata  inve- 
niebantur ,  ff  ex  eadem  ,  tanqnam  eX  va- 
gina  y  aut  theca  ,  evaginabantur  illafa.  De* 
??ionftratio  hinc  conftri?iata  i°-  quod  intefti- 
na  fuam  tunicam  extimam  a  Mefenterio  ,  ac 
Mefocolo  ,i?iutuentur.  2do-  quod  ligamenta 
coli  a  tunica  externa  potijfmum  oriantur. 
Deteri??incitur  jufta  Inteftinnrum  longitudo. 
DifficuItLntes  circa  veram  hujus  morbi  natu- 
ram.  §!  XI.  Hemia  inteftinalis^  vaginalis9 
&  caufi  llei  morbi  vehemens,  longis  ab  an- 
nis  in  corpore  prcejentes  ,  fine  uJUs  fttis  fignis 
aut  fymptomatihuu  Anatome. 

Pars  VI.  G  Pa- 


98         C  a  p.u  t  IV. 


Athologia  nititur  quatuor  potiffi- 


A  mum  fundamentis ,  quorum  pri- 
mum  quidem  Anatome  eft  ,  qux  o- 
mnium  humani  corporis  partium  fi- 
guram  ,  molem  ,  fitum  ,  varium- 
que  cum  aliis  nexum,&  harmoniam, 
docet.  Alterum  eft  Phyfiologia,  una 
cum  Mechanice,  Hydraulice,  cete- 
risque  adfcitis  Phyfiologix  Difciplinis. 
Haec  partium  per  Anatomen  cognita- 
rum  deftinationem  ,  ufumque  ,  expo- 
nit,  indeque  humanarum  fun&ionum 
&  a£tionum  exercitium  explanat. 
Tertium  ejus  fundamentum  merito 
habetur  experientia  medica  ,  eaque 
eo  quidem  tempore  potiffimum  cap- 
ta ,  quo  illae  ipfse  fun&iones  ,  earum* 
que  inftrumenta  ,  aut  otiantur  ,  auc 
heduntur  ,  aut  deftruuntur.  Quar- 
tum  denique  tum  omnium  in  genere 
Cadaverum  infpe&io  eft'  ,  tum  prae- 
cipue  eorum ,  quorum  morbi  ,  dum 


VI- 


Problemata,  et  Difficultates.  9  9 

viverent,  atcente  confiderati  fuerant, 
diligenterque  adnotati. 

His  innixa  Pathologia ,  fxpius  mor- 
bos  multos  a  principio  ad  finem  ita 
explicat,  ut  nulla  certior  evidentior- 
que  Demonftratio  haberi  in  Phyficis 
queat.  Conftatque  inde  Pathologi- 
cum  bonum  effe  neminem ,  qui  non 
fimul  bonus  Anatomicus,  qui  non  ac- 
curatus  exiftat  Phyfiologus.  Ut  enim 
linea  re£ta  ad  curvx  nos  adducit  co- 
gnitionem,  ita  fani,  vegetique  ho- 
minis ,  intelle&a  Natura ,  fun&ionum- 
que  integritas,  nos  in  intelle&um  du- 
cit  caufarum,qux  earundem  fun&io- 
num  laefionem,  perverfionem,  deftru- 
ftionem ,  foleant  producere. 

Verum  enim  vero  occurrunt  nobis 
faepenumero  morbi ,  quorum  Phae- 
nomena  laudatis  hisce  .ac  necelfariis 
principiis  haud  modo  non  explican- 
tur ,  fed  iisdem  plane  adverfantur, 
G  %  Ec- 


IOO         C  jA   P   U  T  IV. 

■  /  ■ 

Ecqua  tandem  hujus  caufa  portenti? 
Paucir  dicam.  Eorum  qnx  ad  homi- 
nem  pertinent,  multa  novimus,  om- 
nia  non  novimus  ;  &  quod  res  eft, 
Vitae,  ut  ita  dicam,  ignoramus  lati- 
tudinem.  Perennat  fiquidem  illa 
qunndoque,  idque  notabiliore  tem- 
pore ,  interea  dum  otiari  videantur, 
imo  dum  deftru£fca,  aut  inepta  fal- 
tem  ,  ea  organa ,  illa  vitae  appareant 
inftrumenta  ,  qux  quidem  ex  veris 
Artis  principiis  ad  vitam ,  vit^que 
funftiones,  abfolute  necelTaria  ftatue- 
ramus.  Velimus,  nolimus,  hic,  hic 
inquam  ,  curtam  noftri  ingenii  fupel- 
le&ilem  fateamur  oportet :  incipimus- 
que  fub  his  Velamentis  Illum  detegere, 
quem  Fontem  Vitae  Sacra  vocitent, 
qui  dum  fecundum  noftra  Anatomi- 
ca,  Phyfiologica,  Mechanica,  Hy- 
droftatica  ,  Hydraulica ,  Hygraulica 
principia ,  vitam  confervat  Mortali- 

bus, 


PROBLEMATA,  ET  DiFFICULTAT.    I  O  I 

bus,  Natnrae  fe  monftrat  Autorem; 
dum  vero  reclamantibus  hisce  legi- 
bus  eandem  perpetuat,  Omnipoten- 
tem  fefe,  infinitarumque,  ut  ita  di- 
cam,  Naturarum  Creatorem  efle,  & 
ut  paucis  omnia  comprehendam,  li- 
bera  Voluntate  cun£ta  fe  agere, 
oftendit. 

Quum  plura  obfervata  mea  pro- 
pria  argumentum  horum,  quae  dixi, 
fubminiftrent ,  praecipua  collegi,  & 
ordine  enarrabo. 

PROBLEMA  PRIMUM. 

FEmina  65.  ann.  optima  fanitatc 
femper  gavifa,  corripitur  me- 
dia  nofte  22.  Martii  1  761.  anxia  re- 
fpiratione  ac  leviore  haemoptoe.  Vo- 
catur  extemplo,  Venam  qui  fecet, 
Balneator.  Is  porro  ,  inftrumento 
fuo  refiliente  arteriam  tundit,  ingen- 
tiquefaltu  profilientem  cruorem  com- 
G  3  pri- 


102        Cafut  IV. 


primere  fatagens,  nonnifi  tertio  re- 
petito  adparatu  compefcit.  Adftan- 
tes  Chirurgum  exonerant,  retrotra- 
ftum  ab  xgva  brachium  caufati. 

Vulnus,  ad  12.  diem  non  amoto 
apparatu,  vidimus  1  8»  die  ab  eodem 
infli&o,  deteximusque  ingentem  in  hu- 
mero  acbrachio  a  compreffionetumo- 
rem.  Pulfus  in  carpo  fortis ,  &calor, 
vel  arteriam  haud  valifle  compreffam 
effe  indicabant,  vel  nunc  per  laterales 
arterias  ex  Humeraria  ortas,  jamque 
dilatatas,  fanguinem  in  laterales  ar- 
terias,  qux  ex  brachiali  arteria  ante, 
poftque  ejusdem  bifurcationem  egre- 
diuntur,  nunc  retrogrado  motu  infer- 
ri  in  arteriam  brachialem,  aut  ra- 
dixam ,  atque  circuitum  humorum  111 
mann  hoc  modo  refufcitari. 

Sphacelus  humeri  prse  foribusad- 
ftans,  citam  operationem  popofcit. 
Perfecit  eam  D.  Leber  Affiftentibus 


Problemata,  et  Difficultat.  i  o  3 

Dn,B  Chirurgis  Homburg ,  Fifcber ,  & 
Reicbberger.  Methodum  comprimen- 
tem  intercipienti  praetulimus ,  ob  ra- 
tiones  Tom.  4.  Cap.  2.  §.  10.  lauda- 
tas.  Appofita  machina  tortili  fupra 
arteriam  humerariam,  Operator  fon- 
dam  cavam  induxit  in  Ivulnus  cutis, 
atque  cava  omnia  e(Te  detexit.  In- 
tegumenta  fupra  fondam  cavam  tran- 
fcidit  ad  digiti  longitudinem ,  eduxit- 
que  fanguinis  grumofi,  nec  dum  foe- 
tentis,  libram  dimidiam,  &  pruden- 
ti  digito  quasvis  hujus  maffe  reliquias 
abftulit  :  tunc  fondam  prudenter  de- 
orfum  in  vulnus  duxit,  ut  prius,  ita 
&nunc,caute  evitans  vulnus  arterise, 
arteriamque  ipfam  ;  ac  congruma- 
tum  ibidem  fanguinem,  cute  ad  pol- 
licem  latum  perfcilTa,  eduxit. 

His  fa£Hs  relaxavit  paulifper  com- 
primens  Inftrumentum ,  quo  rite  con- 
tueremur  Arteria  vulnus.  Horrui- 
G  4  mus 


1 


104       C  A  P  U  T  IV. 

mus  profe&o  videntes  idem  quatuor 
lineas  longum,  ita  ut  accufatio  re- 
tra£fci  fub  venae  fe£Hone  brachii  con- 
firmari  videretur.  Portio  aponeure- 
ticx  expanfionis  Bicipitis  Brachii  fuo 
erat  loco.  Arteria  vulnerata  Hume- 
raria  fuit  ante  fuam  in  Radiaeam  & 
Ulnarem  divifionem.  Quodque  Tom. 
4.Cap.  2.  de  corpore  rotundo  immo- 
bili,  ad  Vulnus  Arterias  notavi,  idem 
hic  quoque  invenimus;  formatum  a 
vagina  cellulofa  arteriam,  venam, 
nervosque,  hic  loci  involvente.  Haec 
valida  nimirum  compreflione  a  Chi- 
rurgo  fafta  cum  ipfa  Arteria  ubique 
conglutinatur,  coalefcitque ,  eo  ex- 
cepto  loco,  quo  vulnus  eft.  Vis 
enim  fanguinis  hanc  cellulofitatem  a 
fe  repellit,  fuoque  in  illam  impulfu 
tumidam  atque  rotundam  efficit. 

Adverteramus  porro  loco  citato, 
in  aliorum  noftrisque  cafibus,  Aneu- 

ry- 


Problemata,  et  Difficultat.  105 

iyfmata  fpuria  integre  curari  fola  com- 
preffione  externa ,  quando  Vagina  hxc 
fic  cum  Arteria  coit,  ut  fanguis  per 
vulnus  arteriae  in  faccum  hunc  fe  pe- 
netrans,  nequeat  amplius  latera  fac- 
ci,  cum  arteria  coalita,  ab  eadem 
removere  :  curari  vero  minime,  (i 
compreffione  nec  fufficienter ,  nec 
tam  feliciter  fa&a,  impetus  cruoris, 
in  faccum  infilientis,  latera  facci  hinc 
inde  ab  arteria  removeat,  fequehinc 
furtim  per  totam  diffundat  brachii  hu- 
merique  cellulofitatem.  Atque  pra- 
fens  cafus  cum  fic  fe  haberet ,  non 
poterat  compreffione  fola,  fed  ope- 
ratione  quadam  inftituta,  curari.  Por- 
ro  cum  hoc  facco  ar£te  unita  Apo- 
neurofis  erat,  vi  compreffionis. 

Edo£H  igitur  Aneurifmata  egregie 
curari  reli&is  his  cunftis  concretis 
portionibus,  eluimus  primo  brachii 
ac  humeri  vulnus, Vulneri Aponeuro- 
G  5  feos 


i  0  6  C   A   P   U   T      I  V. 

feos  pulverem  fungi  Agarici  infperfi- 
mus,  totique  facco  :  deinAgarici  ri- 
te  compreffi  laminas  ordine  feptem, 
fenfim  grandiores,  impofuimus,  & 
comprelfam,  ut  vocant,  defupcr;  tan- 
dem  idonea  ligatura  totum  firmavi- 
nius  adparatum.  Brachio ,  humero, 
manui ,  fomentum  vini ,  aqua  calida 
diluti,  adpofitum  eft. 

Conquefta  licet  aegra  dolorem, 
bene  tamen  toto  eo  die  habuit  fe,  & 
ufa  Emulfo  cum  Diacodio ,  ac  Nitro, 
bene  dormivit.  Die  fequenti  bene 
habuit ,  ad  Vefperas  autem  febris  ma- 
gna  orta  eft ,  cum  anhelitu ,  ftupidi- 
tnte,  defipientia  levi,  pulfuque  cele- 
ri ,  forti,  duro.  Unde  ad  o&avam 
vefpertinam  unc.  vj.  fanguinis  fano  de 
brachio  eduximus,  &  mifturam  Aqux 
Hy flTopi  9  oxym.  fquill.  ac  ftib.  diaph. 
dedimus.  Refrigeratus  fanguis  ru- 
bram  infulam  bene  confiftentem ,  cru- 

ftam- 


t 


Problemata,  et  Difficultat.  107 

ftamque  inflamm.  denfam,  hinc  al- 
fcefcentem ,  inde  leviter  rubentem, 
formabat.  Impetuofius  vena  exfilie- 
rat.  Interim  Brachium  aneuryfmati- 
cum  naturaliter  calebat,  infraque  li- 
gaturam  pulfabat,  circum  ligaturam 
autem  anxie  circumfpicientes,  omnia 
ficca  laeti  deprehendcbamus.  Ita  ut 
hucusque  nullam ,  hac  faltem  de  caufa, 
inquietudinem  animo  foveremus.  Ho- 
ra  vero  undecima  adparatus  leviter 
madere,  tingique,  obfervabatur.  Ili- 
co  tamen  hcemorrhagiam  hanc  inci- 
pientem  conflriftiof  Machina  tortilis 
compreffit.  iEgrainterea  fomnolen- 
ta  fiebat,  &  ad  mediam  horam  pri- 
mam  pulfus,  etiam  fub  ligatura,  for- 
tior  deprehenfus  eft.  Ad  primam 
no&urnam  expiravit>  horis  41.  ab 
operatione  elnpfis. 

Ad  8-  matutinam  brachium  exa- 
minantes,  deprehendimus  vix  5.  aut 

6.  un- 


io8         C  A  P  U  T  IV. 


6.  uncias  fanguinis  haemorrhagia  illa 
exivifle  :  id  enim  exafte  nos  infpe&is 
linteaminibus  determinare  didicifle 
Tom.  4.  Cap.  6.  evici.  Ergo  non  pe- 
riit  haemorrhagia ;  imo.  quod  poft  co- 
hibitam  eandem,  inventus  fit  fortior 
pulfus.  2do.  Quod  modica  admo- 
dum  copia  effluxerit.  3"°.  Quod  fan- 
guis,  dum  paulo  ante  de  Vena  edu- 
ceretur ,  valido  ja£hi  profilierit. 

Neque  a  Gangrsena ,  compreflio- 
nem  validiorem  haud  raro  fequente, 
extin&a  eft.  Pulfus  namque  fub  ea- 
dem  femper  manifeftus  ad  mortem 
ufque  fuit  ,  &  manus  egregie  femper 
caluit  ,  imo  ipfe  anatomicus  confpe- 
£tus  quamvis  gangraenae  fufpicionem 
amovit. 

Examinantes  deinde  operationis 
apparatum  ,  invenimus  illum  egre- 
gie  adh<3erere#,infimamque  agarici  la- 
mellam  adeo  vulneri  efle  infixam ,  ut 

fcal- 


Problemata, et  Difficultat.  109 

fcalpello  inde  amovenda  fuerit.  Fi- 
guram  vulneris  eidem  pulcrc  impref- 
fam,  Clar.  Profelfor  Gqjfer  ,  qui  ipfe 
cam  a  vulnere  vi  amoverat  ,  nobis 
omnibus  demonftrabat.  Sanguis  fub 
agarico  in  facco  congrumatus  &  con- 
folidatus  fere  totus.  Quamobrem 
merito  conclufifTe  videmur  levem  il- 
lam  Haemorhagiam  ex  laterali  vafe, 
alicubi  in  integumentis  non  compref- 
fo  fatis,  ortam  fuilfe. 

Horum  recenfione  crediderim , 
quosvis  aequos  rerum  aeftimatores  con- 
cludere  imo  Operationem  egregie 
inftitutam  fuiffe.  2do  Mortem  ne- 
que  ab  Haemorrhagia  ,  neque  a  Gan- 
graena  ,  contigilfe.  Qusenam  igitur 
caufa  Mortis  ?  Profequamur  reliquam 
Anatomiam. 

Vifcerum  bona  conditio.  Sed  va- 
fa  univerfi  corporis,  majora  ,  mino- 
ra ,  ita  &  flaccida  ,  &  vacua  inveni- 

mus, 


I  I O         C  A  P  U  T  IV. 


mus ,  uc  ficciorem  Anatomen  nemo 
viderit.  Sanguis  unice  inventus  eft 
fluidiffimus  in  bafi  cranii  ad  unc.  ij.. 
copiam  efFufus  ,  ita  ut  ibidem  videa- 
tur  vafculum  fraftum  fuiffe. 

Repetamus  igitur  Hiftoriam  totam, 
Quinque  ante  mortem  horis  pulfus 
celer,  fortis  ,  durus,  proinde  phlo- 
gifticus,  fuit.  Sanguis  de  vena  tufa 
vere  inflammatus  prodiit  ,  faltu  exfi- 
liens  ,  vi  reprimendus ,  dum  vena 
clauderetur.  Exigua  admodum  Ha> 
morrhagia  fuit.  Poft  venas  fe£Ho- 
nem  &  Haemorrhagiam ,  dimidia  antc 
mortem  hora,  fortior  deprehenfus  pul- 
fus  eft  tam  in  affe&o ,  quam  fano  bra- 
chio.  Interim  fanguis  nullus  in  arte- 
riis  venisque  fuit  \  ne  ejusdem  quidem 
illa  minima  columna,  quam  a  mini- 
ma  arterias  contraftionemanere  opor- 
tere  vulgo  credimus.  Vacuitas  per- 
fefra  aeque  in  vcnis ,  quam  in  arteriis, 

ka~ 

i 


Problemata,et  Difficultat.  III 

Icaque  mortis  caufam  proximam 
video  a  compreffione  ,  quam  ab  ef- 
fufo  intra  cranium  fanguine  Medulla 
oblongata  ,  Nervorumque  origines 
paffi  fint;  vitamtamen  exfanguis  cor- 
poris  ,  cnm  fignis  ad  mortem  ufque 
plenitudinis  vaforum  ,  cum  non  ca- 
pio  ,  lubenter  aliis  ,  me  in  arte  ver- 
fatioribus,  exponendam  relinquo. 

§.  III.  PROBLEMA  ALTERUM. 

ARthriticus  homo,  de  quo  Tom, 
5.  Cap.  5.  pag.  1  77. 1  78.  &  in 
DiJTertat,  de  Irritab.  £3  fenjib.  pag.  54. 
egi,  in  omnibus  fuis  calamitatibus, 
durum  fortemque  pulfum  nunquam 
non  habuit ;  uttoties  mecum  perlon- 
gum  ejus  morbum  Medicinae  Studio- 
fi  obfervarunt  mirabundi.  Conftan- 
ter  hic  pulfus  adfuit,  nifi  morte  jam 
adftante  pvx  foribus.  Cum  m#rtui)in 
illum  2.  O&obr.  1759.  apei(iren1us, 

in- 


112       Caput  IV. 


invenimus  Aorcam  univerfam,  Ar- 
terias  Emulgentes,  Iliacas,  Femo- 
rales,  amplas  quidem  ,  feci  flaccidas, 
fuo  in  cavo  ad  crura  usque  ,  geren- 
tes  nihil ,  quam  filum  ,  five  chordam 
tenuem ,  albam ,   polypofam  ,  quse 
craffitudine  incequalis ,  in  maxima  fua  . 
diametro  vix  fesqui  lineam  haberet, 
pluribus  in  locis  lineam  vix  excede- 
ret,  dum  interea  vas  columnam  di- 
gito  crafliorem  fine  ulla  extenfione 
continere  potuiflet.    Cor  itidem  craf- 
fum,  pallidum,  vacuum,  habens  tan- 
tummodo  dextra  in  auricula  finuque 
quid  polypofi ,  &  in  finu  finiftro  pau- 
culum  grumofi  cruoris,  in  fubclaviis 
atque  carotidibus  arteriis,  funis,  fi- 
ve  filum  polypofum ,  vix  lineae  fuit. 
Ad  venas  autem  quod  attinet,  Cava, 
atqueRenales,  diametro  maximse,  fed 
vacuae;  excepto  filo,  illi  fimili,  quod 
in  arteriis  inventum ,  fed  hinc  inde 

filo 


pROBLEMATA,  ET  DlFFlCULTAT.     I  I  3 

filo  arteriofo  linea  craifiore.  Aquam 
mulcam  ucrumque  pectoris  cavum  ha- 
buit,  fanguinem  vero  nullum  ;  ita 
ut  aeque  ficca  hxc  ,  quam  proxime 
praecedens  Anatome  fuerit. 

Nullas  evacuationes  paflus  hic  ho- 
mo  eft ,  quia  nec  habuic  fufficientes: 
cum  tranfpiratio  ,  fudor  ,  alvus ,  uri- 
na,  poftremis  vitae  diebus  penitus  de- 
ficerent;  atque  a  menfis  retro  fpatio 
parcius  debito  fluxiflent.  Qnx  ergo 
vitx  ratio  in  illo  homine  fuit  ?  Non 
fanguis  ,  fed  chorda  polypofa  in  va- 
fis  fuit,  tenuis  adeo ,  ut  vaforum  pa- 
rietes  ad  columnam  decuplo  craffio- 
rem  vix  adplicare  fe  fe  contrahendo 
potuiflent.  Interim  homo  vixit  ,  & 
perpetuo  forti  fuo,  duroque  pulfu,in 
diuturnis  fuis  xrumnis  nos  omnes  in 
admirationem  rnpuit.  Unde  rogo, 
cum  evacuationes  non  modo  non  pra> 
ceflerint  ,  fed  qu^  neceflariae  ,  du- 

Pars  VL  H  dum 


ii4       Caput  IV. 


dum  &  imminutae ,  &  fuppreffe  fue- 
rint  ;  cum  nullus  fere  fanguis  cun&is 
fuerit  in  vafis;  cum  denique  vafa  am- 
pliffima  amplefti  filum  hoc  tenue  ,  fi 
fluidum  adhuc  in  vita  fueric ,  nequi- 
verint  ;  undenam  vita  haec  mifera 
tamdiu  protra&a  ?  &  protrafta  qui- 
dem  perpetuo  ,  cum  duro  ?  fortique 
pulfu  ? 

Cl  Lieutaud  in  Epitome  Med.Pra£K 
1759.  Parifiis  edita  ,  ubi  Annemiam 
ad  claffes  morborum  refert ,  afTeve- 
rat  vafa  fanguinea  interdum  ufque 
adeo  fanguine  vacua  reperiri  ,  ut  ca- 
put ,  pe£tus  ,  &  abdomen  ,  tam  fic- 
ca  fint ,  ut  ceram  referant ,  vafa  mi- 
nora  tum  omni  carere  fanguine ,  ma- 
jora  femiplena  effe  ,  utrumque  genus 
aere  turgere.  In  Virgine  ,  cui  anni 
fpatio  fanguis  centies  detra&us  fuerat, 
fubito  extin&a  ,  cerebri  vafa  ne  ve- 
ftigium  quidem  fanguinis  oftendiffe. 

Ho- 


Problemata,  et  Difficultat.  i  1 5 


Honiini  ob  frequentiores  in  morbo 
acuto  venaefeftiones  Leipothymiapoft 
menfem,  &  mors  ,  contingunt»  Ad* 
verterant  tamen  paulo  ante  mortem 
vires  reparari,  &priftinumredire  ho- 
mini  Golorem.  In  cadavere  vafa  ce* 
rebri  penitus  ficca  ,  cor  fanguine  va* 
cuum  reperiffe  fe  ,  omnesque  fe£Ho- 
nes  plane  ficcas  feciffe  ,  Vir  Glarus 
teftaum  Sed  evacuationes  hic  prx* 
greffx  funt ;  in  cafibus  vero  binis  no- 
ftris,  vel  vix  notabilis  evaeuatio,  vel 
nulla  i  praegreffa  eft  ,  in  quam  tan- 
tx  vacuitatis  vaforum  caufam  refun- 
das*  Quanquam  in  Licutautii  cada- 
veribus  difficultate  non  careat>vitam 
aliquantifper  produ&am  fuiffe  >  cum 
tanta  humorum  penuria. 


§AV.  PROBLEMA  TERTIUM* 


Emina  37.  ann.  menfe  Septembri 


1760.  inNofocomio  Pafmannia- 


H  a 


no 


i  1 6       Caput  IV. 


no  ab  Idtero  curata,  inde  exivit,  reni- 
tente  optimo  ibidem  Phyfico  Collin, 
cui  mens  erat  eam  firmioris  fanitatis 
reddere  |,  antequam  domum  repete- 
ret :  au£ta  poftmodum  debilicate  ,  & 
difficili  refpiratione,  Nofocomium  re- 
petiit ,  ineunteDecembri.  Licet  re- 
fpiratio  nunc  difficilior  effet ,  tameu 
nunquam  five  quando  i£tero  olim  la- 
borabat ,  five  nunc  fecundo  fufcepta, 
ullum  cordis  veldolorem,  vel  palpita- 
tionem  paffa,  conqueftaque  eft;  nun- 
quam  intermittentem ,  inaequalem,re- 
mittentem  ,  pulfum  habuit  ,  nifi  ad 
mortem  ,  qux  a  febre  ,  &  extrema 
debilitate  contigit  i  4.  Decemb.  Cor 
cum  Pulmonibus  exemptum  CL  Collin 
pro  publica  demonftratipne  ad  me 
mifit. 

Ut  in  enarranda  hac  Anatome  me 
rite  capiant  benevoli  Le&ores ,  moni- 
tos  eosdem  volo  ,  in  ponderibus  nu- 

me- 


pROBLEMATA,  ET  DlFFICULTAT.     1  I  7 

merandis  me  ubique  pondus  commu- 
ne  meriicum  12.  unc.  intelligere  in 
menfuris  autem  capiendis  me  pedem 
fumere  pollicemque  Vicnncnfem.  Pol- 
lex  Viennenfis  f.  linex  mind*  eft  Tari- 
fienft;  f.  longior  Rbenolandico ;  dimi- 
dia  linea  longior  Lonclinenft.  Captge- 
que  fuerunt  omnes  hx  menfurae  poft- 
quam  cor  2#.  diebus  in  fpir.  vini  aqux 
jnifto  fervatum ,  adeoque  utcunque  * 
contra&um  effet. 

Cor  cum  radicibus  majorum  va- 
forum  elotum  ,  deterfum ,  mollique 
linteamine  probe  exficcatum  ,  pondus 
librarum  duarum  sequabat.  Magni- 
tudo  autem  cordis ,  pondusque,  ma- 
xime  a  mole  Ventriculi  finiftri  nafce- 
batur.  Capacitas  Ventriculorum  tan- 
ta  ,  ut  ultra  duas  libras  caperent  am- 
bo,  ficut  exacte  capta  menfura  do- 
cuit.  Dexter  Ventriculus  in  lorgi- 
tudine  perfciffus,  ,  &  fitu  naturali  in 
H  3  ta- 


I  I  8  C   A   P   U   T  IV. 

tabella  explanatus,  fex  pollicum ,  feu 
femipedis,  latitudinem,  prope  bafin 
cordis  habuit  ;  finifter  Ventriculus 
o£to  pollicum.  Circumferentia  bafis 
cordis  pedis  integri  cum  }.  pollicis. 
Offea  Aorta  ad  bafim  cordis  abfeiffa 
4.  pollicum  in  circumferentia  fuic. 
Cordis  finiftri  denfitas  firma,  com* 
pa£fca ,  dura ,  erat  1  o.  linearum.  Dex- 
tri  autem  crafiities  naturalis.  Lon- 
gitudo  dextri  ventriculi  cum  ea  fini- 
ftri  sequalis.  Capaciffima  Aorta  ad 
C&liacam  usque ,  &  in  tunicis  craf- 
fiffima.  Principiumque  Aortae  alti- 
tudine  hinc  3.  illinc  4.  linearum ,  to- 
toque  in  ambitu,  offeum  fuit ;  per 
univerfum  autem  ejus  decurfum  in- 
fulae  offex,  a  fe  invicem  remotiores, 
inventx  funt.  Pulmones  boni  qui- 
dem,  fed  ob  cordis  molem  parvi ,  & 
in  fuperiore  thorace  tantummodo  in- 
veniendi. 

Si 


pROBLEMATA,  ET  DlFFICULTAT.    I  I  9 

'Si  hx  omnes  adeo  infignes  muta- 
tiones  intra  brevefpatium  prope  mor- 
tem  generari  potuiffent,  in  promtu 
refponfum  haberetur  ad  quaefitum,  cur 
femina  nunquam  anxietatem  ad  Vua- 
lia,  turbatos  nunquam  perceperit  pul- 
fus  ?  At  vero  Hiftoria  tota  innuit  a 
longo  retro  tempore  enormem  hanc 
Vitalium  vifcerum  degenerationem, 
fumfiffe  originem ;  dum  interea  ,  qure 
eam  denotarent,  fymptomata  mini- 
me  obfervarentur.  Utique  cor  ita 
monftrofum ,  ut ,  explens  maximam 
Thoracis  capacitatem ,  pulmones  an- 
guftum  in  fpatiufci  cogat ;  Cor  idem 
prae  denfitate  indurata  vix  contra£H- 
le;  adeo  capax,  ut  ultra  duas  libras  li- 
quidi  contineat;  OffeusAortae-annulus ; 
Aorta  dilatatiffima ,  atque  indurata, 
pluribusque  latis  Offeis  infulis  vitiata  ; 
haec,inquam,  omnia  cumpulmone  vix 
fanguinem  transmittente ,  vix  expli- 
H  4  ca- 


120        Caput  IV. 


cabili  ,  debuerunt  neceffario  ejus- 
modi  humorum  feciffe  Circuium , 
quemPhyfiologicae  leges  explicare  ne- 
queunt. 

§.V.  PROBLEMA  QUARTUM. 

IN  confilium  vocabar  finiente  No- 
vembri  1760.  ad  Viduam  quin» 
quagenariam,  cum  pie  defun&o  Dnc 
Erndl,  &  egregio  Viro,  Nofocomii 
Hifpanici  Medico ,  Hqferidhrl ,  Auto- 
re  egregiorum  binorum  tra&atuum 
pra&icorum.  Erat  fpafmis  illa,  an- 
xietatibus,  animi  afFeftionibus,  ma- 
xime  ivx ,  perquan?  obnoxia.  Pare- 
goricis ,  ac  Neuroticis ,  hinc  olim  le- 
vata,  jam  haud  levabatur  ultra;  quin 
potius  animo  incepit  linqui.  Judica- 
vimus  omnes  Vitalia ,  fi  non  proto- 
pathice,  quod  verofimiie,  faltem  deu- 
teropathice,  affe&a  effe.  Hydrops 
pe£toris  fui  quidem  fufpicionem  fecit, 

ve- 


Problemata,  et  Difficultat.   I  2  I 


verum  palam  alleri,  prx  mukorum 
defe£tu  fignorum,  non  potuic.  Die 
i  j.  aut  i  6.  exinde  elapfo,extin£ta  eft, 
In  cadavere  hydrops  peftoris  de- 
monftrabatur.    Cor  cum  vafis  exem- 
tum  publico  examini  fubjeci.  Am- 
bitus  vacuati  cordis  fuit  ad  bafin  9. 
poll.  7.  lin.  Ambitus  cordis  in  medio 
9.  poll.  5.  lin.  Alcitudo  a  cufpide  ad 
bafin  4.  poll.  2.  lin.  Ofliculum  oblon- 
gum  in  fubftantia  fuperioris  partis  fi- 
niftri  Ventriculi,  digitum  immiiTum 
mox  afficiens ,  &  fic  fe  detegens,  lon- 
gitudine  o£to  linearum ,  in  media  la- 
titudine  trium  linearurn,  duriflimum. 
Auricula  finiftra  repleta  erat  materie 
crafla,   febacea,  inaequali,  &  cum 
auricula  firmifiime  accreta  :  in  dex- 
trae  auriculae  cornu  quoque  quid  fimt 
le  fuit. 

Valvuls  tricufpidales  ad  Aortam 
bonx  quidem  figura,  at  duriffimx, 
H  5  to- 


122  CAPUT  IV, 


totoque  margine  oflese  :  corpufcula 
autem  eorum  rotunda ,  a  Morgagni 
tam  bene  defcripta ,  tum  univerfa  du- 
riffima  erant,  tum  unum  triplo  ma- 
jus,  offeum,  Valvuta  Venae  pul*- 
monalis  fere  unitse  inunicam,  ean> 
que  latam  Zonam,  fed  naturali  du- 
plo  majorem,  craffam,  inaequalem, 
duas  lineas  denfam. 

Ambitus  Aorrae  ad  bafin  cordis  4, 
pollicum  ;  ad  curvaturam  fuam  4, 
poll.  2.  lineis  minus;  ubi  fubclaviam 
generat  $£»  poll.  ;  Ambitus  Arteriae 
pulmonalis  3.  poll.  8.  lin.  Trunci 
coronariarum  femipoll. 

Valvuta  ad  Aortam  tegere,  ac 
claudereCoronarias  non  poterant,  li- 
cet  easdem  tenaculis  fortiter  attrahe- 
remus,  Hoc  faepe,  Unde  Morgagni 
cx  ig.  cadaveribus  invenit  13.  effe, 
in  quibus  idem  obfervatum, 

At 


PrOBLEMATA,ET  DlFFICULTAT.  123 

At  non  modo  Valvulae  non  tege- 
bant  originemCoronariarum,  verum 
etiam  breves  ,  induratae,  contra£t# 
cum  eflent,  haud  tantum  non  claude* 
bant  aperturam  Arterise ,  fed  tale, 
ad  minimum ,  fpatium  in  medio  VQr 
linquebant,  ut  Aorta  communis  ma- 
gnitudinis  per  illud  commode  tranfi- 
viffet.  Jamque  dudum  id  ita  fuiffe, 
Valvularum  craffitudo  &  durkies,of* 
fiumque  in  una  corpufculum  ,  demon- 
ftrabant. 

Porro  quis  circulus  ,  qualisnam 
fanguinis  motus  ,  corde  finiftro  fem- 
per  aperto ,  &  aperto  ad  tantam  am- 
plitudinem  ?  certe  in  Arteriae  fyftole 
dum  ad  Arteriarum  fines  refiftentia 
eft ,  hac  via  patula  ,  multum  fangui- 
nis  in  cor  refundi  oportuit.  Valvu* 
lae  enim  non  obftitere.  Proinde  de- 
buit  cor  continuo  ex  aorta  fe  contra^ 
hente  fanguinem  copiofum  recipere, 

Una- 


124       Caput  IV, 

Unaque  modo  columna  a  corde  per 
arteriam  ,  numquam  intercepta ,  fem- 
per  integra  fuit.  Nec  fpatium  in 
hoc  ventriculo  fuifle  videtur  ad  exci- 
piendum  pulmonalium  venarum  fan- 
guinem.  Si  nunc  confideremus  vitium 
hoc  antiquum  fuiffe  ,  ut  ante  patuit, 
quaeritur  phyfiologica  circulationis  in 
hac  femina  ,  quantumvis  vitiofa  fue- 
rit ,  expofitio  ,  &  modus. 

§.  VI.  PROBLEMA  QUINTUM. 

REvoco  huc  cafum  ,  quem  Tom. 
2..  Rat.  med.  cap.  8.  dedi,  ho- 
minis  fcilicet ,  qui  infolubili  ,  &  anti- 
qua  concretione ,  connatas  mutuo  in- 
ter  fefe  quascunque  Thoracis  partes 
habuit ,  Pleuram  ,  Mediaftinum  ,  in- 
tegros  Pulmones ,  eosdemque  iterum 
mutuis  inter  fefe  lobis ,  Pericardium, 
Cor  totum;  utproprie  loquendo  om- 
nes  hx  partes  nonnifi  idem ,  unicum- 

que 


Problemata,  et  Difeicultat.  125 

que  vifcus  referrent.  Nec  fingula- 
ris  hic  cafuseft>  duos  fimiles  Pueri  & 
Puellas  Cap.  VI.  dabit.  Quseritur  , 
quis  hic  vitse  fuerit  circulationisque 
modus? 

§.  VIL  PROBLEMA  SEXTUM. 

PUella  14.  annorum  anxia  pefto- 
re  ,  difficulterque  refpirans , 
caetera  fana  fuit.  Nata  1  6.  annos, 
menfium  fluxum  ter  pafia  eft  ,  fe- 
quenti  vero  triennio  nunquam.  An- 
no  vitas  1  8.  nafcitur  ipfi  in  fterno 
tumor  ,  materiem  fiu&uatione  defi- 
gnans.  Cum  hoc  tumore  prima  vi- 
ce  ad  nos  acceffit  die  Decemb.  30. 
anni  1758»  Quia  vag<e  febres  ade- 
rant ,  copiofamque  materiem  in  hoc 
tumore,  interno  de  peftore  ortam, 
fufpicabamur ,  credidimus  vel  abejus- 
dem  reforptu,  vel  ab  offis  carie,  has 
febres  nafci.    Ea  de  canfa  aperuimus 

tu- 


t 


126       Cafut  IV. 

tumorem  ,  ex  eoque  pus  tum  iilo  tem- 
pore,  tum  deinceps  quotidie ,  vidimus 
effluere.  Binis  elapfis  exinde  menfp 
bus  i  nempe  (iniente  Februar*  1759* 
novus  apparuit  altiore  fterni  loco  flu- 
8:uans  tumor  ;  qui  itidem  apertus  ju- 
gi  fluore  ftillavit*  Cortex  peruvia^ 
nus  i  &  lactea  dixta  >  febres  egre- 
gie  profligarunt.  Aprili  menfe  no* 
vus  tumor  cum  oflis  prominentia,  fed 
is  fponte  receffit.  A  Majo  menfe  ad 
Novembrem  fluentibus  jugiter  ulceri* 
bus  ,  faniiTima  vixic  ,  res  domefticas 
Parentum  in  sedibus  optime  curavit* 
Menftruo  fluxu  Majo,  Junio  >  Julio> 
Augafto,gaudebat,deinceps  vero  haud 
ultra.  Nov.  16.  eam  denuo  intra 
Nofocomium  fufcepi,  eo  quod  novus 
tumor  in  deprefliore  fterni  fede  appa- 
reret.  Apertus  is  ,  perpetuo  dein* 
ceps  fluxitj  Sponte  aperiebatur  & 
quartus.    Febres  denuo  continux  re- 


PROBI.EM ATA,  ET  DlFFICULTAT.    12  7 

mittentes  ,  vix  ultra  cortice  &  la£te 
moderandae  ,  fecerunt  vehementem 
materig  ab  o(Te  fterni  ,  vel  forte  ex 
Mediaftino  reforpcas  ,  fufpicionem. 
Poftremoque  hoc  tempore  Tuffis  ac-> 
ceffic,  ac  puris  fputum,  tandemque  vo- 
mitus ,  fingultus ,  diarrhoea ,  confuetis 
immorigera  remediis  ;  fuperftite  ni* 
hilominus  pulcra  corpdris ,  facieique, 
torofitate  :  ita  ut  cortex  &  lac  corpus 
pulcre  viderentur  fuftinere* 

Hac  rerum  conditione  in  confi- 
lium  vocavi  optimos  Chirurgos  no- 
ftros :  Homburg  Chirurgum  SS.  MM. 
Leber  Nolocomii  Chirurgum ,  jamque 
Chirurgiae  in  hac  alma  Univerfitate  de- 
fignatumProfelforem, Reicbberger  opci- 
mum  ad  S.AfdreumChirurgum,Vetera- 
numChirurgiae  Doctorem/fauffer  ,*qui- 
bus  fefe,  praeter  egregium  Medicum 
Erndl  adjungere  dignatnseft  111. Vrtefcf. 
Qurerebatur  qux  morbi  fedcs,  qux 

ejus 


128  C   A   P   U   T  IV. 

ejus  natura  toret?  Equidem  rternum 
quatuor  diverfis,  &manantibus,  & 
intcr  fefe,  fa&a  inje&ione ,  communi- 
cantibus  forarninibusr,  pertufum  erat; 
per  aperturam  autem  inferiorem  fpe- 
cillum  ad  profunditatem  fesqui  polli- 
cis  immergebatur ,  furfumque  du&um 
liber  aliquantisper  ambulabat.  Idem 
fpecillum  fuperiori  foramini  indu&um 
circa  3.  &  4.  coftam  lateraliter  pollicis 
latitudine  intrabat;  ut  communicatio 
fic  eflet  a  fterni  ulceribus  ad  quandam 
feu  fiftulam  feu  cavitatem  lateralem. 
Cavitas  autem  illa  lateralis  non  vide- 
batur  in  ipfam  pulmonum  abire  fub- 
ftantiam,  fed  inter  pleuram  ac  pul- 
monem ;  aut  potius  pleuram  interf 
coftasque,  &mufculos:  fiquidem  aer 
fortiter  infpiratus ,  &  expiratus,  ad- 
motam  candelam  minime  movebat. 
Pronum  inde  fuit  cogitare  forfitan  in 
dilatato  Mediaftino  Vomicam  latere, 

quas 


Problemata,et  Difficultat.  i  29 

quae  fenfim  fibi  viam  per  exteriora 
moliretur,  &  qux  ad  fuperiora  fterni 
lateralem  haberet  proceflum.  Qux- 
rebatur  2do  in  hoc  confilioforetne  alia, 
quam  qux  adhibita  hucusque  eflet, 
adhibenda  curandi  norma  ?  An  per- 
terebratio  oflis ,  ut  Gaknus  fecifle  fe 
fcribit,  qui  quoque  corrupti  Pericar- 
dii  portionem ,  ofle  terebrato,  abftu- 
lit;  nudique  confpexit  cordis  motum? 
Qualem  operationem  quoque  fa£tam 
hiftoria  famofi  Adamoni  Beckcr  tefta- 
tur,  qui  ipfus  in  oppofito  ad  parie- 
tem  fpeculo  proprii  cordis  motus  con- 
templatus  fuerat?  VerunVab  unapar- 
te  fternum,  inxquale,  &  gibbofum 
admodum  ,  Trepanum  difficulter  ad- 
miflurum  effet;  &  fufpicio  duntaxar, 
non  certitudo,  aderat,  fub  eodem  in- 
veniendre  in  Mediaftino  Vomicx :  fi- 
quidem  non  Mediaftinum  modo  ,  ve- 
rum  etiam  qusevis  partes ,  tum  pro- 
Pars  VI.  I  xi- 


130       CaIput  IV. 


xime  adjacentes,  tum  remotius  f\tx> 
circa  fternum  ea ,  qua  turgent ,  ma- 
terie,  evacuare  fepoffint;  unde  fru- 
ftra  forte  foret  Terebratio.  Ab  al- 
tera  parte  quatuor  diverfis  aperturis 
cum  pus  manaret,  habebat  Natura, 
quo  fe  expurgaret. 

Conclufio  igitur  fuit  pr^fentia 
fymptomata  mitigare  ;  corpus  deco- 
£toBardimn2e,  &  la£te,  implendo  ,  & 
depurantibus  inje&ionibus  hucusque 
adhibitis  fubftituendo  novam,  qxxx  ali- 
quoties  mire  profuerit  in  fimilibus; 
fcilicet  co£ta  uncia  media  Colcotharis 
Vitrioli  in  aqua  per  femihoram  ,ut  li- 
bra  liquidi  fuperefTet:  quibus  per  ali- 
quod  tempus  continuatis,novumconfi- 
lium  iuper  agendis  convocandum  eflet. 
Atqui  Vomitus,  fingultus,  diarrhoea, 
nulla  ratione  curabantur,  ulcera  fic- 
cabantur,  vires  cito  concidebant,  o&i- 
duopoft  confilium  elapfo,moriebatur. 

Ca- 


Problemata,  et  Difficultat.   i  3  I 

Cadaver  pulcre  torofum ,  pingue, 
craffum.  Craffum  omentum,  adeo 
magnum ,  ut  univerfum  abdomen  te- 
geret.  Colon  appendicibus  innume- 
ris  pinguiferis  cin&um.  Ventriculus, 
Inteftina,  Diaphragma,  Jecur ,  Splen, 
Mediaftinum,  Cor,  Pulmones,  qui 
in  dextro  cavo  thoracis  multum ,  in 
finiftro  parum,  cum  Pleura  cohaere- 
bant,  optimi,  faniffimi. 

Cum  igitur  omnia  Vifcera  fum- 
mam  fpirarent  fanitatem,  fternum 
examinandum  accuratiusfuit.  Incraf- 
fatumillud,  convexum  valde,  tribus 
in  locis  erofione  perforatum,  pluri- 
bus  plagis  nudum ,  carie  exefum,  ab 
interiore  parte  faccum  gerens,  quem 
pleura  a  fterno  ,  coftisque,  recedens, 
formaverar,  nempe  ad  trium  digito- 
rum  latitudinem ,  in  tota  fere  fterni 
longitudine,  Pleura  utrinque  receffe- 
rat  a  coftarum  cartilaginibus,  &  an- 
I  2  te- 


132  C   A  P   U   T  IV. 

teriore  parte  mufc.  intercoft.  interno- 
rum ,  una  cum  fua  pcoduftione  me- 
dia,  quaMediaftinum  format.  Polli- 
cis  diftantia  Pleura  hic  a  fterno  difta- 
bat,  non  tantum  quia  retropulfa  a  con- 
tenta  materia,  fed  quia  fternum,  ut 
dixi ,  convexum  erat.  Paucum  pus 
hic  aderat ,  quia  ab  o£Hduo  vix  quid 
effluxerat ,  fed  certo  certius  videtur 
a  pure  copiofiore  hic  colle&o  ,  for- 
matus  olim  hic  faccus ,  five  hoc  pu- 
ris  receptaculum,  fuiffe. 

Hoc  ipfum  receptaculum  commu- 
nicabat  cum  finu,  feu  appendice  ejus- 
dem  oblongo  ,  cxco  utrinque  ,  ia 
Thorace  locato  ,  inter  pleuram  ,  & 
mufculos  intercoftales  ,  digiti  longi- 
tudine.  Pus  nnnc  paucum  inerat, 
ica  uc  vix  intra  Thoracem  hi  finus 
prominerent.  Ofla  coftse  3.  &  4., 
mutiero  a  fuperioribus  dufto  ,  utro- 
que  Thoracis  in  iatere,  circa  finus  il- 

los 


Problemata,  et  Difficultat.  i  3  3 

los  exefa,  fcabra,  camen  alba  :  uuica 
in  plaga  Mufculus  intercoftalis  inter- 
nus  multum  ,  externus  parum ,  exefi 
erant. 

Phznomena  morbi  mortisque  con- 
fiderando  ,  mortis  caufam  qua^rendo, 
hsereo  aqua.  Pure  copiofo  olim  flu- 
ente,  faniffima  vixit ;  domefticos  ala- 
cricer  peregit  labores.  Pofthac  qnamr 
vis  pus  copiofe  manaret,  hecHcae  fe- 
bres,  cortice  infuperabiles ,  vomi- 
tus,  fingultus  ,  diarrhoea  ,  vehemen- 
ter  eam  affligunt.  Tandem  ficcis  fe- 
reulceribus,  vomitu,  diarrhoea  ,  fin- 
gultu,  au£Hs ,  intra  o£liduum  mo- 
ritur.  Periit  quidem  haec  Juvencula 
omnibus  quidem  fymptomatibus  he* 
fticis  ,  fed  non  modo  citra  hecticam 
corporis ,  humorumque  confumtio- 
nem ,  verum  etiam  cum  venufta  mu- 
fculorum  torofitate  ,  cum  totius  obe- 
fitate  corporis.  Colliquefcens  ,  feu 
I  3  ut 


1^4       Caput  IV. 

ut  in  fcholis  loqui  arnanc ,  colhquati- 
va  diarrhoea  Phthificorum  more  ,  vi- 
tam  extinxit ;  corporis  pulcra  torofi* 
tas  ,  &  obefitas ,  vifcerum  omnium 
illibata  integritas  ,  colliquefcentem 
morbum  plane  negant.  Neque  enim, 
{i  fterni  territorium  cum  finibus  fuis 
lateralibus  excipias  ,  quidquam  toto 
in  corpore  ,  quod  fanifflmum  non 
fuerit ,  inveneris.  Totum  vitium  fe* 
re  extra  leges  cireulationis  haefit. 

An  pus  fundum  recepcaculi  poft 
fternum  copia  ,  ac  pondere  fuo  ,  in 
Diaphragma  preffit,  atque  illud  con-* 
vellendo,  fingultum  vomitumque  ge* 
nuit  ?  vix  videtur ,  cum  ultimis  vitse 
diebus  ficca  ulcera  ,  &  faccus  fere  va* 
cuus  tberit,  interea  dumeadem  fym« 
ptomata  pergererit. 

Nunquid  vitium  in  olfe  fterni  na« 
tum  prius  fuerit,  &  quidem  a  valida 
Thoraculi  in  fternum  compreflione, 

quam 


Problemata,  et  Difficultat.  i  3  5 


quam  fcro  deteximus  ?  An  proinde 
nata  fanguinis  phlogiftica  diathefis  ab 
ofte  affefto  ,  qux  quotidie  per  idem 
os  evacuaverit  fe  fic  ,  ut  corpus  ma- 
neret  faniflimum  ?  An  hxc  ita  au&a 
poftmodum  Diathefis,  ut  licet  pluri- 
mum  ulceribus  efflueret,  multum  ta- 
men  fanguini  intime  commiftum  ha> 
ferit  ?  Nunquid  hinc  10.  ante  mor- 
tem  feptimanis  Diarrhcea  ,  vomitus , 
fingultus  ?  Et  denique  an  ultimis*vi- 
tx  diebus ,  cum  ulcera  ficceflerent , 
fanguis  nimia  copia  phlogiftici  onera- 
tus  ,  adeoque  per  minima  vafcula 
transfluere  ineptus  ,  mortem  induxe- 
rit  ? 

Si  fimul  corpus  dudum  extenua- 
tum  ,  &  emaciatum  fuiflet;  caufam 
manifeftam  interieus  deprehendere- 
mus;  prout  Tom.  2.  Cap.  2.  &  paflim 
in  omnibus  reliquis  Tomis,  multorum 
cadaverum  fe£Hone  demonftrare  co-* 
I  4  na- 


136       Caput  IV. 


nacus  fui :  verum  quia  vifcera  omnia 
faniffima  ,  corpus  obeficace  ac  torofi- 
tate  confpicuum  fuerit  ,  explicatio 
morbi  morcisque  deficit. 

§.  VIII.  PROBLEMA  SEPTIMUM. 

JUvenis  25.  annor.  adFratres  Mife- 
ricordite  fe  conculic  ,  eo  quod  a 
concufionead  inguen,  ceftemque  dex- 
trum  ,  fibi  fexenni  fa&a  ,  dolorem 
jani  cumoretfique  ingentem  perciperet. 
Conculerac  mulcum  augmento  hujus, 
quod  Herniam  efTe  quidam  raci,  Bra- 
chierium  admoviffent.  Vencrem  u- 
niverfum  durum ,  ac  dolentem,  Reli^ 
giofi  iivenere.  Paucorum  fpacio 
dierum  miferiis  confeftus,  periit  7. 
die  1  7  59. 

-Cadaveris  fectioni  interfui  ;  fed 
cum  Anacome  quid  intricati,  &  mon- 
ftroli  habere  viderecur  ,  tocam  abdo- 
mihis  molem  ,   peritonaeo  maxiniam 

par- 


Problemata,  et  Difficultat.  137 

partem  involutam  ,  in  publicum  Pa- 
thologiae  Collegium  afferri  curavi. 
ClariffimoProfelToreAnatomes  GaJJcr, 
pluribusque  Chirurgis  affiftentibus  , 
en  quid  invenimus  ! 

Teftis  dexter  molem  capitis  bien- 
nis  Infantis  habens  ,  durus  ,  &  dum 
perfcinderetur  ,  hinc  cartilagineus ,  il~ 
linc  fteatomatofus  ,  fcrotum  explebar 
&  inguen ,  haud  tamen  ultra  fuo  de 
funiculo  pendulus.  Tefti  quippe  , 
toti  quanto,informis  maffa  continua- 
batur  ,  in  inguine  fe  dilatans  dextror- 
fum  ac  finiftrorfum  ,  ita  ut  expleret 
univerfam  pelvim  &  hypogaftrium , 
utrinque  ad  ilia,  &  pofterius  ad  lum- 
borum  vertebras.  Affurgens  a  me- 
dio  lumborum  tranfibat  per  medium 
Mefenterium ,  altiusque  fub  Ventri- 
culo  progreffa ,  cum  degenerafcente 
Pancreate  confundebatur ,  &  dextra 
pordone  Hepar  tangebat,  in  liniftro 
I  5  au- 


i  3  H      Caput  IV, 

autem  lacere  haud  muko  aitius  umbi- 
lico  afllirgens,  fpatium  aliquod  con- 
cedebac ,  in  quo  Ventriculus  cum  prx- 
gipua  Inteftinorum  mole,  ar£te  loca- 
retur  :  Colo  intefHno  interim  a  la- 
tere  tumoris ,  &  Re&o  fub  tumore, 
decurrentibus, 

Itaque  tumor  fuperfcandendo  Re- 
ctum,  illud  fuo  loco  reliquerat;  at 
haud  ita  Veficam  urinariam,  Ure* 
thram  quippe,  elevando  Veficam ,  ita 
prolongaverat,  ut  ipfam  Veficam  in 
fmiftro  Hypochondrio  verfus  criftam 
Ilei ,  fupra  molem  hanc  tumidam  in- 
venirernus ,  quo  verfus  &  ureterem 
dextrum ,  oblique  transverfim.  decur* 
rentem,  quoque  deteximus.  Sini- 
ftrum  ureterem  vero ,  &  fpermatica 
vafa  ,  pvx  fumma  partium  confufio- 
ne,  non  vidimus.  Teftis  finifter  bo* 
nus ,  nifi  quod  Vaginalis  ejusdem  tu- 

nica 


Problemata,  et  Difficultat.  139 

nica  ica  incraffata  effet,  ut  herniam 
carnofam  referret, 

Quid  unicus  non  efficiat  tefticulus 
affe&us  ?  Quamque  infons  diu  ma- 
lum  j  brevi  aliquando  fummum  ob« 
tineat  atrockatis  gradum  ?  At,  quod 
plus  eft,  horrenda  mala  Teftis  mini- 
me  contufus,  fed  a  gaufa  interna, 
inflammatione,  obftru&ione ,  femi* 
ne  retento ,  depravato ,  affe&us ,  pro- 
ducit.  Cogitabicis  forte  caftratione 
hxc  quacunque  de  caufa  orta  praeca- 
veri  :  fed  nt  experientia  teftatur, 
Teftis  extirpatio  fumma  mala  praeca- 
vet,  (i  funiculus  fpermaticus  adhuc 
fanus  fit;  extirpatio  Teftis,  funiculo 
affe&o,  malignitatem  exafperat  po- 
tius,  quam  mitigat, 

Juvat Hildanum  legereCent.  4.N0, 
64.  ubi  de  Hernia  fpuria,  carnofa 
difta,  agit.  Recenfitis  Veterum  pla« 
citis,  credit  ipfe  Herniam  carnofam 


140        C   A  P   U  T  IV. 

a  fetnine  ftagnante,  &  corrupto  ori- 
ri.     2do.  In  dextro  potius  quam  in 
finiftro  reperiri;  faltem  fe,  inter  plu- 
res  cafus ,  femel  modo  in  finiftro  vi- 
difle:  quemadmodum  e  contrarioHer- 
niam  aquofam  in  finiftro  tefte  fre- 
quenter,  rariffime  in  dextro,  vidif- 
fet.    3no.  Hujusmodi  Hernias  ut  plu- 
rimum  in  Juvenibus,  qui  fanguine 
ac  femirie  abundent,  quique  in  cceli- 
batu  vivant,  accidere  folere.  Hifto- 
rias  autem  horrendas  recenfet,  in- 
terque  eas  unam  Sacerdotis,  cui  dex- 
ter  non  modo  teftis,  fed  &  vafafper- 
matica  lapideam  induiflent  naturam; 
ita  ut  abdomen  manu  comprimens, 
eandem  profe9:o  duritiem  in  dextro 
hypochondrio  deprehenderet.  „  Ma- 
„  lum  autem,  ait,  ad  ipfam  usque 
„  originem  Vaforum  fpermaticorum 
adlbendere ,  dolor  ipfe  ,  quem  e 
„  Regione  Vaforum  fpermaticorum 

„  ad 


Problemata,  et  Difficultat.  141 

„  ad  renem  usque  dexcrum  continuo 
„  perfentiebat ,  indicabat.  Aderac 
„  praeterea  Vomitus,  &  appetitus 
„  proftratio ,  non  tamen  propterHer- 

niam,  nt  quidam,  qui  ipfum  an- 
„  te  me  ipviferat,  ftatuit,  (notavi- 
mus  eundem  errorem  in  noftro  ho- 

mine  commiflum)  fed  ratione  tu- 
„  moris  dolorofi,  &  duri,  e  regio- 
„  ne  fundi  Ventriculi  exiftentis ,  qui- 

que  compreffo  abdomine  taftu  fa- 
„  cile  percipi  potuit. 

Ulhoorn  in  notis  adifri/feriChirur- 
giam  pag.  937.  habet  plura  fimilia 
exempla,  unumque  prae  casteris  ho- 
minis  junioris,  amifTa  Juvene  uxore, 
dudum  ccelebis,  quem  fimilia  eorum, 
quae  Hildani  Presbytero  contigerant, 
dudum  paffum,  tandemque  mortuum, 
aperuerat.  Invenit  a  Tefte  duro ,  pu- 
gnum  virilem  magno,  corpus  durum 
oriri,  hinc  inde  fungofum,  &ad  lum- 

bos 


142         C   A  P   U  T  IV. 

bos  ichore  refertum  ;  quod  umbilico 
demum  altius,  majorem  lobum  &e- 
patis  trudebat  extrorfum.  Similia  in 
praxi  vidi. 

Contufiones,  ut  vidimus  antea, 
tremendum  hunc  morbum  generant; 
fed  femine  retento ,  corruptoque ,  ea- 
dem  generari,  experientia  tidem  fa- 
cit.  Pluresque  forte  exiftunt,  quam 
quas  hucusque  recenfuimus,  caufae. 
Dum  a  quarta  fpecie  gonorrhxae  vi- 
rulentae  urethra  prope  caput  gallina- 
ceum  exefa,  emun&oria  feminis  ci- 
catrice  coaluerint,  ac  fanitas  poft- 
modum  redierit,  ejusmodi  mala  ori- 
ri  in  proclivi  eft.  Inepti  enim ,  qui 
femen  ejaculent,  coacervant  illud. 
Unica  his  medela  eft  fobrietatem  per 
omnia  colere,  ut  femen  teftibus  pau- 
cum  conficiatur;  quodque  conficitur, 
in  fanguinem  redeat,  virileque  adau- 
geat  robur.     Quod  quoque  unicuin 

his 


Problemata,  et  Difficult at.  i  4  3 

his  confilium  fupereft ,  qui  vel  in  Ma- 
trimonio  femen  copiofum  emittere  fo- 
liti  ,  jam  uxores  notabiliore  tempore 
ad  conjugium  ineptoshabeant;  vel  qui 
quondam  five  Onania,  fiveScortatio- 
ne,  multumprofuderint  feminis,  janv 
que  aut  refipifcant,  aut  Religiofum, 
Ecclefiafticumve  ftatum ,  fint  amplexi, 
Horret  animus  confiderando  impune 
alibi  libros  tolerari,  qui  fceleftifiimis 
confiliis  fcateant.  Lucrantur ,  in« 
quiunt,  hoc  modo  fanitatem,  non 
attendentes  ad  Evangelicam  exclama- 
tionem  Matth.  Cap.  i  6.  v.  26.  Qiihl 
prodejl  hornini ,  fi  mundum  univcrfum 
lucrctur  ,  animce  autem  fuce  detrimcn- 
.  tum  patiatur  l  Aut  quam  dabit  homt 
commutationem  pro  Anima  fua  ?  Cura 
confervandx  fanitacisin  omnesincum- 
bit;  fed  legitimis  confervanda:  adminu 
culis,  haud  vero  iis,  qu^e  lexDivina 
citra  ullam  exceptionem  condemnat. 
*:  Q1132- 


1 44      C  a  p  u  t  IV. 

Quxricur  utrum  a  miranda  Teftis 
fabrica  ,  an  ab  inexplicabili  feminis 
naturafiat,  utprxgreftis,  quas  enar- 
raVi  ,  internis ,  externisve  caufis ,  & 
Teftis  &  Funiculus  in  monftrofam 
adeo  molem  mutentur  ?  Si  a  fabrica 
Teftis ,  cur  etiam  cotus  Funiculus  fic 
fiat  ,  qui  non  habet  fimilem  fabri- 
cam  ?  fi  a  femine  detehto,  corrupto, 
cur  Funiculus  horrendius  degeneret , 
quam  ipfe  Teftis  ?  An  forte  materii 
feminis  jam  in  fanguine  Arteriae  fper- 
maticx  eft,  qu^e  in  teftem  contufum, 
obftruftum  ,  deponi  nequeuns  ,  fen- 
fim  ita  cellulofitatem  ,  arteriis  venis- 
que  fpermaticis  circumfufam  ,  infar- 
ciat  ?  Aut  qux  alia  caufa  ? 

§.  IX.  PROBLEMA  OCTAVUM. 

HOmo  20.  annorum  contudit  dex- 
tram  tibiam,  quae  inde  tumens 
pugni  demum  molem  sequabat ,  fpatio 

1  ta- 


Problemata,  et  Difficultat.  i  4  5 

tamen,mirum  dittu!  30.  annorum  in- 
dolens.  Dolere  tunc  demum  homo  ce- 
pit ,  idque  fponce  ;  &  quinque  poftea 
elapfis  menfibus  febre  quotidiana,  in 
tertiam  feptimanam  produfta,  labora- 
vit.  Sub  finem  hujus  febris  Chirur- 
gus  fafta  crucinli  incifione  enuclea- 
vit  tumorem  ,  optimaque  confolida- 
vit  cicatrice.  Tumorem  fruftum  cru- 
6x  carnis  retulifTe  ferunt.  In  quin- 
tum  exinde  menfem  bene  habuit ;  eo 
vero  exafto  repullulat  malum  ,  ac 
fpatio  6.  feptimanarum  fic  augefcit, 
ut  in  majore  diametro  pollices  duos, 
unum  in  minore  asquaret ;  altitudine 
depreflior  ,  fungum  semulabatur,  cu- 
jus  pedunculusbrevis  quidem,  ac  pol- 
licem  craffus  efTet.  Cyfticus  ut  olim, 
jam  non  eft  ,  &  inferius  erofus, 
apertueque,  nihil  ftillat.  Quod  porro 
apertus  fit,  imprudentia  contigitBal- 
neatoris  ,  qui  homini  ruricolae  lapi- 
Pars  VI.  K  dem 


I  46  C   A   P   U   T  IV. 


dem  internalem  dederat,  ut  ter  de  die 
tumorem  inde  tangeret.  Confumi 
hinc  noji  videbatur  ,  fed  erddi  ,  ac 
purpurafcere.  Acceffere  autem  fpaf- 
mi  abdominis  quibus  demum  refpi- 
ratio  anhelofa  fucceffit  ,  maxillaque 
inferior  obriguit. 

Hoc  mifero  ftatu  primum  in  No- 
focomium  cum  uxore  venit,  moxque 
coram  me  emproftotonos  fit ,  fummo 
cum  anhelitu  ,  &  Tetano  maxilte ; 
qui  Tetanus  ad  mortem  ufque  plus 
minus  duravit.  Trifti  &  ipfi  ,  & 
Auditoribus ,  fafta  prognofi ,  eum  in 
Nofocomium  fufcepi. 

Anxie  admodum  in  naturam  inqui- 
fivimus  mali  horribilis  ,  magis  anxie 
in  medelam.  Poft  facilem  3  0.  an- 
norum  tolerantiam  (quis  hominiper- 
petuam  immunitatem  non  effet  facile 
poilicitus?)  tumor  hic  quinquemen- 
fium  fpatio  dolens ,  febrimque  gene- 

rans, 

i 


Problemata,  et  Difficultat.  i  4  7 

rans ,  enucleatus  quidem  fuit;  at  ve- 
ro  in  offe  ,  periofteove,  quid  corru- 
pti  manfiffe  ,  teftari  videbatur  ideni 
tumor  poft  5.  menfes  renatus,  tanta- 
que  malignitate  comitatus  ,  ut  fpaf- 
mos  tetanosque  crearet.  Quseftio  e- 
rat  ,  utrum  ita  mali^nus  natura  exi- 
fteret ,  an  vero  lapidis  infernalis  irri- 
tamento  ?  At  lapis  externa  modo  te- 
tigerat ,  quod  etiam  alibi  haud  ita  ma- 
lum.  Ulcera  ,  vulnera,  tubercula, 
ejusdem  atta&um  inculpate  ferunt  , 
etiam  in  locis  admodum  nervofis;  ut 
v.  g.  in  glande  penis.  FLefimus  fuf- 
penfi ,  faltem  a  quacumque  caufa  hxo 
fymptomata  oriebantur  ,  erant  fem- 
per  formidolofa  ,  ac  periculofiftlma. 
Tetano  Maxillae  impedita  deglutitio 
per  fe  jungebatur  ;  qux  fane  progno- 
fin  funeftiorem  reddidit. 

Dixerat  Hippocrates  Aphor.  y.  -  6m 
„  Qui  a  Tetano  corripiuntur ,  in  qua- 
K  2         „  tuor 

&  \ 


148       Caput  IV. 


„  tuor  diebus  pereunt  ;  fi  vero  hos 
„  effugerint  >  fanefcunt.  „  Mitigat 
prognofin  hanc  Libr.  de  Morb.  apud 
Foef.  pag.  49  i-  „  Tertio  ,  aut  5.  aut 
„  7.  aut  14.  die  perit  ,  quos  fi  ef- 
„  fugerit,  convalefcit.  „  Et  magis 
adhuc  libr.  de  intern.  affech  pag.  561. 
de  Opiftotono  agens  :  „  Hic  vero 
„  morbus ,  inquit ,  ut  longiffime  ad 
„  dies  40.  detinet,  quos  fi  effugerit, 
„  convalefcit.  „  Hasc  quoad  pro- 
gnofin  ille. 

Diagnofin  autem  generalem  puJ- 
cre  format  Libr.  de  dieb.  Judic.  pag. 
51.  „  Maxillae  velut  ligna  rigefcunt, 

os  aperire  non  poteft.  Oculi  illa- 
„  crymantur  frequenter,  &  contra- 
„  huntur  ,  dorfum  rigidum  eft ,  ne- 
„  que  crura,  neque  manus,  neque 
„  fpinam  infleftere  poteft.  Cum  ve- 
,,  ro  leialis  fuerit ,  potus  £2  edulia> 
„  qua*  prius  devoravit ,  per  nares  in- 

„  ter- 


Problemata,  et  Difficultat.  i  49 

„  terdum  exeunt  :  ln  Opijhtono  agcr 
„  in  reliquis  eoclem  modo  afficitur. 
In  landatis  textibus  ex  libr.  3.  demorb. 
&  libr.  de  intern.  affeft.  de  hisce  fym- 
ptomatibus  &  prascipue  de  impoten- 
tia  Deglutitionis ,  fimilia  refert.  Por* 
ro  tribus  diverfis  in  locis  agit  libr.  de 
dieb.  Judicat.  de  his  nervorum  morbis 
ab  ulcere  externo  ortis  :  &  licet  poft 
40.  diem  adhuc  mortem  homo  effu- 
gere  queat,  abfolute  tamen  eum  mo- 
riturum  pronuntiat,  fi  potus ,  cibus^ 
mucus ,  per  nares  exeunt. 

Curam  fufcepturus  Cdus ,  quemad- 
modum  laudatis  mox  textibus,  in 
unum  colle&is ,  patet ,  dat  primo  acria 
qusedam  devoranda  exPipere,  &Hel- 
leboro  nigro.  An  veluti  nos  acri- 
bus  fpafmum  uno  in  loco  excitamus, 
quo  illum  fopiamus  in  alio  ?  Harc  ve- 
ro  cum  nocere  per  fe  poffent,  fimul 
pinguia  jura  fuperpotanda  dedit.  Eft- 
K  3  que 


150       Caput  IV. 

que  hxc  cura  laefae  Deglucitioni  ante- 
rior,  quippe  poft  illam  impoflibilis. 
*do.  Sternutamenta  adhibet ,  fcopo 
forte  eodem,  quo  acres  pilulas  de- 
glutiendas  dederat :  haud  incongrue 
fane;  cum  hoc  modo  fpafmos  non- 
nunquam  ,  ftngultusque ,  ipfo  illo  Aph. 
6—  1  3.  notante,  folvamus.  3"0.  Par- 
tes  tetano  affeStos  emollientiflimis  fo- 
vebat,  ut  pro  rigiditate  adipifceren- 
tur  mollitiem.  Sed  4/.  emollienti- 
bus  hisce  ftimulantia  addebat,  ut  fi- 
brae  relaxat^  in  naturalem  contraStio- 
nem  abirent.  5'°.  Corpus  interim 
quantum  poterat,  emollientiflimisim- 
plebat.  6t0.  Si  Degludtio  ceflaret, 
naribus  injici  liquorein  jubebat,  ut, 
dumrigida  maxilla  admittere  Alimen- 
ta  ac  Medicamenta ,  eorumque  De- 
glutitionem  adjuvare,  renueret,  li- 
quor  per  nares  inje&us  fauces  fubi- 
ret.     Hoc  porro  ultimum  mihi  diffi. 

cul- 


PROBLEMATA,  ET  DlFFlCULTAT.     I  5  I 

cultaccm  paric.  Experimentum  ten- 
tavi  in  me,  &  compluribus  aliis,  fi- 
ne  fuccefTu.  Patitur  homo  utcum- 
que,  fi  os  apertum  eft,  &  lingua  ob- 
fequiofa;  at  vero  quicumque  noftrum 
fimulato  maxilla;  tetano ,  (fine  quo 
experimentum  nihil  eft)  hanc  per  na- 
res  inje&ionem  five  debilius,  five  for- 
tius,  factam  fuftinuit ,  fere  fuffbca- 
batur.  7mo.  Peculiarem  curam  Te~ 
tani  habet  inje&u  ,  affufu,  frigidx  ad 
corpus  aqux;  relrgiofe  t-amen  cafum 
noftrum  ab  hac  cura  excipiendo. ,,  Eft 
„  vero  inquit  Aph.  5  —  2i.ubiinTe- 
tano  imo  fine  ulcere  (nofter  ulcus 
„  habebat)  juveni  bene  carnofo(no- 
„  fter  quinquagenarius  eft )  seftate 
„  media  (nobis  inchoabat  Aprilis) 
„  Frigid-<E  multre  affufio  caloris  revo- 
„  cationem  facit :  calor  autem  hcsc 
„  folvit.  ,,  Et  Libr.  3.deMorb.  nd- 
jungit:  „  poft  Affiifam  plurimam  fri* 

K  4  »  gi- 


1  $2        Caput  IV. 


9,  gidam ,  veftimenta  tenuia  pura  fo- 
„  perinjicito ,  tuncque  ignem  ne  ad- 
„  hibeto. 

Multis  exemplis  Vir  magnus  didi- 
cifle  videtur  Tetanos  non  modo  non 
curari  injeftu  frigidae,  yerum  etiam 
eosdem ,  fi  nondum  adfint,  genera- 
ri.  Ait  enim  Aph.  5 — 22.  „  Frigi- 
dum  mordax  ulceribus  .  .  .  .  fa- 
cit  .  .  .  .  fpafmos,  tetanos  ,, . 
Unde  &  vetat  Aph.  5—23.  affufiones 
frigidae  in  ulcere  vetufto ,  in  Eryfipe- 
iate  ulcerofo.  Ufu  quoqne  cogno- 
viffe  videturTetanos  in  remotioribus 
locis  frigidae  aquae  affufione  non  fa- 
nari,  nifi  affufio  illa  in  ipfum  locum 
fieret,  unde  Tetani  caufa  ;  alioqui 
ulcera  fic  claudi  poffent,  ut  frigida 
iisdem  minime  noceret,  interea  dum 
adTetanoideam  plagam  frigidam  af- 
funderemus.  Vel  confideravit ,  ut 
DoEHfs.  RuJJlcus  Arcbiater  in  hunc 

Apho- 


Problemata,  et  Difficultat.  i  5  3 

Aphorifmum  advercit,  tetanos  tum  a 
nimia  humorum  copia,  rarefa&ione, 
ac  motu,oriundos;  tum  a  prava  ma- 
teria  ulcerum  :  in  his  nocere  affufam 
aquam  frigidam ,  cum  ulcera  prava 
frigore  inpejus  ruant,  adeoque  teta- 
nos  inde  jam  genitos,  infolubiliores 
reddant  j  iilis  vero  prodefle,  quia, 
quamvis  contra&ionem  automaticam 
frigida  augeat ,  minuit  tamen  contra- 
ftionem  vitalem  :  at  vero  cnfum  ra- 
riorem  efle  Tetani  ab  hac  caufa  orti, 
frCTjitentiorem  alium  ex  prava  mate- 
ric.  Hinc  concludimus  dicente  illo: 
„  EJl  vero  ubi  in  Tetano  ,  &c.  id 
perinde  efle  ,  ac  fi  diceret  :  Contin- 
git  vero  nonnumquam  in  Tetano.  Sic- 
que  illud  optimi  interpretes  intelle- 
xere.  Hinc,  quia  &  anceps  hxc  cu- 
ra,  &  rara  eft  ,  &  tot  exigit  cautio- 
nes  ,  &  cafum  noftrum  penitus  ex- 
cludit,  eandem  haud  inftituimus. 

K  5  Vi- 


154       Caput  IV. 

Videbantur  autem  duo  maxime  hic 
indicari.  Primo  caufam  Tetani  in 
ulcere  aggredi.  Secundo  effe&us  fo- 
pire  caufe.  Certa  utique  mors  erat, 
fi  caufa  in  Tibia  non  mutaretur;  non- 
nulla  fpes,  (pauca  tamen  obmalipro- 
greflam)  poterat,  caufa  ablata,  conci- 
pi.  Nervi  ob  iram,  vindictam,  zelo- 
typiam,  mirifice  affeQti ,  ablata  caufa 
afficiente,  fepe  pacantur;  at  fepe  mi- 
nime,  quando  affeftus  caufe ,  ablatae 
quamvis  ,  tantus  fuerit  ,  ut  ipfe  ille 
nunc  fufficiens  caufa  fit  perpetuHdi 
motus.  Exemplo  viri  militaris  Cap. 
2.  N.  3.  id  patuit.  Attamen  caufa 
manente  ,  effectus  perennes  erunt  ; 
abiatailla,  fpes  efb  aliqua  curationis, 
dummodo  effectus  caufaejamnon  fun- 
gantur  vice  caufarum.  Igitur  aufe- 
rendum  tumorem  Tibiae  conclufimus, 
maxime  cum  remedia  demulcentia  & 
paregorica  jam  fruftra  a  fapiente  Me- 

dico 


tf^ROBLEMATA,  ET  DlFFICULTAT.    I  5  5 

dico  adinbica  eflenc.      Ac  vero  qua 
mechodo  aliferendum?  Enucleacione? 
jam  cumor  minime  cyfticus  adparec. 
An  collum  ejus  ligando  ?  Sed  &  col- 
lum  nimis  amplum  e(t  ,  &  cempus 
ampli  colli  ligacura  folvendi  nimis 
longum ,  &  dolor  inde  oriundus,  no- 
vis  convulfionibus ,  tecanisque  crean- 
dis,  apcus  nacus.      Prudenci  igitur 
culcro  auferendus.      At  vero  ingens 
liomorrhagia  ,  quam  ante  octiduum 
ulcere  prodii(Te  narrac,  an  non  con- 
tra  indicac?  Hanccorcili  machina  ar- 
terix  femorali  circumponenda  prx- 
venturos  nos  fperabamus.     Unde  i . 
Aprilis  D.  Lebcr  tam  fufpenfa  manu 
tumorem  exfcidic,  uc  id  £ger  igno- 
rarec,  nifi  ultimo  momenco.  Abla- 
tns  tumor  partim  carnofam,  partim 
adipofam ,  partimque  cartilagineam 
materiem ,  &  multa  vafa  fanguinea 
iisdem  intercexca  ,  referebac.  Pare<» 

go- 


156       Caput     IV.  # 

gorica  &  Cainphorata  Emulfione  pa- 
tiens  ufus  ,  tetanodes  flihilominus 
manfit,  &infequente  no£te  fa£tus  eft 
emproftotonus. 

Sed  mox  ab  operatione  loca  teta- 
noidea  externis  remediis  aggreffi  fu- 
mus.  Egregium  effe£tum  in  juvene, 
tetanum  maxillae  ex  Lue  venerea  ha- 
bente,  videramus  a  Parcei  confilio, 
fimum  equinum  adplicandi.  At  ten- 
tamen  hoc  erFe£tu  caruit.  Inutilia 
quoque  Cataplafmata  erant  feu  emol- 
lientia  fo!a ,  five  emollientia  cum  Cam- 
phora.  Enematibus  communibus  prae- 
greffis,  viciffim  alia  tum  nutrientia, 
tum  opiata  immiffa  funt.  Expertus 
pluries  in  fpafmo ,  Deglutitionem  in- 
tegro  die  plane  impediente,  Enema- 
tis,  unciis  f.  6.  La£tis,  Laudani  gr. 
3 .  4.  parati ,  mirandos  efFe£tus ,  idem 
tentavi,  fed  fruftra.  Incaflum  quo- 
que  pluries  inje£tum  in  anum  oleum. 

Nec 


Problemata,et  Difficultat.  157 

Nec  juvere  multx  Ckcx.  cucurbitae  ad 
guttur  &  maxillam  pluries,  ac  nu- 
merofse,  admotae.  Acria  Cataplafma- 
ta,  Veficantia  ad  eundem  locum,  ut 
&  alibi  adhibita  ,  fine  effeftu  con- 
ftante.  Imo  tumor  intra  triduum 
avellanae  magnitudine  repullulavit ; 
qui,  confilio  habito,  denuo  ad  perio- 
fteum,  majore  tamen  quam  prius  do~ 
lore ,  exfcindebatur.  Febris  vere  ar- 
dens  jun&a  poft  binos  a  prima  ope- 
ratione  dies  fuit,  cum  pulfu  duriffi- 
mo.  Spatio  fex  dierum  durante  illa^ 
fanguis  quinquies  ad  notabilem  co- 
piam  detra&us,  femper  cruftam  den- 
fiflimam  geflit,  segerque  diu  nochi- 
que  caloris  intolerabilitatem  conque- 
ftus  eft  ;  interea  dum  Thermome- 
trum,  bis  die  o£to  minutis  adhibitum, 
paffim  98.  aut  99.  gradum,  femel 
modo  100.  notaret  :    ultimis  quin- 

que 


158       Caput  IV. 


que  diebus  pauca:  duntaxat  urinx  gut* 
tulae  prodierunt  :  nono  die  periit. 

Anatome  notanda  haec  dedit.  Tri- 
bus  diebus,  minus  fex  horis,  amor- 
te  elapfis,  nemo,  nifi  fummam  vim 
adhibendo ,  maxillam  vel  leviter  di- 
ducere  potuit.  Idem  antea  obferva- 
veram  in  femina,  qux  aTetano  ma- 
xi\\x  ,  rabida  ira  fufcepto  ,  in  Nofo- 
comio  obierat.  An  igitur  contra£tio, 
eaque  tam  valida,  tanta  a  morte  tem- 
pore,  in  tendinibus  ac  mufculis  per- 
ennare  potuit  ?  Totum  Palatum  for- 
nicatum,  Velum  pendulum,  Uvula, 
Oefophagus  totus ,  albedinem  ,  non 
ab  adnata  crufta,  fed  ab  ipfa  fua  po- 
litiflima  fubftantia  referebant.  Ven- 
triculus  nonnihil  refervaverat  fuas 
villofae  tuniccE,  ut  etiam  quibusdani 
in  locis  inteftina  ;  at  vero  eadem  in- 
teftina  hinc  inde  magnis  inflammata 
plagis,  coloreque  purpurea,  eandem 

ha- 


Problemata,  et  Difficultat.  i  5  9 

habuere  glabritiem.  Pinguecudo  im- 
menfa  in  toco  interno  corpore,  atque 
maffa  ingens  pinguedinofa ,  Ventri- 
culum  duos  in  faccos  comprimendo 
dividens,  ut  jam  Cap.  i.  N°.  4.  no- 
tavi ,  licet  homo  hic  nullam  habuiffet 
in  vomitus  propenfionem.  Coli  Li- 
gamenta  tenfiffima,  unde  idem  con- 
tra&um  valde  in  longitudine ,  ampli- 
tudine  autem  expanfiffimum.  Bilis 
vefica  nigerrimx  bilis  duas  uncias 
continebat.  Vefica  urinaria  prorfuin 
vacua;  unde  patebat,  quando  urina 
5.  dierum  fpatio  vix  paucula  excer- 
nebatur  ,  defeftum  fecretionis ,  five 
ifchuriam  fpuriam,  ante  mortem  ad- 
fuiffe.  AdMediaftinum,  acPericar- 
dium,  multa  vafa,  quae&magna,& 
turgida.  Paries  dextri  cordis  tenuis 
admodum  ,  craffa  finiftri.  Aorta  a 
corde  usque  ad  abfolutam  fuam  cur- 
vaturam  in  faccum  naturali  duplo 

am- 


l6o         C   A   F  U   T  IV. 


ampliorem  dilatata  erat.  Polypi  craf- 
fi  in  utraque  majori  arteria ;  polypus 
ex  arteria  in  cor  pendulus,  bulbi  in- 
ftar,  exterius  flavus,  coagulatus,  in- 
terius  autem  cavus,  ac  fanguine  pur- 
purafcente,omninoque  fluido ,  plenus. 
Afpera  arteria  cum  pulmonibus  bo- 
na.  Cartilago  thyroidea  plane  offea. 
Reliqua  vifcera,  partesquefaniffimae. 

Quod  jam  ad  os  Tibiae  adtinet, 
tres  fupra  illud  eminentias  exiguas, 
cum  periofteo  haud  cohaerentes,  fed 
in  cellulofitate  libere  locatas,  depre- 
hendimus  :  os  autem  Tibise  ipfum 
Tophum  pollicis  lati  magnitudine  ha- 
buit.  Offe  ferra  divifo ,  bona  me- 
dulla,  bonaque  offis  interna  fuperfi- 
cies. 

Nunquid  Lapis  infernalis  afficiun- 
do  nervum  in  tumore ,  fic  alios  ia 
corpore  nervos  affecit,  ut,  caufa  ab- 
lata,  nervi,  tendinesque,  &  mufculi^ 

con- 


Problemata,  et  Difficultat.  I  6  I 


contra&ionem  fuam  perpetuarint  ? 
Imo  ad  expletos  fere  tres  a  morte  dies 
in  maxilla  continuarint  ?  Et  poftre- 
mum  hoc,  quibus  demum  Phyfiolo- 
giae  legibus  explicabimus  ? 

§.X.  PROBLEMA  NONUM. 

HUjus  anni  27.  Martii  Expertiffi- 
mus  &  Eruditiffimus  Medicus 
Guarin  copiam  mihi  fecit  cadaveris 
juvenis  19.  ann.  qui  elapfis  exinde  5. 
feptimanis  adNofoc.  Fr.  Mifericordia', 
cujus  vigilantiffimusPhyficus  eft,  de- 
latus ,  debilis,  vix  antea&orum  me^ 
mor,  fui  morbi  anamnefim  dare  non 
potuit ;  id  unice  deplorans ,  quod  pras 
miferanda  rerum  omnium  egeftate  in 
has  calamitates  incidiflet.  In  hac  de- 
bilitate  dextro  latere  doluit,  difficul- 
ter  animam  duxit,  tuffim  frequentem 
habuit,  pulfumque  celerem ,  ac  de- 
bilem  ;  fitibundus,  alvo  obftructus. 
Vars  VI         L  Pru- 


162       Cafut  IV. 

Prudenti  remediorum  ufu  fpatio  o£ti- 
dui  recreari  primo  vifus,  anxietate 
dein  ingenti  correptus  eft ,  &  I2.an- 
xietatis  hora  exfpiravit. 

Aperto  abdomine  ,  peritonaeum 
hic  lineam  ,  ibi  tres ,  quatuorve,  craf- 
fum ,  c-£terum  album  ,  granulofum, 
tuberofum,  ubique.  Omentum  non 
inveniebamus.  An  ideo  tam  craf- 
fum  peritonaeum  ,  quod  omentum  a 
nexu  fuo  cum  colo  &  ventriculo  fo- 
lutum ,  in  unam  informem  membra- 
nam  cum  illo  degeneraverit  ?  Quid- 
quam  tamen  ,  omento  fimile ,  veluti 
extenfum ,  atque  connatum  ,  cum  in- 
teftinis,  apparuit  nobis  ;  verum  mi- 
nime  Omentum  fuit  ,  cum  Marfupii 
inftar  seque  tegeret  inteftina  ad  dor- 
fum  ,  quam  ad  anteriora  ,  ar&e  cum 
illis  ubique  coeuns.  Probe  autem  & 
lente  produ£to  examine,  vidimuscla- 
re  externam  omnium  inteftinorunl  tu- 

ni- 


i 


Problemata,  et  Difficultat.  163 

nicam  ab  inceftinis  omnibus  feceffiffe9 
&  cum  vicini  inteftini  tunica  feceden- 
te  coaluiffe.     Erat  autem  tunicse  ex- 
ternx  feceffus  in  toto  inteftini  cujus- 
que  ambitu.      Quando  enim  uno  in 
loco  perfcideram  hanc  extimam  tu- 
nicam,  digito  fub  illapotui  perambu- 
lare  circum  totum  inteftinum ,  ipfius- 
que  inteftini  ex  hac  vagina  edu£H  por- 
tionem  adtrahens  ,    evaginavi  om- 
nia  inteftina  ex  fua  tunica  extcrna,  fi- 
ne  vel  minima  laceratione.  Stupen- 
tes  omnes  hunc  mirum  cafum,  Me- 
fenterium  dein  &  Mefocolon  contem- 
plabamur  :in  illis  mirabamur  nunc  la- 
minas  utriusque  fic  abire  in  vaginam 
hanc ,  feu  tunicam  olim  externam  in- 
teftinorum  ,  ut  nonnifi  una  videretur 
eademque  membrana.    Utque  fuper- 
ficies  tunicae  inteftinalis  obfita  erat  in- 
numeris  ubique  flavis  granulis  ,  ita  & 
Mefenterium ,  ac  Mefocolon.  Ver- 
L  2  fro 


164  C   A   P   U   T  IV. 

bo  dixerim  nullam  differenciam  inter 
Mefencerium  &  Mefocolon  ab  una  par- 
te,  &  extimam  inteftinorum  tunicam, 
jam  ablatis  inteftinis  adparuiffe,  prss- 
terquam  quod  laminae  illorum  cellu- 
loficate  unkx  effent  ,  hujus  vero  a  fe 
invicem  liberae.  Proinde  clare  de- 
monftrabatur  id  ,  quod  Anatome  do- 
cet  ,  tunicam  externam  a  Mefenterio 
&  Mefocolo  inteftinis  dari ;  2d0,  Liga- 
mentaColi  ab  hac  tunica  nafci,  man- 
ferant  enim  in  illa  hsec  ;  evaginato 
autem  colo  ,  levis  modo  tenfio  ,  mi- 
norque  tantummodo  extenfilitas ,  quo 
in  loco  affuerant  ligamenta  ,  aderat. 
Quod  porro  in  principio  ideam  uni- 
tx  meinbranae  ,  omenti  inftar  ,  uni- 
verfam  anteriorem  inteftinorum  mo- 
lem  pofterioremque  tegentis  apparue- 
rat  ,  id  inde  natum  effe  pofthac  in- 
telleximus  ,  quod  tunica  haec  externa, 
pluribus  in  locis  lacera  ,  cum  lacera 

par- 


Problemata,  et  Difficultat.  i  6  5 

parte  vicinae  inteftini  tunicx,  coivif- 
fet  ,  hincque  unicam  atque  sequabi- 
lem  membranam  repraefentaret.  Un- 
de  inteftina  ,  in  parte  a  Mefenterio 
averfa,  fua  hac  tunica  deftituta  erant ; 
&  prope  Mefenterium  ab  eadem  fine 
cohxfione  contegebantur. 

Inteftinorum  longitudinem  defini- 
re  difficile,  hincque  variare  in  hac 
definienda  videmus  Anatomicos.  Si  a 
Mefenterio  feparantur,  longiora  bre- 
vioraque  erunt,  prout  plus  minus  de 
Mefenterio  adhacferit.  Eftque  in  ho- 
mine  uno  prae  alio  differentia  quando- 
que  magna.  Cxterum  vix  differret 
menfura  multorum ;  nifi  proprio  er- 
rore  noftro  differentiam  menfurarum 
ingentem  ftatueremus.  Id  ut  evite- 
tur,  notities  requiritur  varietatis  ul- 
narum  pedumque  apud  varias  gen- 
tes.  In  pedibus  paucior  eft  diverfitas, 
quam  ut  notabilem  differentiam  in 
L  3  lon- 


166  C  A   P   U   T  IV. 


longis  corporibus  menfurandis  indu- 
cat ,  quemadmodum  pag.  117.  often- 
di.  Hinc  quando  v.  g.  Gtiffonius  te- 
nuibus  dat  3  3.  pedes,  Garengeotte  22., 
ftatuendum  eft ,  aut  GliJJbnii  hominem 
multum .  ab  eo  Garengeotti  differrc, 
aut  Glijfonium  Inteftina  curatius  a  Me- 
fenterio  folvifle.  Ubi  vero  Autores 
longitudinem  ulnis  definiunt,  accura- 
tius  attendendum  eft.  Hollandicam 
v.  g.  ulnam  Viennenfis  k-  excedit;  Pa~ 
rifina  i.  Viennenfem.  Optimam  men- 
furandi  facultatem  evaginata  noftra 
Inteftina  dabant:  elongatiora  quidem 
extrahendo  fa£ta,  primum  ad  natu- 
ralem  amplitudinem  aere  inflabantur. 
Tenuia  aequabant  1  2.  ulnis  Viennenfi- 
lus ,  crafla  fesquiulnx  :  habebant 
igitur  una  fumta  31.  pedes  Viennen- 
fes.  DifFerentia  autem  pedis  Viennen- 
fis  cum  aliis  pag.  1 1  7-notata  fuit. 


Si 


Problemata,  et  Difficultat.  i  6  7 

Si  igitur  homo  fit  5.  pedum,  & 
inteftina  ejus  31.  pedes  longa  fint, 
habebitur  paulo  plus  quam  fextupla 
longitudo  inteftinorum,  quam  quae  efl: 
hominis.  Porro  ipfi  homines  ratione 
lnteftinorum  inter  fefe  differre  queunt, 
idque  naturaliter  (neque  de  monftro- 
fa  brevitate  in  Chirurgia  Dionis  de- 
fcripta  ,  aut  de  fimilibus,  hic  fermo 
eft);  adeoque  quintuplo  aut  fextuplo 
Intaftinorum  longitudo  major ,  quam 
corporis ,  unde  defumta  funt ,  defi- 
nita  a  variis  Autoribus ,  haud  mul- 
tum  a  noftra  obfervatione  differt. 

Pnecipue  autem  hic  quseritur ,  cu- 
jusnam  generis  hic  morbus  fuit?  quo- 
ve  nomine  appellandus  ?  Quantum 
mihi  nota  Hiftoria  medica  eft,  fimi- 
lem  nondum  reperii.  Qualisnam  In- 
teftinorum  maxime  crafforum ,  a£Ho, 
qua  ,  datis  ad  id  remediis ,  pluries  fefe 
ante  mortem  evacuaverint  ?  Qua  de 
L  4  cau- 


168       Caput  IV. 


caufa  genita  hxc  univerfalis  inteftino- 
rum,  ab  externa  fua  tunica,  folutio? 
Cur  nulla  inde  \xC\o  nata,  aut  affe- 
£tio  obfervata  Inteftinorum  ?  Malum 
enim  antiquuni  fuifle,  abfoluta  omni 
in  loco  feparatio  tunicae  ab  inteftinis; 
firma  tunicx  externge ,  in  locis  mu- 
tui  conta£tus ,  cohxfio  talis ,  ut  unam 
modo  membranam  referret;  abunde 
cvicerunt. 

§.  XI.  PROBLEMA  DECIMlAl 

FEmina  Lue  Venerea  affe&a  ma- 
gnum  corpusintra  dilatatifHmam 
Vaginam,  ex  eadem  vix  propendens, 
geffit.  Sex  feptimanis  in  Vafmannia- 
no  Nofocomio  fuit,  alvum  bonam 
(quod  praeprimis  notandum)  femper 
habuit  ibidem,  morbi  autem  gravita-' 
te  circa  medium  Januarii  hujus  anni 
obiit.  Uterum ,  Vaginam ,  Inteftina, 
expertiffimus  ibidem  Phyficus  Collin 

mi- 


ProblExMata,  et  Difficultat.  169 

mihi  ad  pubiicam  demonftrationem 
mifit. 

Ileum  inteftinum  utero  ar&iffime 
unitum  erat ,  ope  duri  tumoris ,  pu- 
gnum  virilem  magni,  in  Inteftini  par- 
te  a  Mefenterio  averfa  hxrentis,  idem- 
que  ideo  ultra  pugni  magnitudinem 
extendentis.  Nulla  tamen  prava  fym- 
ptomata  hinc  orta  fuere;  cum  Inte- 
ftini  pars,  Mefenterio  nexa,  canale 
fufficiencer  amplo  tranfitum  Chylo 
concederet.  Fuit  hernia  inteftinalis 
intra  Vaginam,  qualem  Garengeotte, 
aliique  notarunt.  Igitur  femina  hxo 
cum  tumore  pugni  magnitudinis  in 
ipfo  Inteftini  Ilei  cavo,  cum  hernia 
inteftinali  intra  Vaginam,  fine  ullis  le- 
talibus  alterutrius  morbi  fymptoma- 
tibus,  longo  admodum  tempore  vi- 
xit. 

InHernia  ejusmodi,  ubi  portio  in- 
teftini  ita  intercgpta  eft,  ut  qux  in- 
L  5  tra 


170  CaputIV.  Problemata,  &c* 

tra  abdomen  portio  fit,  libera  maneat, 
apertamque  viam  Chylo  aut  fecibus 
conciliet,  mortem  toties,  poft  om- 
nia  Herniae  incarceratae  fymptornata, 
ortam  vidimus;  idque,  ut  videtur, 
a  produ&a  aut  inflammatione ,  aut 
fpafmo,  a  parte  conftri&a  ad  eam, 
qux  libera  eft.  Hic  pars  Ilei  intefti- 
ni  pugni  magnitudinis  tumorem  ha- 
buit,  cum  utero  intime,  lateque  con- 
crevit,  &  ab  uteri  latere  in  Vagina 
pependit.  Cur  nunquam  affefti  adeo 
graviter  &  monftrofe  inteftini  ,  cur 
nunquam  Herniae  Vaginalis ,  fympto- 
mata  apparuerint  ?  Praevideo,  qui 
problematis  folutionem  tenere  fe  au- 
tument:  fed  rogatos  eosdem  volo,  an 
ipfi,  fi  multos  cafus  pra&icos  Ileo- 
rum  &Herniarum  viderint,  fi- 
bimet  tali  folutione  fatis- 
faciant? 


t 

CA- 


/ 


CAPUT  V. 

DE 

CALCULO  VESIC£ 

URINARLE,  ET  LITHOTOMLE. 


§.  I.  Quinam  aut  nullam  ,  aut  notahilem  ,  aut 
integram  quietem,  in  calculi  tormentis^  ab  A- 
quaCalcis,  *cf  Uva  Urji,  adipifcantur.  An> 
qui  nullam ,  his  d:jjuadenda  jettio ,  ob  dege- 
nerem  vifcorum  fuorum  conditionem  ?  Com- 
muni  modernorum  methodo  injiituta  fctfio  9 
dijjuadenda  fane  ;  qua  vero  methodo  Fratris 
Cofini  j  jitadenda,  eo  quod  non  pericuhfa, 
qui  pofl  illam  moriuntur ,  non  ab  illa  pereant^ 
fed  quod  morbus  ipforum  jam  Ietalis  exijiat. 

Unde  data  hac  prognoji  videtnr  pofje  tuto  in~ 
Jiitui.  Occajio  cur  in  'Nofocomio  hcec  cele- 
brisfuerit.  §.  II,  Prima  fetfio  cum  ambi- 
gua  admodum  prognoji  injiituta ;  cujus  occa- 
jione  ipfa  Methodus  exa&e  enarratur  ,  cum 
omnibus  cautelis  in  eadem  obfervandis,  ratio- 

ne  patientis ,  operatoris  ,  adjutorum.  Mors 
patientis  ,  if  Anatome,    Obfervata  necejfa- 

ria  ex  cadavere  petita  in  Methodi  laudem. 

Hijioria  fecunda fortunatam  fe&ionem  habet. 

Hijioria  tertia  fequitur ,  ubi  in  congenito  ma* 

fo, 


172       Caput  V. 


lo  ,  prognqfi  ambigua  fomiata  ,  feflio  opti- 
ma  fuit ;  fed  puris  perenni  confeclione  a  de- 
generatione  partium  nata ,  S55  effluxu ,  vulnus 
P°ft  felongo  tempore  apertum  reliquit.  Hi- 
ftoria  quarta  exhibet  feEtionem  in  congenito 
quoque  ,  ut  videtur  ,  malo ,  qu<£  poft  ambi- 
guam  prognofin  5  feliciffima  fuit.  Et  quin- 
ta  hiftoria  in  connata  Ltthiaji  perfeBam  fe- 
tlionem  vefevt.  Hiftoria  fexta  in  defperato 
fere  cafu  ingens  a  feBione  levamen ,  non  per- 
feBam  tamen  curam  ,  habet.  Hiftoria  fep- 
tima  ,  omni  ex  parte  feliciffima  ,  licet  mor- 
lus  congenitus  videatur.  Hiftoria  otlava 
Cafum  vefert  pueri  ante  annum  communi  me- 
thodo  ,  hoc  ipfo  anno  bis  fecundum  eam  Fr. 
Cofini ,  feSii  ,  nbi  comparatione  fafla  inter 
fymptomata ,  quce  hic  puer  a  feElione  moder- 
norum  primum,  &  nunc  ab  eadem  methodo 
Fr.Cofmi  bis  inftituta,  habuit.  Simul  hujus 
praftantia  pra  illa  patet.  Hiftoria  nonafe- 
licem  omnino  curam  refert.  Hiftoria  deci- 
ma  optimam  quoque  curationem  continet,fed 
ob  quandam  in  methodo  mutationem  ,  quce 
communi  modemorum  fettioni  laterali  Jimilis 
,  erat ,  fymptomatibus  comitatam  gravioribus. 
§.  III.  Ex  omnibus  antedi&is  i^.Scholia  fe- 
quuntuv  ,  quce  agunt  de  variis  fecandi  me- 
*thodis ,  deque  ea  Fr.Cofmi  di&a ,  tum  de  va- 
riis  in  tota  cuva  obfevvandis ,  de  urina,  glu- 
tine  ,  pure ,  calculoforum. 

§.  i. 


de  Calculo  Vesic.  etLithot.  173 


§.  t  1  \E  hoc  morbo  Aujlric?  En~ 
xJ  demio,  plebejis  tamen  P 
quam  nobilioribus  familiariore ,  ut  in 
omnibus  hujus  Operis  Tomis  egi ,  ita 
ob  experimentorum  crebritatem  de 
eodem  hoc  Capite  iterum  fufe  agere 
decrevi.  Ac  primo  quidem  loco9 
qu#  toties  antea  dixi ,  repetam  :  ite- 
ratis  experimentis  liquido  conftare 
imo.  Plures  numerohomines  efle,qui- 
bus  aut  Aqua  Calcis  cumSapone,  auc 
Uva  Urfi ,  ejusmodi  levamen  afferant3 
ut  cum  prsefente  calculo  fint  adeo  fa- 
ni  ,  &  in  fun&ionibus  fuis  ,  praefer- 
timOuropoietica,  adeo  valentes,  quam 
fi  prorfnm  liberi  a  calculo  eflent.  i*°a 
Dari  nonnullos  ,  quos  ad  tempus 
quidem ,  haud  vero  conftanter  ,  le- 
vent.  3t,f).  Non  paucos  quoque  re- 
periri ,  quibus  ne  hilum  quidem  opi- 
tulentur.  Hos  ultimos  repetitis  ex- 
perimentis  didici  nonnullas  habere 

par- 


174       Caput  V. 

partes  ,  Vcficam  ,  puta,  aut  Urete- 
res  ,  aut  Renes  ,  aut  horum  plures 
fimul ,  fic  a  ftatu  fano  degeneres ,  ut 
reftitui  nequeant  ,  hincque  remedia 
dato  ,  vel  non  dato,  antiquas  aerum- 
nas  continuent.  Qua  eadem  in  cau- 
fa,  eosdem  Lithotomia  fanefcere  pof- 
fe  nego  ,  quod  haec  calculum  aufe* 
rendo  ,  degeneres  notabiliter  partes 
non  redintegret. 

Hisne  igitur  fe&ionem  diffuade- 
bimus  ?  Profe&o  fi  a  feftione  muki 
pereant ,  ut  Diaria  fe£Honum  lucu- 
lenter  demonftrant ,  parvum  illud  fo- 
lamen  ,  quod  nonnulli  inde  perci- 
piunt ut  vitam  paullo  minus  mife- 
ram  ad  tempus  protrahant ,  mortem- 
que  procraftinent  ,  non  poteft  acce- 
leratae  mulcorum  aequiparariperniciei, 
At  vcro  fi  talis  fit  fecandi  methodus , 
ut  vixinde,nifi  penitus  defperatimo- 
riantur;  fi  ea  fit  feSionis  fortuna,  uc 

etiam 


m 

de  Calculo  Vesic.  et  Lithot.  i  7  y 

etiam  ii  ,  quibus  degeneres  utcum- 
quc  hae  partes  ,  vel  infigne  levamen 
habeant  ,  vel  etiam  in  integrum  re- 
ftituantur;  fi  denique  illud  artis  emo- 
lumentum  fit  ,  ut  calculum  nullo  cum 
vitse  periculo  educat;  erit  fe£Ho  fere 
omnibus  commendanda.  Quinimo 
cum  longe  tutius  eft  calculi  cruciatu 
liberari  ,  ablato  ,  quam  remanente 
calculo  ,  erit  hxc  prxftantiffima  fe- 
candi  arsquibuscunquefymptomatum 
curandorum  methodis  prxferenda. 

Porro  ejusmodi  eft  fecandi  metho- 
dus  Fratris  Cofmi.  Quod  ne  preca- 
rio  afferuifTe  videar,  hujus  methodi 
hiftoriam  paucis  adornabo. 

Aderat  hac  hyeme  cum RegiaTrin- 
cipc  Lotharingia  ejusdem  Confiliarius 
&  Chirurgus  Cambon ,  vir  in  omni- 
bus  fere,  qux  perfeftum  Chirurgum 
formant ,  inftru&iffimus ,  fcientia ,  pe- 
ritia,  dexteritate ,  probitate.  Nar- 

ra- 


176       Caput  V. 

rabac  mihi  fe  hanc  normam  fecandi 
primo  Parifiis  fub  aufpiciis  Reverendi 
Aucoris  felicicer  exercuifTe,  poftea- 
que  alibi  frequencius.    Exhibebac  mi- 
hi  famofum  illum  ,  quem  ahfconditum 
vocanc,  culcrum  Aucoris  examinan- 
dum.    Noveram  aucem  concradiftio- 
nes,  quas  Cofmus  a  parce  haud  ince- 
lebrium  in  Arce  Magiftrorum ,  ac  (1 
ars  ejusdem  perniciofiffima  forec,  per- 
ferendas  habueric.      Excacin  hanc 
rem  liber,  cui  ciculus:  Receuilde  Pie- 
ces  importantes  fur  rOperation  de  la 
Taille ,  faite  par  le  Lithotome  cache, 
Paris  1771.  in  quo  de  hac  re  ucrin- 
que  decepcacur.    Porro  experimenca? 
in  vivis  fa£ta,  eo  cempore  pauciora 
excabanc,  quam  uc  Aucor  mechodum 
fuam  concra  vehemences  Adverfario- 
rum  clamores  farcam  ceftam  prgefta- 
rec.    Verum  curse ,  quas  fane  nume- 
rofas  egregius  Camhon  felicicer  perfe- 

ce- 


de  Calculo  Vesic.  et  Lithot.  i  7  7 

cerat,  convincebant  me  de  methodi 
praeftantia.  Unde  humaniter  ab  ipfo 
petivi ,  ut  fuam  in  Nofocomio  noftro 
dexteritatem  vellet  exercere ;  id  quod 
cum  lubenter  annuilfet ,  operam  de- 
di  ut  in  urbe ,  in  fuburbiis ,  in  vici- 
nior^us  pagis,  fufficiens  Calculofo- 
rum  numerus  colligeretur ,  quorum 
hiftorix  ordine  fequuntur.  Praefen- 
tia  fua  operationes  iftascohoneftarunt 
fxpe  celeberrimi  in  Arte  Viri ,  Ma- 
gnificus  Re&or  de  Fetzer ,  111.  Praefes 
L.  B.Van  Swieten,  SJpeftabilis  Deca- 
nus  Dietmann,  omnes  Magnifici  Dnl 
Archiatri,  femel  quoque  SS.  MM. 
Oculifta  dexterrimus  Wincel ,  ac  mul- 
ti  aliiMedici  &  Chirurgi. 

HISTORIA  I. 

N.  KcUer ,  biennis  infans,  ftran- 
guriam  dudum  jam  paflus,  26.  Aug. 
1757.  ad  me  addu&us  eft.  Cmji 

Pars  VI.  M  Dn0 


178       G  a  p  u  t  V. 


Dno  Leber  illum  exaininans  afperum 
calculum  detexi.  Dedi  Uvam  Urfi  a 
granis  4.  de  die  incipiendo,  &  au- 
gendo  fenfim  ad  grana  40.,  interpo- 
fitis  ob  miferandos  infantis  ejulatus 
paregoricis  :  exiguum  initio  levamen 
fuit,  deinceps  vero  infigne  ;  ita  ut 


annos  1758.  1  7  59. '  tolerabilfffime 
transegerit,  modo  remedium  aliquan- 
do  non  negligeret.  Contigit  autem 
ut  Autumno  1760.  quotidiana  febre, 
&  anxietate  pe&oris  laborans ,  fpatio 
1  o.  dierum  in  ^Nofocomio  detinere- 
tur  ,  eoque  tempore  Uvam  Urfi  mi- 
nime  affumens,  urinam  tamen  fano- 
rum  more  optime,  crebriorem  tamen 
&  pauciorcm,  redderet;  idque  poft- 
hac ,  parentibus  eum  repetentibus 
redditus,  integro  menfis  fpatio  con- 
tinuaret.  Exinde  vero  malum  reme- 
dio  haud  ultra  obedivit.  Unde  de- 
generationem  partium  jam  prxfen- 


tem, 


de  Calculo  Vesic.  et  Lithot.  i  7  9 

tem ,  &  ni  caveretur ,  futuram  demum 
irreparabilem  metuens,  obtuli  hunc 
puerum ,  nunc  qninquennem ,  fecan- 
dum  D.  Cambon,  id  prsefatus,  quod 
metuerem  ne  forfitan  malum  jam  in- 
curabile  eflet;  quod  tamen,  cum  & 
tuta  adeo  &  blanda  ejus  methodus  ef- 
fet,nihil  nos  periclitaremur ,  efficiun- 
do ,  ut  minus  mifer ,  tardiusque ,  puer 
moreretur. 

Igitur  purgatione  praegrefla ,  & 
ventre  etiam  paucis  ante  operationem 
horis  enemate  eluto,  D.  Cambon  ope- 
rationem  fecit  i^.Dec.  1760.  En 
autem  methodum. 

Operator  in  pulvinari  menfae  im- 
pofito  locat  puerum ,  capite  paulum 
clato,  manuum  carpis  laqueo  cifram 
arabicam  8  referentc,  cum  tibiis  mol- 
liter  ligatis,  &  femoribus  verfus  ab- 
domen ,  fed  extrorfum ,  utrinque  ab 
apto  famulo  detentis  ;  fic  ut  anus  tan- 
M  2  gat 


I  8  o        C   A  P  U  T  V. 


gat  marginem  tabellse.  Inducit  pri- 
moltinerarium  di&um,  crena  indor- 
fo  fuo  excavatum,  &  adhuc,  pro  mo- 
re,  ejusdem  apice  fe  facit  de  calculi 
prxfentia  certiorem.  Verfus  fini- 
ftrum  latus  tunc  inclinat  Itinerarium, 
quafi  tuber  offis  ifchii  finiftri  quaefitu- 
rus.  Deinde  dat  perito  Affiftenti  il- 
lud  fic  firmatum,  &  dorfo  fuo  ad  (i- 
niftrum  perinxi  latus  oblique  apprei- 
fum,  manu  firma  tenendum.  No- 
tandum  tamen  osifchii  prater  propter 
tantum  dirigere  itiinerarium ;  nam  non 
diverfo  modo  in  fexu,  fed  in  fexu 
virili  etiam,  tuber  ifchii  nunc  remo- 
tius,  nunc  propius,  abeft  a  media 
pube,  vel  coxyge. 

Rebus  fic  prxparatis  digito  quxrit 
locum  itinerarii ,  digfitoque  fupra  il- 
lnd  pofito,  operatorfacit  cultello  com- 
muni  aperturam  in  elevatiore  parte> 
donec  cultello  fuo  tan^at  nudam  iti- 

ne- 


DE  CALCULO  VeSIC.  ET  LlTHOT.  I  8  I 


ncrarii  crenarrt,  &  apice  culcriincre- 
na  firmato ,  ducit  cultrum  per  inte- 
gumenta  per  aliquot  lineas ,  oblique 
deorfum  ,  quo  viam  paret  fequenti 
inftrumento. 

Repofito  primo  cultro,  apprehen- 
dit  cultrum  ,  lithotomum  ocultum  vo- 
catum  ,  qui  prius  adaptatus  eft  ad  an- 
guftiorem,  amplioremve  fe£tionem, 
prout  major  minorve  calculus  judica- 
tur,  aut  junior  eft,  adultiorve  is,  cui 
operario  fit.  Numeri  funt  notati  in 
ambitu  hexagoni  manubrii  illius  in- 
ftrumenti,  quod  in  hoc  cultro  occul- 
to  vice  vaginse  fun^itur.  Numeri  hi 
defignant,  5.  lineas ,  7.1ineas,  9.H- 
neas ,  11.  lineas ,  15.  lineas  longitu- 
dinis  faciendi  vulneris.  Manubrium 
Gladioli,  in  vagina  reclufi ,  tunc  ada- 
ptatur  ad  numerum  requifitum,  & 
notatum  in  manubrio  inftrumenti  va- 
ginalis. 

M  3  Hoc 


V 


182  C   A   P   U  T  V, 

Hoc  fa£to ,  apex  ctiltri  lithotomi 
occulti  per  faftam  aperturam  adpli- 
catur  ad  crenam  itinerarii.  Opera- 
tor  cum  cultro  lithotomo  quaerit  api- 
cem  itmerarii,  ubi  crena  ejus  repa- 
gulum,  five  aggerem  habet,  impe- 
dientem  ne  cukri  lithotomi  apex,  auc 
exeat  ultra,  aut  elabatur  ex  crena, 
Jam  igitnr  habens  fuum  pun&um  cer- 
titudinis,  quod  in  vefica  fit,  eoque 
ejus,  quo  oportet  loco,  educit  itine* 
rarium  ex  vefica.  Dirigit  tunc  cul- 
trum  lithotomum  in  vulnere ,  ut  gib- 
bum  ejus  dorfum  ad  inferiora  fpe- 
ctet ,  &  ut  anterior  cultri ,  feu  pocius 
cjusdem  vaginae,  pars,  fuumpun&um 
fiKum  ad  os  pubis  habeat.  HiEcque 
omnia  ita  dirigit ,  ut  fimul  manu- 
brium  circiter  horizontaliter  ponatur. 
Et  ubi  primo  totum  cultrum  ica  tenet, 
ut  dorfi  acuties  re£ta  daorfum  verta- 
tur,  tunc  ad  linex  latitudinem  circi- 

ter 


De  Calculo  Vesic.  et  Lithot.  183 

ter  leniter  infle£tit  manubriuin  fupe- 
riore  fua  parte  introrfum,  verfus  me- 
oium  pubis,  ut  culter  fciflurus  fit  in 
ilta  obliqua  linea ,  in  qua  prior  fe£tio 
viam  jam  monftrat,  quaeque  fic  obli- 
que  verfus  tuber  Ifchii  dirigitur.  Fir- 
miter  tunc  manubrium  majus  feu  va- 
gin£e,tenens,  premit  manubrium  gla- 
dioli,  qui  gladiolus,  dum  operator 
inftrumsntum  ad  fe  trahit ,  exa£te  tot 
linearum  vulnus  facit,  quam  antea 
definitum  fuerat,  fcindendo  fic  ab  in- 
terioribus  extrorfum  verfus. 

Via  igitur  ampla  jam  patet.  Per 
illam  forceps  inducitur,  digito  in  vul- 
nus  mi(To  viam  monftrante,  vel  indu- 
£to  Condu£tore,  &  calculus  qujeri- 
tur.  A  principio  operationis ,  id  e(t, 
ab  indu£tione  itinerarii,  tria  minuta 
elapfa  erant ,  quartumque  minutum 
calculi  expleviflet  edu£tio,  ni  adeo 
friabilis  is  fuiflfet ,  ut  in  grumos  fa* 
M  4  ce* 


i$4       Caput  V. 

cefceret.  Hincgrumis  quxrendis,  edu- 
cendisque,  adhuc  quatuor  minuta  pne- 
terlabebantur.  Cum^vix  fe  moverec 
tota  operatione,  vix  clamaret  infans, 
exemplum  dedit  infenfibilitatis  in  par- 
te  fenfibiliffima ,  absque  conclufione, 
quod  vefica,  mufculi,  nervi ,  cutis, 
non  fentiant.  Pro  more  fomentum 
olei  rofacei  ventri  imponebatur;  fed 
venter  unquam  nec  tumuit,  nec  do« 
luit.  Nulla  facfca  eft  vulneris  deli- 
gatio ,  ut  eflet  liberum  ftillicidium  uri- 
nx,  liber  exitus  reli£torum  forfitan 
ramentorum  calculi.  Suafi  aliquoties 
fieri  injeftiones  olei  lini  cum  aq.  hord. 
quo  ea  ramenca  certius  eximerentur, 
Emulfa  paregorica  dedi  per  plures 
dies.  Suafu  quoque  Operatoris  dedi 
quavis  hora  unc.  iij.  aq.  hord.  &  omni 
trihorio  totidem  juris  carnis  fine  pa- 
ne,  poft  diem  tertium  panadellam. 
Hasc  in  omnibus  x^ris  noftris  exa£te 

ob- 


de  Calculo  Vesic.  et  Lithot.  185 

obfervavimus,  cum  optimus  Opera- 
tor  fepe  affereret  fine  multo  admo* 
dum  potu,  &  tali  diluto  nutrimento, 
non  raro  fymptomata  prava  obferva- 
ri,  qux  alioqui  non  obfervarentur. 
Si  res  pro  votis  cedat ,  fenfim  dantur 
poft  8.  diem  carnes  teneriores,  &  le- 
gumina. 

Interim  febris  continua  remittens 
perpetuo  aderat:  qax  cum  die  10. 
adhuc  continuaret ,  imo  augefceret, 
communi  confilio  cortex  peruvianus 
dabatur,  cui  ob  vermium  fymptoma* 
ta  femen  fantonigi  additum  eft.  Ec 
vermes  quidem  teretes  tres  excrevit, 
febrim  autem  jugiter  habuit.  Re- 
fpiratio  nunquam  ipfi  aut  snte  opera- 
tionem  >  nifi  ante  tres  menfes  in  mor- 
bo,  aut  poft  operatiopem,  impedita 
fuit ;  nec  ulla  unquam  tuffis,  Ve- 
rum  pcr  nrethram  non  minxit  un- 
quam,  nifi  bis  pauxillum,  ex  quo 
M  5  ope- 


I    6         C  A  P  U   T  V. 


operatio  facfca  fuic.  Febre  demum 
totus  confumebatur,  &  quatuor  ulti- 
inis  vkx  diebus  refpirationem  cum 
roncho  habebat ,  anxius  maxime  erat, 
ica  ut  quovis  momento  alium  corpo- 
ris  fitum  qusereret,  tandem  60.  ab 
operatione  die  obiit. 

Cum  Operatore ,  Chirurgo  noftro , 
aiiisque  prxfentibus ,  Anatomen  feci. 
Cicatrix  formata  vulneris  fex  feptem 
lineas  sequabat ;  punftulum  modo  in 
cicatrice  apertum  erat  ,  per  quod ju- 
rje  fuerat  urinx  ftillicidium.  Patuit 
m-nc  evidenter  factam  e(Te  fe&ionem 
per  totum  veficse  collum  ,  ita  ut  fu- 
pcrior  ejus  pars  leviter  tangeret  vefi- 
qx  cavum  ,  inferior  pars  principium 
urethrae  prope  collum.  Sit  mihi  fas 
nunc  in  fupino  cadavere  fecundum  fi~ 
tum  naturalem  Ioqui ,  &  inferiorem 
vocare  urethram  ,  fuperiorem  vefi- 
cam :  quamquam  paullo  ante  inver- 

fo 


de  Calculo  Vesic.  et  Lithot.  i  S7 

fo  ordine  has  parces  nominaverim, 
dum  jacente  xgvo  in  menfa  ,  femori- 
bus  ad  abdomen  reflexis  ,  operatio- 
nem  explicarem, 

Igitur  culcellus  ordinarius  facit  fe- 
ftionem  fupra  crenam  itinerarii  in 
principio  urethrx  ,  principioque  col- 
li  veficae.  Culter  lithotomus  in  hanc 
aperturam  induftus,,  perfcindit  col- 
lum  totum  ,  &  in  hoc  puero  ,  cum 
culcer  lichocomus  ad  vulnus  feptem 
modo  linearum  adaptus  eflec,  portio- 
nem  duntaxac  parvam  veficae.  Por- 
ro  dum  idem  culter  lithotomus  in  ve- 
(ica  pofitus  i  ab  interioribus  excerio- 
ra  verfus  omnia  xquabiliter  perfcin* 
dit  ,  fimul  scquabiliflime  tranfcindic 
totam  Proftatam. 

In  vefica  porro  ne  grumulus  qui* 
dem  calculi  fupererat.  Quia  vero 
impofiibile  fuic  in  operatione  omne 
grumofum  fimul  &  femel  cochleari 


188       Caput  V. 

auferre,  fateri  oportec  hanc  metho- 
dum  ,  qua  poft  fe&ionem  vulnus  fi- 
bi  dimittatur  ,  ea  faltem  de  caufa  lau- 
dandam  effe  ,  quod ,  libero  per  vul- 
nus  urinx  effluxu ,  quaevis  calculi  dif- 
frafti  ramenta,iino  &  alter,  fi  affue- 
rit ,  calculus,  commode  integreque, 
exeant.  Eandemque  ob  caufam  re- 
petitas  in  veficam  injectiones  utiles 
effe. 

Obliquitas  fe&ionis  ,  prout  expo- 
fica  eft  ,  fi  in  cadavere  examinatur , 
evicat  exacle  Re£fcum  Inteftinum,  mo- 
do  id  non  turgeat.  Hinc  re£te  cura 
habenda  ante  operationem  ,  ut  illud 
purgatione ,  enematibasque ,  a  fceci- 
bus  &  flatibus  rite  expurgatum ,  adeo- 
que  ut  flaccidum  fit.  Alioqui  faten- 
dum  eft  ,  hac  fecandi  norma  Re&um 
rariffimo  cafu  poffe  laedi.  Cum  fe- 
pius  ex  Nofocomio  Civico  nobis  ca- 
davera  compararemus ,  ut  in  iisdem 

hanc 


de  Calculo  Vesic. et  Lithot.  189 

hanc  inechodum  exercences  ,  videre- 
mus  ejusdem  effe&us  ,  femel  nobis 
hicce  cafus  contigit.  Franconiana 
mechodo  veficam  fupra  pubem  inci- 
dences ,  calculum  duos  pollices  in  ma- 
)ori  ,  unum  in  minori  diametro  ha- 
bencem  ,  eidem  impofuimus ,  vulnus 
confuimus.  Operacionem  culcroLi- 
thotomo  oculto  fecundum  exa&as  re- 
gulas  perfecimus.  Erat  corpus  adul- 
ti ,  &  magnus  calculus  :  hinc  gladio-  , 
lum  aptavimus  ad  1 5 .  lineas.  At  mi- 
nus  foramen  fuit,  quam  ut  tantx  mo- 
lis  calculus  ,  una  cum  forcipe  tranfi. 
ret.  Apertura  cultello  tribus  lineis 
produ&a  ,  lapis  educebatur.  Cura- 
tiffime  tunc  effe£tum  fe£tionisper  om- 
nes  diflciflTas  partes  examinantes,  in- 
venimus  Reftum  ,  quod  antea  eva- 
cuatum  non  effet  ,  perfciffum  fuiffe. 
QuareRe&i  Inteftini  probe  evacuandi 
cura  religiofiffime  femper  eft  obfer* 

van- 


190       Cafut  V. 

vanda,  Equidem  affeverabac  opera- 
tor  id  fe  necdum  vidiffe  unquam,  qui 
hanc  operationem  tam  in  morcuis, 
quam  in  vivis ,  o&uagefies  &  quacer 
jam  peregiffec.  Accamen  quod  no- 
bis  in  hoc  cadavere  concigic,  concin- 
gere  pluries  poceft  ,  fi  cura  evacuan- 
di  negligacur. 

Iceracis  cadaverum  experimencis , 
&  cunc,  &  poftea  faepius ,  didicimus 
eos ,  qui  in  operacione  femora  diri- 
ganc  ,  mulcum  poffe  ad  faciliorem, 
difficilioremque  calculi  edu&ionem 
facere.  Si  crus  fic  gubernenc ,  uc  ge- 
nu  ducacur  mulcum  excrorfum  ,  fpa- 
tium  inter  tuber  ifchii  &  offa  pubis, 
anguftacur ;  fin  vero  genu  incror- 
fum  magis  ducacur,  hoc  fpacium  am- 
pliacur.  Obfervacio  hxc  videcur  ac- 
tencionem  in  operando  mereri. 

Vefica  urinaria  tam  parva  erac,  ut 
duarum  unciarum  calculum  vix  po* 

tuif- 


de  Calculo  Vesic.  et  Lithot.  191 

tuiffet  comprehendere*  craffitudinem 
ceterum  trium  linearum  fere  ubique 
habebat  ,  unde  etiam  compaftiffima 
fuit.  Similes  calculoforum  veficas  , 
prioribusTomis  plures  defcripfi.  Nun- 
quid  dudum  tam  parva  ac  craffa  vc- 
lica  fuit  ?  aut  demunypoft  operatio- 
nem  fic  reddita  eft  •?  Ctrique  fenten- 
tix  militant  rationes.  Ita  eam  dudum 
fuifie  ,  ut  negemus  ,  operatio  vide- 
tur  fuadere  ,  in  qua  varia  inftrumen- 
ta  vix  moveri  potuiffe  apparet,  fi  adeo 
&  contra&a ,  &  prae  craffitie  vix  di- 
latanda  vefica  fuiffet.  Attamen  cunx 
vefica  calculum  unciarum  duarum  fe- 
re  potuerit  continere,parvusque  adeo 
hic  calculus  fuerit,  ut  omnia  collefta 
ramenca  pondus  71.  gran.  non  exce- 
derent,  fpatium  utique  ad  admitten- 
dum  Itinerarium  ,  &  cultrum  Litho- 
tomum  ,  iisque  edu&is  forcipem,  qui 
certe  leviter  modo  intravit  ,  adfuiiTe 

vi- 


4 


19^       Caput  V. 

videtur.  Potuit  ergo  vefica  fuiffe 
tam  parva  ante  operationem  ;  fed 
reapfe  tam  parvam  ,  contractamque 
,  eandem  ante  operationem  jam  fuiffe, 
arguunt  fequentia.  imo.  Quod  calcu- 
li  fe£Ho  non  foleat  fic  reddere  vefi- 
cam.  2do.  Ouod  veficas  ita  contra- 
£Hffimas  inv*erimus  in  calculofis 
non  fectis.  3*0.  Quod  in  morbo  an- 
te  tres  menfes  in  Nofocomio  obferva- 
to  ,  commode  quidem  puer,  fedexi- 
gua  tamen  copia  ,  urinam  redderet. 
4°.  Quod  injeelio  poft  operationem 
ilico  fatta  ,  copicE  licet  pauciffimae, 
ex  parvo  fiphunculo ,  &  tunc ,  &  fem- 
per ,  ac  tutum  exfiliret.  Unde  fi  puer 
in  vivis  manfiffet,  habuiffet  profefto 
femper  id  vitium,  ut  non  diuretinuif- 
fet  urinam ,  etiamfi  externum  vulnus 
probe  claudi  potuiffet.  Sed  quoque 
vefica  adeo  &  contra&a,  &  craffa, 
inepta  videtur  fuiffe  ad  bonam  cica- 

tri- 


DE  CALCULO  VeSIC.  ET  L.ITrIO T.    I  <)  3 


tricem  formandam  ;  unde  eciarn  vi- 
decur  perpecuo  fiftulofus  fucurus  fuif- 
fe  ,  fi  vixiiTec. 

Ad  reliquam  Anatomen  quod  fpe- 
ftac,  erant  glandulae  mefencerii  nu- 
merofiftimx,  duriifimae.  Ingens  Pan- 
creas  unus  fcirrhus.  Hepar  cum  mul- 
tis  tuberculis  ficcum  ac  durum.  Par- 
vis  fcirrhis  Lien  plenus.  Pulmo  dex- 
ter  non  nifi  unus  fcirrhus ;  finifter  in 
quadam  mollitudine  innumeros  fcir- 
rhos  geffit.  Ad  Trach^x  dichoco- 
miam  glandulae  fcirrhofe  caftaneac 
magnitudinis.  Icidem  Thymus.  .  Ex- 
fangue  &  macilentifiimum  corpus  uni- 
verfum. 

Uc  ex  Anamnefi  conftitit,  tuffi  ac^ 
febre  ante  operacionem  non  labora- 
vit,  nifi  qirando  per  paucos  dies  ance 
tres  menfes  xgrotaverat.  Inter  ope- 
rationem  pueri  torofitacem  omnesmi- 
rabamnr.     Ergo  fpatio  60.  dierum, 

Pars  VI.  N  qui- 


194       C  a  p  u  t  V. 

quibus  ab  operatione  vixic ,  degene- 
ratio  hxc  videtur  probabiliter  nata. 
Utique  in  fano  etiam  corpore  Febris 
diuturnior  omnia  Iblida  fluidaque  per- 
vertendo,  letales  facit  obftruftiones, 
fcirrhos ,  &c.  An  veficse  vulnus ,  ob 
callofitatem  in  integrum  incurabile, 
ab  acrimonia  exftillantis  urinx  alca- 
lin-de  continuo  irritatum  ?  imo  an  acris 
hxc  urina  ad  cellulofa  vulneris  labia 
reforpta,  hanc  non  potuerit  genera- 
re  febrim  ?  maxime  primo  menfe$ 
quando  magna  erant  labia  vulneris  ? 

HISTORIA  II. 

Puer  decennis  in  Laxemhurgo  cal- 
*culi  fymptomatibus  a  quadriennio  la- 
boraverat.  Pr&ftantiffimus  Lauter  lo- 
ci  Medicus ,  quem  optimse  fpei  virum 
immatura  mors  hisce  diebus  fuftulit, 
UvamUrfiipfi  dedit.  Negligentifli- 
me  ea  ssger  ufus ,  vix  levamen  inde 

per- 


de  CalcUlo  Vesic.  et  Lithot.  i  9  > 

percepic.  22.  Dec.  1760.  D.  Cambon 
fua  mechodo  fecuic  illum.  Tria  mi- 
nuca  effluxere  a  principio ,  usque  ad 
forcipis  inductionem.  Verum  calcu- 
lus  cum  levis  (pondus  enim  5  2.  gran. 
modo  fuic)  &  echinatus,  hircus  innu- 
meris  pinnis  2.  3.  lineas  longis,  vix 
forcipe  cenendus,  undecim  minuco- 
rum  operacionem  fecic.  Ejulavic,  & 
vociferacus  eft  hicce  eo  vehemencius, 
quo  minus  prior.  Sed  &  vocifera- 
bacur,  jam  ad  indu£lionem  Itinerarii, 
uc  vix  quacuor  hominibus  eflfet  conci- 
nendus.  Primis  quacuor  ab  opera- 
cione  horis  dolores  acerbos  conque- 
rebacur ,  exinde  vero  femper  fe  do- 
loris  cujuscumque  expercem  efle  ce- 
ftabatur.  Vencer  nunquam  intumuit, 
noninduruit,  non  doluic.  Tota  ejus 
curafuit,  uc  prioris.  2f.Dec.  non- 
nihil  fanguinis  vulnere,  i^ethra ,  & 
naribus  fimuleffluxit,  atbrevi  filuic. 

N  2  Opti- 


1 9  6       C  a  p  u  t  V. 


Optime  jugiter  habuit,  optime  dor- 
ittivit ,  appetiit ,  egeffit.  Vulnus  diu 
apertum  manfit ;  licet  operator  a  3. 
Jan.  1761.  fuafiftet  puerum,  vulne- 
re  manu  claufo  ad  mingendum  per 
urethram  adjuvare  ;  deinde  finiente 
Jan.  &  ineunte  Febr.  labia  vulneris 
lapide  infernali  tangi,  puerumque  li- 
gatis  ad  fe  femoribus  federe  juffiffet. 
Febr.  6.  demum  claufum  fuit.  Toto 
autem  tempore  quo  ante  &  poft  clau- 
fum  vulnus  minxit,  urinam  femper 
pallidam ,  ac  fcetentem  ,  faepe.opa- 
cam,  fepe  fimul  cum  glutine  calcu- 
loforum  onuftam ,  reddidit.  Tan- 
dem  gluten,  &  fcetor  urin?e  defuit, 
fed  copiam  ejus  non  nifi  unc.  j.  fimul 
emifit.  Triduo  Diarrhceam  palfus, 
ufu  Rhei  cum  Myrobalano ,  &  vefper- 
tina  Theriaca ,  convaluit.  2  1 .  Febr. 
perfecte  f^ps  ac  torofus  puer  domum 
rediit ,  &  perfe&e  etiamnum  valet. 

HI- 


n 


de  Calculo  Vesic.  ltLithot.  197 

HISTORIA    III.  . 

Ignatius  Stigler  1  o.  ann.  ex  quo 
meminit,  femper  plus  minus  in  mictu 
doluit.  Septem  anni  nunc  funt,  quod 
Parentes  ad  auftos  dolores  ipfi  aquam 
Petrofelini  longe  tempore  bibendam 
dederint,  quod  primo  aliquid,  poft- 
modum  nihil  attulit  opis.    Exinde  in 
Orphanotrophio  fufceptus  ,  integro- 
que  inibi  moratus  quinquennio  ,  dc- 
latus  eftadNofocomium  S.  Marci^cxx- 
randus.    Vim  uvx  urfi  fruftra  ibi- 
dem  fpatio  9.  menfium  expertus  eft. 
Tandein  illum  a  me  petitum,  ad  no- 
ftrum  Nofocomium  optimus  Reichber- 
ger  mifit,  mox  ineunte  hoc  ,  quo  vi- 
vimus,  anno. 

Secandum  hunc  D.  Cambon  propo^ 
fui,  curam  licet  veritus  five  incer- 
tam,  five  inutilem.  Quippe  augmen- 
tum  diuturni  mali  mortem  demum 
illaturum;  hinc  methodum  ejus  blan- 
N  3  dum 


198       Caput  V. 

dum  poffe  inftitui,  cum  ex  ejusdem 
frequenti  experientia  mortis  pericu- 
lum  non  augeatur,  nifi  forte  in  ra- 
riore  cafu ,  quemadmodum  ille  Hi- 
ftoriae  primae:  caeterum  inde  mortem 
fere  praefentem  procraftinari,  homi- 
numque  tormenta  tolli,  plurimumve 
mitigari.    Non  juvantem  autem  ope- 
rationem  non  methodo ,  fed  degene- 
ribus  oportere  tribui  partibus.  An- 
nuit  igitur  ille,  &  7.  Jan.  1761.  il? 
lnm  fpatio  quatuor  minutorum  per- 
feftiffime  fecuit.    Sufpicione  majoris 
calculi  culter  Lithotomus  ad  vulnus 
undecim  linearum  adaptabatur.  Ve- 
rum  neque  hoc  fufficiens,  ad  2.  3. 
lineas  inter  extraftionem  calculi  ultra 
dilatatum  eft.    Calculus  fuit  ponde- 
ris  unc.  2.  &  55.  dragm. 

Nullus  quidem  tumor,  aut  dolor 
ventris,  fed  febris  continua  moxpoft 
operationem  adfuit ;  impedita  valde 

de- 


de  Calculo  Vesic.  et  Lithot.  i  99 

degluticione  comitaca  ,  qux  demum 
die  j>  cricice  foluta  per  Diarrh:eam. 
Octiduo  integro  bene  habuit.  Se- 
quuta  tunc  eft  febris  continua  remit- 
tens ,   vefpere  femper  ingravefcens, 
quam  demumCortice  oportuit  mode- 
rari.     Poft  18.  ab  operatione  diem 
hxc  febris  celTavit.    Cum  vulnus  cru- 
diftimum  maneret,  continuavi  ufum 
Corticis;  ea  fpe  ut ,  quemadmodum 
alibi,  ita  quoque  hic ,  bonam  fup- 
purationem  in  vulnere  generaret.  At 
incaffum.     Nec  tamen  deftiti  a  Cor- 
uce,  ne  tirina  putridiflima ,  in  plicis 
labiorum  vulneris  ftagnans ,  atque  re- 
forpta,  febrim  novam  generaret,  & 
ut  contra  hanc  putredinem  fanguinem 
condirem. 

Nihilominus  ,  bene  valente  puero, 
vulnus  hiavit  femper,  &  fiftulam  in 
perinseo  produxit;  qux  penitus  per- 
fecta  menfis  dein  fpatio  perfette  cu- 
N  4  ra- 


200         C   A  P   U  T  V. 


rata  eft.  Supereft  autem  femper  par- 
va  in  vulncre  apertura ,  per  quam 
urina  perpetuo  exftillat.  Scarifica^ 
tiones ,  pulveres  Sarcotici ,  lapis  in* 
fernalis,  fafciis  femora  junfta ,  quas 
auxilia  in  Hift.  2.juverant,  hic  fru« 
ftra  fuerunt  ;  tandem  vero  ineunte 
Sept.  ulcus  claudi  cepit,  jamque  Se^ 
ptimana  fexta  ,  qua  hxo  fcribo  ,  clau- 
fum  manct. 

HISTORIA  IV. 

Joames  Georgius  Sick  14.  anno-: 
rum ,  a  Parentibus  refcit,  fe  ab  incu- 
nabulis  minxiffe  arenas.  Ipfe  quo- 
que  ab  8.  vel  9.  retro  annis  meminit 
doloris  lumborum ,  magnique  in  me- 
jendo  ardoris  &  doloris.  Calculus 
dete£tus  eft.  .  Jan.  1*2.  idemOperator 
eum  fpatio  feptem  minutorum  cal-' 
culo  fecuit.  Paffim  obfervavimus  ad 
tertium,  quartumve  minutum  forci* 

pem 


de  Calculo  Vesic.  et  Lithot.  2  O  I 


pem  jam  in  vefica  eflfe ,  reliquum  tem- 
poris  quaerendo,  tenendoque  calcu- 
lo,  impendi.  Calculus  parvus ,  ol> 
longus ,  afper ,  granulofus ,  ponderis 
granorum  50. 

Vix  per  horam  doluit,  febre  ca- 
ruit,  ventrem  nec  durum ,  nec  do- 
lentem  unquam  habuit.  Ab  ipfo  die 
operationis  perurethram  minxit,pri- 
mo  libram  fanguinis ,  fequentibus  die- 
bus  fanguinem  dilucum,  oftavo  die 
urinam  fine  ullo  fanguine ,  cum  albo 
fedimine,  &  rubra,  aut  flava  arenn, 
nunquamvero  mucum  calculoforum. 
Intra  14.  dies  vulnus  claufum  fuit. 
Febr.  7.  fanus  repetivit  domum. 

HISTORIA  V. 

Carohis  Heigner  10.  annos  natus, 
acceflit  me  3.  Jan.  1761.  narrans  fe 
ex  quo  meminerit  ,  cum  ardore  & 
dolore  minxifle,  frequenter  veras  ha- 
N  5  buif- 


20  2  C    A   P    U    T  V. 


buiflfe  ftrangurias ,  ab  intenfiore  mo- 
tu  corporis  urinas  reddidifle  rubras, 
caeterum  pallidas ,  ac  glutinofas.  Ex- 
plorando  calculum  deteximus.  Quam- 
vis  in  morbo  fere  congenito  vixquid 
a  medicamentis  fperarem,  animus  ta- 
men  fuit,  quid  uva  urfi  prseftaret  ex- 
plorare.    Ad  irrita  1 4.  dierum  cona- 
namina,  juvenem  inNofocomium  de- 
mum  recepi.    Jan.  1 9.  Operator  fpa- 
tio  triuin  minutorum  integram  per- 
fecit  operationem.     Calculus  ovalis 
fuit,  planus,  ponderis  unc.  i^.dr.  i£. 
Haemorrhagia  magna  fucceffit.  Co~ 
nus  ex  Agarico  /ormatus  vulneri  im- 
miflus  &  aftixus,  opium  largiter  da- 
tum ,  haemorrhagiam  fenfim  fic  ftite- 
runt,  ut  intra  24.  horas  plane  fileret, 
nec  ad  remotum  poft  4$.  horas  appa- 
ratum  rediret.    Die  2  3 .  Jan.  cum  do- 
lore  expretfit  vulnere  fragmenta  duo, 
qu^  in  opeiatione  foluta  a  calculo 

fue- 


de  Calculo  Vesic.  etLithot.  203 

fuerant.  Minxitque  per  urethram 
unc.  2.  urinx,  gluten  tenaciflimum, 
foetidiflimumque  habentis.  Eodem 
hocdie,  &  fequentibus,  de  molefto 
admodum  in  inguine  dolore  conquae- 
ritur,  quem  quidcm  antc  operatio- 
nem  adfuifle,  jam  vero  multo  vali- 
diorem  efle,  teftatur.  Parva  in  in- 
guine  glandula  indurata  adparuit. 
Jan.  25.  plura  ramenta  vulncre  emi- 
fit,  veluti  calculi  externa  putamina, 
cum  dolore,  &  tantilla  hsemorrha- 
gia.  Poftea  pe£tus  tuflicula  cepit  qua- 
ti ;  fed  dato  deco&o  pectorali  tuffis 
ceffit.  Incepit  a  29.  Jan.  libras  2. 
urinae  per  urethram  mittere,  minus 
fcetidam ,  minus  glutinofam.  Prima 
F.ebr.  tumor  ac  dolor  in  inferiorc 
fcrotiparte,  a  latere  Se&ionis,  alte- 
ra  die  magna  inflammatio.  Catapla- 
fma  adhibetur.  3.  Febr.  Abfceflus 
maturus  adparet.   Aperitur.  Effluit 

pus 


204  C   A   P   U   T  V. 

pus  per  decem  dies.  i  4.  Febr.  to« 
tum  curatum  eft.  Urina  copiofa  tunc 
urethra  prodiit,  vix  gluten,  nifi  diu 
ftetiflet,  habens.  Vulnus  ad  20.  ab 
operatione  diem  claufum  fuit.  21. 
Febr.  fanus  abivit,  feque  poftea  bene 
valentem  aliquoties  exhibuit. 

HISTORIA  VI. 

Mathias  Kolb  5  7 .  annor.  futor,pri- 
mum  adiit  me  2 1.  Jul.  1760.  Stran- 
guriofe  minxerat  a  ii  annis ,  fubin- 
de  fanguinem  excreverat ,  albumquc 
fabulofum  ,  ac  tenax  admodum  fedi- 
menturn  ;  quibus  tenefmi  atque  pro- 
lapfus  inteftiniadjunxerant  fefe,  Cal- 
culum  explorando  non  invenimus. 
Uvaurfi  malum  tolerabile  geflit,  uf- 
qiie  ad  finem  0£Fobris.  Ex  eo  ultra 
non  juvit.  Magnum  atque  fcabrum 
nunc  deteximus  calculum.  Ufque  ad 
7.  Jan,  1761.  nunc  cum  levamine  > 

nunc 


de  Calculo  Vesic. et  Lithot.  205 

nunc  fine  eo,  varia  aflumpfk:  Uvam 
urfi  in  deco&o  ,  in  pulvere,  Emulfa, 
Mucagines,  Opium.  Tunc,  confi- 
lio  cujusdam  cepit  uti  femicochleare 
Raphani  hortenfis  rafi ,  mifti  cum  oleo 
olivarum  ,  quotidie.  Triduo  hocufus, 
convenic  me  ,  folamen  narraturus. 
Continuaret  ,  fuafi.  Binorum  men- 
finm  fpatio  tolerabiliter  inde  fe  ha- 
bens,  demum  in  priores  incidit  mife- 
rias  ,  vires  amifit  ,  ac  facie  ex  pal- 
lido  lividus  fiebat.  Idem  hic  vir  a 
12.  retro  annis  caecas  ut  vocant  hc- 
morrhoidas  paflus,  ab  ultimo  biennio 
habuit  easdem  fluentes  ,  hocque  jam 
tempore  a  continuis  veficse  tenefmis 
fere  perpetuas.  Conclufi  ex  omni- 
bus  ,  quod  toties  Auditoribns  de  eo 
monuernm  ,  fyftema  urinofum  pefli- 
me  in  illo  degenerafle  a  ftatu  fano,  & 
demum  lenta  morte  conflimendum  vi- 
deri  ;  unicum,  fed  anceps  admodum, 

fu- 


206  C   A  P   U   T  V. 

fupereire  remedium  ,  le&ionem.  Hanc 
mechodo  enarrata  peratfcam  vix  quid 
habere  periculi,  imo  potius  dare  fpem 
palliandi  egregiam  ,  quemadmodum 
cafus  docuerat.  His  fub  conditioni- 
bus  operationem  D.  Cambon  propofui. 
24.Martii  calculum  extraxit  4.minu- 
torum  fpatio ,  Lithotomi  gladiolo  ad 
15.  gradum  adaptato.  Calculus, 
circularis,  planus,gibbus  ab  una  par- 
ce ,  ab  altera  leviter  excavatus  ,  ru- 
ber  ,  granulofus ,  pondere  unc.  j.  & 
fcrup.  ij.  Sub  operatione  haemorrha- 
gia  ,  intrufo  cono  Agarici  mox  qui- 
dem  ceffavit ,  fed  bihorio  poft  rediic 
copiofa.  Arteriam  intercipere  ani- 
mus  erat ,  at  verd  invenire  eam  im- 
poffibile  fuic.  An  quod  nimis  inter- 
na  ?  Mi&us  tum  urinx ,  cum  fangui- 
nis ,  aeque  per  urethram  ,  quam  per 
vulnus,  eo  ac  fequenti  die  animadver- 
fus  ,  forte  id  innueret.  Fecimus 

pro- 


de  Calculo  Vesic.  et  Lithot.  207 

proinde  quod  potuimus  ,  &  tandein 
intrufo  ,  ac  bene  affirmato  ,  vulneri 
conoAgarici,  &  liberaliter  per  epi- 
crafim  dato  opio,  h^morrhagiam  bre- 
vi  ftitimus ,  eamque  penitus  curatam 
cffe  ,  dum  quarto  die  propter  faeto- 
rem  immanem  urime  apparatus  folve- 
batur  ,  Ixti  vidimus.     Verum  quod 
dolebamus  ,  jam  per  vulnus  omnis  , 
nulla  per  urethram  urina  fluxit.  Un- 
de  quoque  inflammatio  ,  &  continua 
excoriatio  fcroti  ,  interfeminei  ,  na- 
tiumque,  quamcunque  curam  diu  no- 
ftuquenos,  xgrorumque  adhiberenc 
cuftodes.      Hinc  nafcentibus  ubique 
gangramis  oportuit  continuo  mederi. 
Diathefis  ad  calculum  in  hoc  hornine 
terribilis  !  gluten  putridiffimum  ad 
plicas  angulosque  vulneris  crudi  ad- 
hxrens,  fpatio  nufthemeri  in  veros 
abiverat    lapilios  ;  quemadmodum 
etiam  collectum    gluten  in  charta 

cm- 


208  C   A  P  U  T  V. 

emporetica  in  craflarn  abibat  ac  calca- 
ream  materiem.  Cum  demum  aver- 
runcandac  Gangraense  ultra  non  efle- 
inus,  Corticem  peruvianum  dedimus, 
malum  fuperavimus,  &  diu  poft  cu- 
rationem  continuavimus ,  cum  hocre- 
medium  tam  belle  ferret .,  eoque  ca- 
cochymiam  faedam  pulchre  fuperaret. 
Cum  cortice  fiebant  quoque  deter- 
gentes  in  veficam  inje&iones.  Labiis 
vulneris  Digeftivum  ,  aut  Mel  rofa- 
ceum  ,  cortice  peruviano  mifta  ,  ad- 
plicabantur.  Practer  varia  autem  un- 
guenta  ad  vicinarum  partium  Gan- 
granam  praecavendam  ,  plurimum 
profuit  lotio  ex  aq.  Samb.  libr.  j.  & 
una  uncia  aceti  Lithargyrii.  Tan- 
dem  poft  continuas  curas  &  follicitu- 
dines  noftras  vulnus  minui  cepit,  Uri- 
na  putridiflima  per  urcthram  reddi  f 
Maji  4.  vulnus  coire  vefic2,&  paucis 
poftea  diebus  vulnus  integrum.  Do- 

mum 


de  Calculo  Vesic.  et  Lithot.  209 

mum  rediic  1  4.  Maji.  Saspius  polt- 
hxc  me  convenic  ,  corcicem  repeci- 
turus ,  quod  inde  adeo  mirifice  fc  re- 
fici  &  roborari  perciperec ,  fanicacem 
fac  bonam  teftatus  ,  nifi  quod  crebro 
cogeretur  mingere.  Scranguriam 
poftea  conquaerenci  uvam  urfi  dedi. 

Palliacio  mali  fane  cam  pulcra  eft, 
&  fortunata,  quam  pocuiflec  unqnam 
expe£tari.  Pnecipue  fi  confideremus 
eciam  fluentes  hxmorrhoidas,  Refti- 
que  prolapfum,  nuncquoque  non  am- 
plius  obfervari. 

HISTORIA  Vll 

Scbaftianus  Niedcrmayer  ,  quintnm 
annum  agens,  die  28-  Marcii  in  No- 
focoaiium  illatus  eft.  Narraverunc 
pirences  huncfuum  filiumfignain  me- 
jendo  doloris  ab  ipfa  nacivicate  dedil- 
fe,  deinde,  biennem  illum  ,  pifi  ma- 
gnitudine  minxifle  calculum  ;  exinde 

Vars  VI        O  duo- 


2  I  O  C   A   R   U   T  V. 


duobus  circicer  annis  liberum  fuitfe  a 
quocunque  fymptomate  ,  verum  jam 
ab  anni  fpatio  fe  tam  mifere  habere, 
ut  urinam  redderet  uno  tempore  fanT 
guineam,  alio  tempore  plane  gluti- 
nofam  ,  ac  pucridiffimam  ,  tandem- 
que  a  concinuis  mejendi  conatibus,  & 
tenefmis,  Inteftini  Reyti  paterecur  ab 
octiduo  prolapfum.  Examine  con- 
fticit  calculum  adeffe. 

Cum  optimus  Catnbon  abirum  me- 
ditaretur,  petivi,  ut  liceret  Chirurgis 
noftris,  ejusdem  fub  aufpicio ,  calcu- 
lum  fecare.  Quod  ille ,  pro  eo,  quo 
eft  ,  candore ,  mox  mihi  annuit.  D. 
Lebcr  hunc  puerum  perfecte  fecuit. 
Calculus  quidem  magnus  erat  ,  fed 
pumicofiffimus  ,  intra  forcipem  gru- 
mefcens.  Colle£ta  fragmenta  una 
cum  corpore  calculi  feptem  fcrup. 
pondere  requabant. 

Puer 


de  Calculo  Vesic.  et  Lithot.  2  I  I 


Puer  a  prima  hora  operacionis  nec 
doluic ,  nec  segrocavit ,  opcime  appe- 
tivit  ,  toca  die  in  le£io  lufit ,  urinam 
brevi  per  urechram  milic,  qu.e  primo 
glucine  muko  ,  eoquq  fcetente ,  dein- 
depauco,  prodibat.  Vulnus  20.  die 
cteufum  eft.  Die  25.  ianus  fuis  tra- 
debacur  parentibus. 

HISTORIA  VIII. 

N.  Osfdd  anno  1760.  Maji  26.  in 
noftro  Nofocomio  feliciter  calculum 
fe3:us  fuerat  a  D.  Leber  ;  prout  tota 
fectionis  hiftoria  Tomo  5 .  a  pag.  151. 
ad  162.  data  eft.  Abundantia  muci 
&  puris  perpetua  urinarum  ,  Nephri- 
tica  pueri  difpoficio ,  me  coe^erunt,  ut 
4.  menfibus  illi  ,  in  Nofocomio  fer- 
vato ,  Uvam  Urfi  darem.  Tandem 
cum  perfe&e  ab  hifce  liber  Patri  red- 
deretur  ,  adhuc  monui  ,  eo  medica- 
mento  uteretur  perpetuo.  Hinc  per 
O  2  om- 


m  — — m*ma mwmm — a—  m  i  ■— «— M| 

2  12  C   A   P    U   T  V. 


omnia  fanus  vixit  ufque  ad  Marcium 
176  i.  quando  poffc  negle£tum  medi- 
camenti  hujus  denuo  pati  inciperet, 
peteretque  eosdem  fibi  pulveres  dari. 
Incaffum  fumfit.  Aprilis  1  o.  cathe- 
tere  eum  explorantes  ,  nihil  detexi- 
mus  prsefumma  freficae  conftriftione : 
Qua  altero  die  laxata,  calculum  in- 
venimus.  Aprilis  13.  D.  Homburg 
Chirurgus  SS.  MM  fub  aufpiciis  D. 
Cambon  feftionem  egregie  fecit.  Ci- 
catrix  antiqua  fponte  yiam  monftra- 
bat.  Iterum  hic  difiiliens  calculus 
cum  colle&is  Grumis  grana  7  1 .  pe- 
pendit.  Puer  a  fine  primi  diei  opti- 
me  fe  habuit ,  nuilum  eorum  fympto- 
matam  paffus,  quae  in  prima  Seftione 
eum  perpeffum  effe  Tomo  V.  narra- 
vi.  Pro  niore  veficam  quoridie  elui- 
mus.  Cumque  jam  ab  oftiduo  ni- 
hil  grumorum  ultra  exiret,  &  inje- 
ftionis  materies  redeuns  puram  doce- 

ret 


DECALCULO  VeSJC.  ET  LlTHOT.  2  1  3 

ret  veficam,  tentare  Chirurgus  voluit, 
an  ficco  plumaceolo,  emplaftroque 
defuper,  claufunij  curatumque  demum 
vulnus,  nos  non  eximeret  ab  aerumnis, 
quas  in  argro  N.  2.  N.  3.  &  maxime 
N.  6.  ob  calculofam  diathefin  anti- 
quam  obfervaveranms.-  Res  pro  vo- 
tis  fucceffit.  Vulnus  1  3.  die  coaluit. 
Nulla  fymptomata  fuperfuere. 

Notari  meretur  in  priore  feftione 
vulnus  ilico  claufu^.  fuifle  plumaceo- 
lo  &  emplaftro,  &  demum  21.  die 
coaluifle  ;  nunc  vero  5 in  die  ab  im- 
pofito  emplaftro.  Interim  Curatus 
denuo  lumborum  conquceritur  doio- 
rem. 

Hinc  quia  metus  erat  ne  brevi  no- 
vus  ex  Rene  defcenderet  calculus , 
dedi  Uvam  Urfi,  fed  menfe  Julio  re- 
diit  ad  nos,  praefentis  in  vefica  cal- 
culi  qusefturus  fymptomata.  Excmi- 
ne  fa£to  calculus  in  vefica  deprehen- 
O  3  fus 


214       Caput  V. 

fus  effc  i  8.  Augufti.  Verum  ajebat 
puer,  quad  nunquam  antea,  fe  ab 
omni  prorfum  lumborum  dolore  nunc 
liberum  e(Te.  Quia  nunc  fpes  major 
integrx  curx  affulgebat,  dieAug.  21. 
purgante,  &  22.  enemate  alvus  ipfi 
eluta  eft,  &  eodem  die  Chirurgus 
nofter  eum  methodo  eadem  calculo 
Iiberavit.  Trium  minutorum  fpatio 
omnia  perfeciffet,  fed  primo  retarda- 
bat  calculi  fragmgntum  cochleari  de- 
te£him,  fecundo  alter  calculus.  Un- 
de  decem  minuta  infumta  funt.  Via 
jam  bis  aperta  proderat  inventione 
fiia  facili ,  oberat  valde  duriore  ci- 
catrice.  Calculus  prior  rubellus  dr.  j. 
&  gr.  ^.pependit;  alter  5  2.  grana. 

Per  ofto  horas  ab  operatione  do* 
luit,  poftea  autem  nox  tranquilla  fuc- 
ceftit.  Sequente  die  modica  febris 
duntaxat,&  quisquam  vulneris  ardor 
adfuit,  ceterum  bene  fe  habuit,  & 

ap- 


DE  CALCULO  VeSIC.  ET  LlTHOT.  2  I  5 

appeticum  teftattfs  eft.  A  die  tertia 
nulla  amplius  febris.  Die  5.  &  6. 
multa  urina  per  urethram  reddita  eft, 
qux  glutinis  quid  perpetuo  habebat; 
tandem  vero  gluten  fere  defecit.  Die 
cum  omnia  iri  vefica  nitida  efle 
inje&io  teftarctur,  vulnus  emplaftro 
claufum  eft.  Die  12.  id  confolida- 
tum  fuit,  &  puer  domum  potuit  re- 
pctcre.  • 

HISTORIA  IX. 

Francifcus  Bomijanitfcb  9.  annos  & 
4.  menfes  natus ,  21.  Apr.  1  7  6  1 .  al- 
latus  eft  nobis,  a  biennio  ftrangurio- 
fas,  poftquam  Calculum  Pifi  magni- 
tudinis  minxiflet.  Calculum.  eum 
nunc  habere  cathetere  mox  depre- 
hendimus.  Cum  D.  Cambon  cum  Sua 
Bcgia  Celfitudine  profechis  in  Belgium 
eiTet ,  D.  Lebcr  hunc  puerum  eadem 
methodo  feliciffime  fecuit,  fpatio  5; 

O  4  mi- 


2i  6       Caput  V. 

minutorum')  licet  calculum  longitudi- 
ne  primo  arreptum,  dimittere,  lati- 
tudineque  deinde  capiendum ,  quaere- 
re  deberet.  Ponderis  fuit  unc,  |,  & 
gr.  45.  Febricitavit  puer  parum 
per,  fudavitque  prima  die,  noftem 
optimam  habuit,  fequenti  die  pote- 
rat  fanus  dici ,  veficam  Chirurgus  bis 
die  probe  eluit,  &  quarto  die  plu- 
maceolo  ficco  ,  &  emplaftro,  texit; 
unde  fa£tum  eft,  ut  o£tava  poft  fe- 
ftionem  die  penitus  claufum  efTet. 
Pallida  quidem  toto  eo  tcmpore  uri- 
na  fuit,  purulentique  quidquam  fae- 
pe  habuit ,  nunquam  vero  gluten  cal- 
culoforum.  Intra  duas  feptimanas 
potuit  abire. 

HISTORIA  X. 

Simon  Senis  annor  4. ,  totidemquc 
menfium  ,  2  7.  Aprilis  1  7  6 1 .  adduci- 
tur.    Biennium  erat,  quod  cum  do- 

lo- 


de  Calculo  Vesic.  etLitiiot.  2  i  7 


lore  mingere  cepiflet;  annus,  quod 
tolerabiliter  habuiflet.  Quippe  an- 
no  abhinc  elapfo  Mater  eum  ad  sdes 
D.  Leber  adduxerat,  qui  calculum  ex- 
plorans ,  invenit  illum  in  veficaefphin- 
ftere,  principioque  hcerentem  urethrae, 
cntheceris  autem  apice  repulit  in  vefi- 
cam.  Matri  propofuit  fe&ionem,  fed 
cum  repulfo  calculo  puer  nulla  cal- 
culi  figna  fere  unquam  haberet,  rific 
Mater  pofthac  Chirurgi  confilium. 
Jam  vero  27.  Aprilis  eum  ad  Nofo- 
comium  duxit,  utpote  quem  ab  o£U- 
duo  antiquge  vexarent  ^rumnse. 

Calculo  invento ,  29.  April.  feftus 
eft  confueta  methodo ,  ea  tantum  dif* 
ferentia,  ut  primo  vulnere  fafto  jam 
non  culter  occultus  adhiberetur ,  fed 
prior  culter  integram  perficeret  fe« 
ftionem,  perinde  atque  in  communi 
feftione  laterali  fit.  Calculus  grano* 
rum  35.  fpatio  feptem  modo  minuto- 
O  5  rum 


2 1  8  C   A   P  U   T  V. 


rum  exte&us  eft.  Aft  plus  inde ,  quam 
a  cukro  occulco ,  videtur  perpeffus. 
Dolor,  inflatum  fcrotum ,  inflamma- 
tumque,  febrismagna,  valida  dein- 
de  fcroti  fuppuratio,  eum  octiduo  ve- 
xarunt.  Eo  vero  elapfo  cito  conva- 
luit,  &  vulnus  tunc  linteo  carpto,  & 
emplaftro,  tegi  ceptum,  quatriduo 
poftea  confolidatum  fuk.  Pallida  qui- 
dem  fed  vix  glutinofa  urina.  Poft  3. 
feptimanas  abivit. 

§.  III.  Qui  attenta  mente  confide- 
rat  enarratas  hasce  undecim  fe&io- 
nes ,  is  legendo  Differtationem  Galli- 
eam  fupra  laudatam  ,  quae  hinc  vitu- 
perat ,  iilinc  laudat,  Fratris  Cofmi  me- 
thodum ,  haud  ultra  ,  arbitror ,  hse- 
fuabit,  an  illam  fit  laudaturus.  Equi- 
dem  poterat  exemplorum  raritas  ante 
1  o.  annos  leftores  flucluantes  redde- 
rc  ;  prxfens  vero  eorundem  crebri- 
tas,  tum  egregii  Cambon  experientia, 

tum 


de  Calculo  Vesic.  et  Lithot.  219 

tum  frequenti  noftriNofocomii  exem- 
plo  demonftrata,  omnem  haefitantem 
animam  firmat,  &  de  pneftantia  hu- 
jusmethodi  pvx  omnibus  aliis  fecandi 
modis,  abunde  convincit.  Si  enim 
fine  prxjudicio  omnes  confideremus 
efFe&us  aliorum  methodorum,  adeo- 
que  etiam  ultim<r  cotrcBte  lateralis, 
eosque  cum  effe&ibus  hujusce  confe- 
ramus,  vix  ultra  exifturum  quempiam 
'credimus,  qui  hanc  non  pneferat  iU 
lis,  qui  hanc  non  femper  adhibeat. 

1.  Enim  prseparatio  brevis  eft. 
Haud  infumimus  menfes  ad  humores 
immutandos  ,  ad  reparanda  folida. 
H#c  namque  vitia ,  manente  caufa,* 
non  curantur,imo  temporis  lapfu  pe- 
jorantur ;  caufa  autem  ablata,  vel  cef* 
fant,  fi  cura  integra  eft ,  vel  faltem 
mitigantur,  fi  vita  brevi  alioquin  col- 
lapfura ,  nunc  prolongetur.  Pletho- 
ra  vix  unquam  hic  v-ence  fe£tionem 

fua- 


2  20  CAPUT  V. 


fuadet,  raro  quippe  pradens :  Reme- 
dium  purgans,  &  unum,  alterumve 
enema,  totam  praeparationem  faciunt. 

2.  Breve,  quo  fit,  tempus  eam 
commendat  cum  maxume.  In  qua- 
cunque  methodo  remoratur  operatio- 
nem  calculi  friabilitas;  in  omni  me- 
thodo  calculum  extrahere  difficile  eft, 
quando  oblongioris  figuras  ille ,  jux- 
ta  longitudinem  arripitur,  quandoni- 
mia  levitate  vix  uno  loco  confiftit, 
quando  figura  hirta  ac  echinea ,  ut 
in  Hift.  2.,  vix  fe  finit  capi,  quando 
niajor  efl,  quam  ut  per  fa&um  vul- 
nus  educatur,  quando  ad  fundum  tri- 
anguli  quem  forcipes  faciunt,  dila- 
bens,  prehenfusque,  apices  forficnm 
ita  a  fe  mutuo  dimoveat ,  ut  educi  tan- 
ta  nequeant  latitudine,  denique  quan- 
do  hxmorrhagia  notabilior  contigit. 
Sed  1v<ec  ut  communia  omnibus  me- 
thodis ,  nihil  contra  noftram  faciunt. 

Un- 


DE  CaLCULO  VESIC.  ET  LlTHOT.  2  2  1 


Undc  hisce  excepcis,  certum  eft  hanc 
methodum  Itinerario ,  Cultello ,  Li- 
thotomo  occulco ,  ConduStore,  &  For- 
cipe  ,  3  -  4.  5.  minutorum  fpatio  paf- 
fim  ablblvi.  Quin  &  ipfa  infortunia 
nonnifi  duplum  exegilfe  fpatium  enar- 
ratae  convicere  hiftoriae.  Certe  vel 
ideo  fua  fe  fe  brevitate  haec  metho- 
dus  commendat,  &  ad  illam  ample- 
ftendam  cogit,  quia  imj  vitae ,  com- 
modique,  mortaiium  arbitri  non  fu- 
mus,  fed  miniftri,  &promotores,  & 
confervatores ,  adeoque  confcientia  & 
humanitace  conftringimur ,  ad  dolo- 
res  illorum  tum  mitigandos ,  tum  ab- 
breviandos.  2do  Quia  quo  &  gra- 
vius  &  diutius  hi  dolent,  eo  gravio- 
res  febres ,  eo  tetriora  fymptomata, 
metuenda  habemus.  Ita  ut  fi  hxc 
methodus  aliis  modo  par  foret,  di- 
ftas  ob  caufas  ceteris  effet  pneferen- 
da. 

3.  Nec 


222  CAPUT  V. 


3.  Nec  in  fuis£).  Cambon,  nec  nos 
in  noftris,unquam  vel  minimum  ven- 
tris  dolorem ,  duririem ,  tumorem ,  in- 
venimus ;  quod  tamen  adeo  frequens 
in  aliis  methodis  eft ,  &  poft  inflam- 
mationem  Veficae,  Vulneris,  Integu- 
mentorum ,  Mufculorum ,  morte  haud 
raro  terminatur. 

4.  Febrim  pauci  notabilem,  aut 
durabilem,  habuere;  iique  modo,  qui 
non  fimplicker  calculo ,  fed  degene- 
re  vifcerum  fabrica  laborabant.  Ce- 
tsrum  per  aliquot  horas  levifllme  dun- 
taxat  febricitarunt. 

5.  Bis  in  hac  Methodo  hxmorrha- 
giam  habuimus;  verum  imo  nulla  me- 
thodus«eft,  maxime  lateralis,  inquas 
haec  non  contingat  aliquando.  2do  Le- 
vi  negotip  eandem  ftitimus :  laudan- 
dus  iterum  hic  Agaricus. 

6.  In  his  qui  fimpliciter  calculo 
laborarunt,  urina  cito,  copiofeque, 

per 


DE  CaLCULO  VeSIC.  ET  LlTHOT.  223 

per  urechram  fluxic  i.  2  .  3.  die,  vul- 
nere  quamvis  aperco. 

7.  Mechodus  vulnus  apercum  fer- 
vandi  prxftanciftima  videcur  ,  ne  quid 
auc  calculofi  ,  auc  grumofi  fanguinis, 
remaneac  in  vefica ,  quod  novo  cal- 
culo  bafim  pr&ftarec.  Juvenis  Hift. 
5.  fic  per  vices  calculi  veluci  pucami- 
na  vulnere  expulic,  alioqui  perman- 
fura.  Ec  vefica  illius  qui  NJ  1.  fe- 
ftus,  ac  morcuus  eft,  cam  nicida  a 
morce  reperca  eft,  uc  quamvis  cal- 
culus  in  illa  penicus  diffra&us  fuiffec, 
ne  minimum  camen  ejusdem  fuper- 
effet. 

8 .  Pofle  nihilominus  vulnus,  quan- 
do  per  o&iduum  vefica  quotidie  pro- 
be  eluta  eft  ,  adeoque  ica  expurga- 
ta,  ut  hecerogenei  nihil  fuperefle  pof- 
fic  ,  ficco  plumaceolo  ,  &  emplaftro 
tegi  *,  cum  uc  eo  citius  omnis  per  ure- 
thram  urina  redditur  ,  tum  ut  vulnus 

ma- 


224  C   A   P   U  T  V. 

mamrius  coeat  >  hominesque  cicius 
convalefcant. 

9.  Nunquam  vidimus  cannula  o- 
pus  fuiffe  ,  qua  vulneri  immiffa  uri- 
na  tranfiret.      Effluxit  quippe  illa  in 
noftris  jugiter  fine  cannula.  Equi- 
dem  acris  admodum  urina  ,  affiduo- 
que  his  effluens  gluten  ,  metum  qui- 
busdam  incutere  calloforum  labiorum 
poffunt  ;  fed  an  continua  cannulas 
fri&io  idem  quoque  non  faciat?  Uri- 
na  acris  h&morhagix  facit  formidi- 
nem  ;  at  vero  an  mechanica  cannu- 
\x  fri&io  eidem  producendae  non  eft 
apta  nata?  Utique  quod  in  his  ,  qui- 
bus  totus  morbus  calculus  effet ,  nec 
callofitas  ,  neque  poft  primum  diem 
animadverfa  hacmorrhagia  fuerit,  mo- 
do  labia  vulneris  melle  rofaceo  fa?pe 
inungerentur ,  cannula  in  illis  opus 
non  effe  judicavimus. 


10.  Li- 


de  Calculo  Vesic.  et  Lithot.  225 

1  o.  Ligatura  mollis  genuum  ne 
divaricent,  in  omnibus  noftris  adhibi- 
ta  ,  urinse  fluxum  ,  ac  ramentorum 
calculi  exitum  ,  nunquam  impedivit : 
ut  merito  vanus  eorum  metus  fit,  qui 
id  ligatis  impediri  cruribus  fufpicati 
fint. 

11.  Non  modo  inftrumentorum 
paucitas,  temporisque  brevitas  ,  tor- 
menta  operationis  abbreviant  ,  fed 
ctiam  eadem  reddunt  longe  mitiora. 
Culter  lithotomus  occultus  bene  indu- 
£tus ,  &  ad  os  pubis,  ut  ad  pun&um 
fixum  affirmatus ,  dum  uno  ,  eodem- 
que  momento  incipit  perfcindere  cer- 
vicem  veficae  ,  veficae  ipfius  partem , 
proftatam ,  mufculum  transverfalem 
penis  ,  feu  transverfum  Perinaei ,  pin- 
guedinem  ,  cutem  ,  epidermidem  , 
tam  aequabiliter ,  &  haud  interrupte, 
omnia  tranfcindit  ,  ut  totum  vulnus 
duo  aequabiliflima  plana  habeat  ,  & 

Pars  VI.         P  nul- 


226       Caput  V. 

tlullam  fibram  trahat  ,  dilaceretve. 
Praeftat  fane  hac  fola  de  caufa  omni- 
bus  aliis  inftrumentis,  ut  ut  fubtiliter, 
ingeniofeque ,  a  magnis  in  arte  viris, 
excogitatis.  Prxftat  experimento  in 
hift.  i  o.  inftituto  ,  ut  ibidem  patuit. 
Quippe  effeftus  docent  vulnus  (  cete- 
ris  paribus  )  fufficienter  ampliatum , 
citius  curari ,  minus  doloris  in  opera- 
tione  ,  minus  fymptomatum  poft  ean- 
dem  creare ,  quam  vulnera ,  qux  quod 
exiliora  fint,magnam  extenfionem  ac 
dilacerationem  pati  debent  ;  id  quod 
in  apparatu  magrio  ac  laterali  paflim 
obfervatur ,  dum  calculus  utcunque 
major  eft.  Et  licet  in  apparatu parvo 
idque  in  pueris,  calculus  facile  inPe- 
rinxo  fecatur,  dum  ille  digitis  in  In- 
teftino  Recto  impofitis  ad  interfemi- 
neum  adprimitur;  tamen  quia  non- 
nunquam  afperior  calculus  (ut  v.  g. 
ille  Hift.  2.)  inaequalem  ac  dilaceran- 

tem 


de  Calculo  Vesic.  et  Lithot.  227 

tem  Integumentorum  ac  Veficae  fe£tio- 
nem  facit,  unde  prava  fymptomata 
nafci  debent  ;  quia  denique  blanda 
tutaque  per  fefe  Fratris  Cofmi  Metho- 
dus,  hisce  exemta  incommodis  eft, 
crit  etiam  in  pueris  prseferenda  appa* 
ratui  parvo  feu  diQix  Celfi  methodo.  r 
1  2.  Pag.  1  8  8.  monui  rariffimi  ca- 
fus  Inteftini  Re£H,  Lithotomo  occul- 
to  tranfciffi,  quo  infortunio  adverfa- 
rii  hanc  methodum  criminantur.  Ve-. 
rum  id  nobis  in  cadavere  continge- 
bat,  haud  elutis  primo  Inteftinis ,  in- 
trufoque  in  veficam  fupra  pubem  tan- 
tx  molis  filice,  ut  vulnus  15.  linea- 
rum  adhuc  dilatandum  fuerit.  Quo- 
tiescunque  autem  five  in  vivis  five  in 
cadaveribus,  cum  ifta  praecautione, 
hanc  operationem  fecimus ,  nunquam 
id  contigit  nobis.  Ut  proinde  tot  ex* 
perimentis  fuffulti  auda&er  pronun- 
tiemus  inanem  eorum  formidinem  ef- 
P  2  fe, 


228       Caput  V. 


fe,  qui  inftrumento  hoc  auc  non  ufi, 
aut  perperam  ufi,  illud  veluti  Re&um 
facile  perfcindens,  dum  hoc  proba 
elutione  flaccefcit,  criminati  funt. 

13.  In  moderandis  in  tabula  fe- 
candorum  cruribus,  notabilis  obfer- 
vatio,  quam  in  cadaveribus  didici^ 
mus,prodeiTe  poteft,  prout pag.  1  9 o. 
cnarrata  habetur.  Quod  in  cadave- 
re ,  hoc  in  nobis  poffumus  examina- 
re  dum  le£to  jacentes,femore  in  ven- 
trem  reflexo,  varios  edimus  motus: 
experimur  mox  utcumque  anguftius 
cffe  fpatium  inter  pubem  &  tuber 
ifchii ,  genu  multum  extrorfum  flexo  ; 
fpatium  vero  mox  latefcere  utcum- 
que ,  dum  genu  verfus  umbilicum  du* 
citur. 

14.  Pofitio  horizontalis  Calculo- 
forum,  cum  exiguo  tantum  fub  ca- 
pite  pulvinari,  dum  fecantur,  femi- 
verticali  videtur  prasferenda;  quam- 

vis 


de  Calculo  Vesic. et  Lithot.  229 

vis  haec,  praefertim  in  apparatu  ma- 
gno>  eligitur,  &  a  pluribus  in  fettio- 
ne  laterali ,  commendatur.  Moles 
inteftinorum  magis  in  fpinam ,  minus 
in  peritonaei  expanfionem ,  qux  vefi- 
cam  tegit,  incumbere  videtur  :  quin 
&  fplenis ,  ventriculi ,  jecorisque  pon- 
dus,  minus  in  inteftina  premit.  Hinc 
eandem  pofitionem  in  noftris  perpe- 
tuo  fervavimus. 

15,  Errorem  fateri  debeo,  in  quo 
olim  verfabar.  Tom.  4.  Cap,  7.  pag. 
2  36.  Inteftini  Re£U  prolapfum,  ve- 
luti  unam  de  caufis ,  fe&ionem  pro- 
craftinantibus ,  confiderabam ,  nota- 
bam:  at  vero  jam  aegrorum  frequen- 
tia  me  convicit,  etiam  graves  Inte* 
ftini  prolapfus  tenefmis  a  calculo  ex- 
citatis  deberi,  impedimento  in  feftio* 
ne  non  efTe  ;  edu&a  autem  calculo 
brevi  ceffare ,  &  nullo  ferme  auxilio 
curari,  quo  tempore  aegri  prppter 
P  3  fe- 


230      Caput  V. 

fe&ionem  jacent,  &  blande  nutriti, 
alternoque  aut  tertio  die  enemate  ex- 
purgati ,  fcecea  duras  minime  coacer- 
vant. 

i6.  Nunquam  approbare  potui- 
mus  fcrupulofam  plurimorum  tum 
Autorum  ,  tum  Operatorum  timidita- 
tem  ,  qua ,  calculo  olim  quidem  de- 
tefto,  jam  vero  ,dum  itinerarium  im- 
mittitur,  neutiquam  percepto,  ope- 
rationem  conficere  nolunt.  Si  enim 
ab  una  parte  frequentem  illam  expe- 
rientiam  confideremus ,  qua  uno  dic 
invenitur,  altero  non  invenitur,  cal- 
culus  3  fi  ab  altera  parte  nofcamus 
cundem  femel  benc,  roanifeftoque, 
rcpertum ,  non  poffe  aut  deliquefce- 
re,  aut  aliorfum  aufugere;  non  eft 
cur  totam  hanc  lugubrem  fcenam  rc- 
petere  velimus ,  segrum  minus  forfi- 
tan  difpofitum,  ad  fubeundam  fe&io- 
ncm ,  poftliminio  inventuri.  Profe&o 

fe- 


de  Calculo  Vesic.  et  Lithot*.  231 

femel  de  eo  certi,  operationem  non 
diftulimus,  etiamfi  illum  paulo  ante 
non  perciperemus. 

Equidem ,  fateor ,  contingere  no- 
bis  poflet ,  ut  calculus  perceptus  qui- 
dem  olim,  fed  vel  poftica  parte  in 
uretere  detentus  (ut  cafus  habet  Tom. 
3.  Cap.  4.  pag.  ifp.)  vel  ex  facculo 
privato  tantum  leviter  eminens ,  fua- 
que  mole  majore,  fic  illo  in  facco  in- 
clufus,  ut  extrahi  inde  non  polfetj 
qualis  viri  militaris  calculus ,  de  quo 
Tom.  3.  Cap.  4-pcig.  iyy.  fed  quia  id 
antea  certo  fciri  nequit,  &  quiafi  cal- 
culus  in  operatione  percipitur,  ope- 
ratio  femper  inftituitur,  hinc  obfer- 
vationes  illae  extraordinarix  nihil  hic 
%immutare  polfunt.  Frequenti  cxplo- 
ratione  didicimus  effe  calculas  libe- 
ros,  qui  quotiescumque  explorantur, 
eodem  fere  loco  perpetuo  detegan- 
tur  ;  efTe  alios  pariter  liberos,  qui 
P  4  nunc 


2^2    *     CAPUT  V. 

nunc  altius,  nunc  depreffius  locati  de- 
prehendantur.  Ut  poftremi  hi,  ita 
calculi  firmiter  adhasrentes ,  in  expan- 
fiore  vefica  remotius ,  in  contra&iore 
propius ,  detegentur ,  fine  ullo  figno 
adfcefionem  teftante.  Ergo,  ut  dixi, 
regula  certa  id  detegendi  non  adeft, 
&  habet  hic  cafus  extraordinarius  ean- 
dem  quavis  in  methodo  difficultatem. 

17.  Urinam  Calculoforum  palli- 
dam  effe  paffim  obfervavimus.  An 
id  ab  alcali  calculi?  Utique  urinae  fa- 
ux  acida  foffilia  rubedinem  conciliant ; 
fal,  autliquor,  alcalinus,  pallorem : 
Dixi  fance  urince  :  nam  fi  homo  prius 
quxdam  medicamenta  fumferit,  po- 
teft  color  ab  affufis  ad  urinam  rebus 
mire  variari.  Sed  calculo  feSHone 
cdu&o ,  in  omnibus  noftris  urina  pal- 
Hda  perpetuo  fuit,  etiam  curato  du- 
dum  vulnere.  An  igitur  id  a  gluti- 
ne ,  quod  in  vefica  cum  calculo  co- 

pio- 


de  Calculo  Vesic.  et  Lithot.  233 

piofum  aderat,  &  adhuc  dudum  ad- 
eft?  Attamen  is  qui  (Hift.  1.)  a  mor- 
te  examinatus  eft,  &  glutinis  nihil  in 
vefica  habebat ,  &  urinam  femper 
pallidam  ,  fcetidamque  ,  reddiderat. 
Sufpicabitur  forte  quisqunm  a  Renum 
calculis  urinas  nota  alcalina  imbui : 
fed  ille  idem  ,  de  quo  nunc  fermo 
eft ,  cum  nitida  vefica  nitidos ,  libe- 
rosque  a  calculo,  aut  pure,  renes 
habuit. 

18.  Quod  Tom.  F.  de  Glutine  Cal- 
culoforum  in  calcaream  abeunte  ma- 
teriem  dixi,  id  hoc  anno  conftanter 
novis  vidi  experimentis  confirmatum : 
imo  ut  exHift.  6.  pag.  2  07.patuit,  in 
labiis  vulneris  ftagnans  gluten,  ma- 
xime  circa  labiorum  commifluram , 
in  lapillos  calcareos  abiverat.  Quid 
nutem  proprie  illud  gluten  eft  ?  Ia 
Charta  Emporetica  liquefcit,  tranfit- 
que ,  ut  concreta  Calx  fere  fola  fu« 
P  5  per- 


234       Caput  V. 

perfit.  Si  aeri  hoc  gluten  exponatur 
in  vitro ,  difparet  quoque  omne  hu- 
midum  fola  calce  fuperftite.  Ergo 
non  eft  de  natura  muci,  quod  colli 
inftar  indurefcit.  Fors  eft  aliquid, 
quod  ex  vefica  fecretum  fe  unit  cum 
ramentis  terreftribus,  quae  a  folidis 
abrafa  noftris ,  urina  continentur ; 
quodque  dein  calculo  in  ambitum  ad- 
plicatum,  putamina  illa  format,  quae 
toties  calculis  humanis ,  alia  aliis  in- 
cumbentia ,  circumcreta  inveniuntur, 
quxque  etiam  toties  in  fe£Uone  cal- 
culi  ab  eodem  inter  forcipes  feparan- 
tur.  An  pulveres ,  qui  falfo  di&um 
Lithontripticon  Stepfenianum  ingre- 
diuntur,  apti  quoque  funt,  qui  cum 
humoribus,  ipfa  in  vefica  fecretis,  in 
laminas  calcareas  abeant ,  calculo  ac- 
crefcant,  putaminumque  in  morem  ad 
uncias  &  libras  excernantur,  dum  in- 
terea  ipfe  calculus  perfiftens  ut  erat, 

edu- 


de  Calculo  Vesic.  et  Lithot,  235 

educendus  fectione  eft  ?  vide  Tom. 
5 .  Cap.  5 .  pag.  163.  hujus  exemplum. 

19.  Cur  dantur  Calculofi,  qui- 
bus  vix  ullum  adpareat  in  urina  glu- 
ten  ?  Videtur  hic  impedita  humoris 
de  quo  N°  1  9.  in  vefica  fecretio  ;  ita 
ut  abrafa  folidorum  ramenta  partim 
cum  calculo  concrefcant,  partim  uri- 
nis  expellantur.  Si  qua  datur  in  Phy- 
(icis  adtra&io,  liquor  veficae  fecretus 
haberet  tunc  fortem  vim  hxc  ramen- 
ta  attrahendi ,  quam  calculus  quoque 
tunc  per  fe  haberet  :  abfente  illo 
liquore,#  Calculus  folus  attraheret, 
quantum  poffet. 

An  omnium  Calculoforum  Gluten 
in  calcem  abit  ?  Tom.  5.  non  aufus 
fui  id  alferere.  Hoc  anno  innumera 
experimenta  mihiconftanterhoc  phae- 
nomenon  dedere  ;  uno  alterove  ex- 
cepto,  ubi  parum  admodum  ejus  ad- 
fuit.    Hinc  hucusque  refpondeo ,  in 

Hiul- 


Caput  V. 

mukiplicibus  meis  experimencis  om- 
nium  calculoforum  mucum  plus  mi- 
nus  calcis  exhibuiffe  j  id  tamen  con- 
tingere  pofle,  ut  quis  multorum  ex- 
perimentorum  occafione  gaudens ,  in- 
cideret  in  nonnullos  calculofos,  qui- 
bus  hoc  phaenomenon  forte  deej^et. 
Experimenta  mea  multiplicia  obfer- 
vationis  frequentiam  docent;  contra- 
riam  forte  aliorum  obfervationem 
non  explodunt. 

20.  Quam  eft  obfervationum  fer- 
tilis  hiftoria  calculi  ?  Cernimus  ex 
omnibus  antedi&is  majores  calculos 
nonnunquam  fibi  viam  per  urethram 
pandere ,  hominemque  ad  tempus  no- 
tabile  exemptum  vivere  dolore  ;  mi- 
nores  e  contrario  in  hanc  viam  nun- 
quamimpelli,  &  perpetuo  cruciare. 
Advertimus  exiles  admodum  calculos 
tam  vehementes,  diuturnosque  crea- 
re  dolores,   tenefmos,  Refti  prola- 

pfus, 


de  Calculo  Vesic.  et  Lithot.  237 

plus ,  mucum  calcareum ,  urinam  & 
putridiffimam  &  pallidiffimam,  fum- 
mamque  vitae  intolerabilitatem,  quarra 
unquam  producere  queuntcalculi  ma- 
jores. 

21.  Si  calculus,  ut  in  Hift.  10, 
ex  collo  veficx  intra  eandcm  repul- 
fus,  anno  integro  ita  latuit,  ut  vix 
ulla  fui  figna  dederit;  fi  idem  anno 
illo  elapfo ,  tormenta  calculi  refufci- 
tct,  jam  non  iterum  in  collum  pul- 
fus  5  fed  manens  in  vefica ;  nonne  ve- 
rifimilitudo  crefcit  problematis,  quod 
Tom.  V.  fub  ipfum  capitis  5.  finem, 
pag.  1  8  4.  &  185.  propofui  ? 

22.  Di&us  Osfeld  Hift.  8-  intra 
feptemdecim  menfes  ter  calculo  a  no- 
bis  fe&us  eft ,  &  ultima  vice  gemino 
calculo.  Abfentia  doloris  ad  lumbos, 
qui  olim  illi  familiaris,  integram  for- 
fitan  falutem  promittit ;  fors  fallax 
hxc  fpes,  novos  calculos  dabit.  Eo 

in 


238       Caput  V, 

in  cafu  hiftoriam  renovare  poterit 
Mercatoris ,  qui  narrante  Volkammero 
M.  N.  C.  Dec.  2.  Obfer.  1 7  7.  jam  qua- 
ter  a  peritiffimo  Lithotomo  feftus, 
fingulo  anno  novum  calculum  fecan- 
dum  afferret.  Porro  hoc  incommo- 
dum  eft  cuique  Methodo  commune. 
Nos  faltem  certi  fumus ,  enarrato  hoe 
noftro  agendi  modo,  nihil  in  vefica 
reftitare  pofle  calculofi;  adcoque  fi 
novus  iterum  adfit,  eum  vel  novam 
plane  creaturam  efle,  vel  ex  renibus 
fuifle  delapfum.  Hinc  non  mirarer, 
quod  decies  &  ultra  idem  homo  indi- 
geret  fe£Hone.  Simile  quid  fubol- 
faciens  Aretceus  Lib.  2.  Cur.  Chron. 
Cap.  3.  „  Calculorum,  inquit,  pro- 
„  creationem  efcecunda  fterilem  red- 
„  dere  nemo  poteft:  prjiTspo»  [isv  yot* 

„    fJLYjTpYjV  CCTOXOV  SsfJLSVQU,  Yj  V^p^q  Af- 

„  BiZnotg  dx&xg.  Facilius  eft  enim 
„  uterum  fterilem  efficere ,  quam  cal. 

»  cu- 


de  Calculo  Vesic.  et  Lithot.  239 


„  culiferos  renes  ita  difponere,  uc 
„  eosdem  haud  generent  ultra.  „  Igi- 
tur  ter  quaterque  beatum  genus  hu- 
manum,  quod  nunc,  quotiescumque 
opus  fuerit ,  adeo  facile  eo  hofte  queac 
liberari ! 


CAPUT  VI. 

DE 

CRANII  USTIONE  IN 

PERTINACIORIBUS  CAPITIS 
VITIIS. 


§.  I.  Diverfus  quidem  modus  admovendi  ferri 
candentis ,  tam  veterum  5  quam  pofteriorum* 
univerforum  tamen  calculo  expers  pericuto 
creditus.  §.  II.  Experimentum  primum  hu- 
jus  infelicifjime  in  Nofocomio  inftitutum. 
Mors  inopina  inde.  Refpirationis  modus  jux- 

j  ta  communes  humani  covporis  leges  vix  ex- 
plicandus.  Exemplum  inftammati  gan- 
granofi  majorem  partem  ventriculi  ,  finefe- 
brejine  dolorejtf  cum  bono  appethu.  Exa- 
.  vten  Anatomicum  nullas  in  Cranio  ,  Oculis- 
ve>  Amaurofeos.caufas  detexit.   §.  III.  AU 

ter 


m 

24O  C  A   P   U  T  VI. 


ter  infauJhffimusCauterii  Cranii  ejfeclus.  Hi- 
ftoria  morbi  antecedentis  datur,  ideo  notabilis9 
quod  plurima ,  &  exquifita  remedia ,  ordine 
adhibita,  ejfe&u  plane  caruerint.  Cowmi- 
na  noftra,  ad  imminens  a  Cauterio  difcri- 
men  Trepano  averruncandum  ,  enarrantur , 
$f  inutilia  demonftrantur.  Hydrops  Ventri- 
culi  fuperioris  cerebri.  Portentofum  infun- 
dibulum  ,  ejusque  mira  fagritudo  ,  ut  caufa 
inventa  Guttde  ference.  Refpirandi  modus^ 
ceque  parum ,  quam  inpriore  Hiftoria  inteU 
ligendus.  §.  IV.  Experimenta  multa  ,  in 
Craniis  fafta  ,  enarrantur  ,  qud  hanc  ope~ 
rationem  nunquam  ,  nifi  cum  fitmmo  vitg 
difcrimine  ,  inftitui  pojje  evidenter  argi/ant. 
§.  V.  Ex  omnibus  hifce  Ratiocinium  medi- 
cum ,  &  feria  formatur  conclufio.  §.  VI. 
Quadam  de  Trepano  in  Epilepfia ,  Cephalaa, 
$fc.  admovendo. 

§.  I.  \B  ipfo  Hippocrate,  in  ho- 
XjL  dicrnum  usquc  diem , 
Cauterii  a&ualis  in  arte  di£ti  applica- 
tio  adCranium,  ita  omnium  ore  lau- 
datur,  ut  nefciam  ullum  elfe  Artis 
auxilium,  quod  plurimorum  fuffra- 
giis  fulciatur.  Si  enim Zeccfrium,  & 
qui  Zcccbii  autoritate  permotus  fuic, 

Scn- 


de  Cranii  Ustione.  241 

Sennertum ,  pauciffimosque  forte  alios 
cxceperitis,  uno  omnes  ore  hanc  ope- 
rationem  commendant. 

Haud  idem  tamen  cun£fcis  inuren* 
di  modus.  Quantum  ex  Hippocratis 
Textibus  concludere  licet,  Libr.  2. 
de  morbis,  &  libr.  de  locis  in  hom. 
Ferrum  quidem  candens  capitis  plu- 
ribus,  imo  o&o  diverfis  locis,  fed  ad 
integumenta  duntaxat,  admovit :  ni- 
hilominus  vim  uftionis  ad  olfa  pene- 
traffe  credibile  fit,  quia  quam  uftio- 
nem  juxta  nafum ,  in  cantho  oculi  in- 
terno,  ita  fieri  jubet,  ut  crufta  ibi- 
dem  inuratur ,  ea  fane  fine  offis  uftio- 
ne  vix  peragi  polfe  videtur.  Quin  & 
ubi  fic  loca  circa  aures  inuri  praxipit, 
ut  definant  a  pulfando  Arteriae ,  pro- 
funde  fatis  videtur  uffi(Te. 

Areta us  Coppadox  non  explicat  libr. 
1.  de  cura  Chron.  Cap.  4.  de  Epilepf. 
quo  velit  uri  modo,  paucis  tantum 

Pars  VI.         Q.  opus 


C   A   P   U   T  VI. 

5,  opus  eft,  ait,  etiam  ignem  capi- 
„  ti  inferre ;  proficit  enim. 

Ccelius  Aurelianus  Libr.  i .  Chron. 
Cap.  4.  refert ,  „  Temifonem  confu- 
„  luiffe  cutis  capitis  ufturam ,  qua 
„  tefta  fquammulis  defpumatur. 

Cclfus  Libr.  7.  Cap.  7.  §.  1  y.  in 
oculorum  pituita  :  „  Quidam  atra- 
„  mento  duas  lineas  duxerunt  a  me- 
„  dia  aure,  ad  mediam  alteram  au- 
„  rem ,  deinde  a  naribus  ad  verti- 
„  cem ;  tum  ubi  lineae  committeban- 

tur,  fcalpello  inciderunt,  &  poft 
„  fanguinem  effufum  os  ibidem  aduf- 
„  ferunt.  Nihilominus  autem  &  in 
;„  temporibus,  &  inter  frontem,  at- 

que  verticem ,  eminentibus  venis 
„  idem  ferrum  candens  admovernnt. 
„  Frequens  curatio  eft  venas  in  tem- 
„  poribus  adurere  ....  valentior 
„  tamen  Medicina  eft  ....  venas 
5>  incidere,   &  fanguinenv  mittere : 

„  ubi 


de  Cranii  Ustione.  243 

„  ubi  fatis  fluxit,  tenuibus  ferramen- 
„  tis  adurere.  Contra  tempora  qui- 
„  dem  timide,  ne  fubjefti  mufculi, 
„  qui  maxillas  tenent,  fentiant  :  in- 
„  ter  frontem  vero  &  verticem  ve- 
„  hementer  <ic  ,  ut  fquama  ab  olTe 
„  recedat.  Efficaciter  tamen  etiam- 
„  num  eft  Afrorum  curatio,  qui  ver- 
„  ticem  usque  ad  os  adurunt  fic ,  uc 
„  fquamam  remittat. 

Traditionem  omnium  fxculorum 
de  hujus  curae  praeftantia  collegit  no- 
bis  M.  A.  Scverinus ,  in  fuis  libris  dc 
cjjlcaci  Medicina ,  Pyrotechn.  Chir.  Lib. 
2.  pag.  1.  teftimoniis  Vauli  aginette, 
Aetii,  Attuarii,  Mefues,  Rhafes ,  AU 
bucafis,  Amoldi  Villanovani,  Andrece 
Ctefalpini,  VeiriSalii,  Var&i,  GuaU 
tberi  Bruclis,  Tbeodorici,  FumaneUi> 
Rondeletii,  L.Mcrcati,  Lanfranci,  Ja- 
cobi  Sylvii ,  Nicolai  Vifonis  ,  Gariopon- 
ti ,  Bcrtrucii  Bononienfis ,  Ccefaris  Ma- 


244         C   A   F   U   T  VI. 


chce ,  Joannis  Heurnii ,  Epipbanii  Fer- 
nandez,  Fontani ,  J.  B.  Tbeodofii.  Ipfus- 
que  ille  Severinus  maximus  excitit  hu- 
jus  curae  promotor. 

Si  ordine  laudatos  omnes  hos  Scri- 
ptores  evolvimus ,  patet  nonnullos 
quidem  prope  futuras,  plerosque  ve- 
ro  in  ipfis  futuris,  &  maxime  in  com- 
miffura  Sagittalis  cum  Coronali ,  can- 
dens  ferrum  impofuiffe;  plures  infu- 
per  monuiffe ,  ut  uftio  deberet  ad 
ipfam  penetrare  diploen;  omnes  au- 
tem  curas  admirandas  plane  &  ftu- 
pendas  inde  a  fe  fe  perpetratas  glo- 
riari.  Ex  multis  pauca  attuliffe  fuf- 
ficiat.     „  Quod  meo  quidem  experi- 

mento ,  inquit  Severinus,  confir- 
„  marepoffum.  Suturasfagittalis^co- 
„  ronalisquc  confinio  perufto ,  Fran- 
„  cifcus  abAngelo,  Cajlrinovenfts ,  ab 
„  ingenti  cephalaea  liberatus  eft. 


Et 


I 


de  Cranii  Ustione.  245 

Et  Epipbanius :  „  Mirum  eft,  ait, 
„  quam  hisCauteriis  refrigeretur  ce- 
„  rebrum,  &  pravi,  tetrique  vapo- 
„  res  diffipentur  :  &  licet  primis  die- 
„  bus  foleant  concitare  aliquem  gra- 
„  dum  caloris,  tamen  majus  eft  emo- 
„  lumentum,  quod  poftmodum  inde 
„  fcquitur,  quam  pufillum  aliquod 
„  damnum  ,  ex  impreflb  igne.  Nos 
„  quoque  quinque,  quandoque  fe- 
„  ptem  Cauteria,  amentibus  admo- 
„  vemus,  qui  fuere  curati,  maxime 
„  ubi  non  viget  capitis  tanta  calidi- 
„  tas;  ob  quam  quidem  in  hac  mu- 
„  liere  (cujus  hiftoriam  dederat)tan- 
„  tum  unum  fieri  curavimus.  Eft 
„  &  e  noviffimis  Ccefar  Macha ,  Prin- 
„  cipum  fubalpinorumMedicus,  qui 
„  confil.  140.  feminam  inde  rcftitu- 
„  tam  teftatur,  feptem  jam  menfes 
„  infanientem. 


Q_  3  Idem 


I 


2^.6         C   A  P   U  T  VI. 

Idem  Fernandez  Hift.  M  edicinal.  4  7 . 
„  Teftor  Deum  Cauteriis  in  capite 
„  quandoque  tribus,  quandoque  qua- 
„  tuor  &  quinque  fa£tis,  ad  loca  fu- 
„  turarum,  cura(Te  annis  elapfis  fo- 
„  crum  Magijlri  Gentilis ,  cui  jam  erat 
„  memoria  abolita,  &  duos  alios  fto- 
„  lidos  &  infanientes  juvenes. 

J.  Hcurnius,  primus  Med.  Praft. 
Profeffor  ,  in  condita  anno  1575.  Uhi- 
verfitate  Lugduno-Batava ,  ait  Chi- 
rurgum  Ultraje&inum  a  fe  curatum 
Cauterio  ab  immedicabili  cephalaea, 
in  determinata  capitis  plaga  feviente. 
Et  in  Apbor.  2.  Sett.  7.  „  Vir,  cui 
„  erat  caput  totum  tuberofum,  Cau- 
,,  terio  id  ad  os  usque  aperuimus; 
„  quod  exefum  erat  fere  usque  adj 
„  Diploen ,  abrafimus  fenfim ,  iterum- 
„  que  aliam  partem  aperiebamus  ad 
„  os,  ita  fenfim  totum  fere  caput 
„  abrafimus.  Evafit. 

Pkr 


de  Cranii  Ustione.  247 


Platerus  Libr.  i.pag.  61.  „  Quo 
pa£to  modo  natis  Florentice,  utfer- 
„  tur,  verticem  perurentes,  Epile- 
„  pfiam,  qux  iis  in  locis  infantibus 
„  confuetaeft,  folent  avertere.  Qui- 
„  bus  de  caufis,  &  experientia  moti, 
M  ferro  candenti  uftionem  moliri .... 
„  non  inconfukum  elTe  putamus.  „ 
Scilicet  ut  ante  monuerat,  fi  per- 
„  tinacis  mali  caufa  in  capite  la- 
teat. 

Hier.  Fabr.  ab  Aquapendente  pro 
inurendo  Fonticulo  in  futura  Corona- 
li,  peculiare  Cauterium  excogitavit; 
quod  apud  ipfum ,  &  apud  Scaltetum, 
qui  hanc  methodum  quoque  laudat, 
videas. 

Hollerius  in  fcholio  ad  fuum  pri- 
mum  caput  dc  morb.  intern.  „  Ap- 
„  plicatur,  inquit,  Cauterium  attua- 
„  le  in  media  parte  capitis  prope  fu- 
„  turas.  „  Duretus  in  fua  in  hunc 
Q. 4  Hol 


248       C  a  p  u  t  VI. 


HoUerii  cextum  enarratione ,  etiam  can- 
dens  ferrum  commendat. 

Fallopius  de  Cauteriis,  pag.  340. 
ipfis  quidem  in  futuris  non  fuadet, 
„  caeterum,  ait,  capiti  Cauterium 
„  tute  imponere  poffumus. 

Riverius  Cap.  deMania  pag.  227. 
„  DeniqueCauterium  futurae  corona- 
„  li  adplicatum  maxime  probatur  a 
„  Gordonio,  ejusque  utilitatem  con- 
„  firmat  Hiftoria  cujusdam  Maniaci, 
„  cui  cum  efTet  vulnus  inflictum  ca- 
„  piti,  cum  cranii  fra£tura,  quam- 
„  diu  vulnus  apertum ,  tam  diu  b^- 
„  nehabuit;  vulnere  curato ,  rever- 
„  faeftMania.  „  Et  Cap.de  dol.  cap. 
„  pag.  236.  „  Cauterium  futuras  co- 
„  ronali  admotum  ,  dolorem  capitis 
„  contumacem  aliquando  radicitus 
„  abftulit.  Multomajoris  eft  effica- 
„  ciae  ,  fi  temporibus  admoveatur, 
„  de  qua  vide  Voterium  Obf.  cent.  3. 

„  Cap. 


de  Cranii  Ustione.  249 


„  Cap.  8«  &  Obfervationes  noftras 
„  publico  communicatas.  „  Porro 
in  Obf.  cent.  2.  N.  93.  idem  Rive- 
„  rius.  Ad  puerum  epilepticum  vo- 
„  catus  j  prafcribo  apozema  ex  Ce- 
„  phalicis ,  &  Epilepfiae  fpecificis,  cum 

purgantibus  ad  quatuor  dofes.  De- 
„  inde  inuritur  Caufticum  futurae  co- 
„  ronali.  Et  his  duobus  remediis  a 
„  morbo  liberatus  eft. 

Lambswerde  in  Tom.  2.  Sculteti 
Obf.  9.  Cephalaeam  veneream  curat 
cauterio  a&uali  in  futura  Coronali. 

Obf.  1 1 .  Epilepticam  puellam  cu- 
ravit  cute  primum  transverfim  fe£ta, 
a&uali  cauterio  futurarum  coronalis 
&  fagittalis  concurfum  ,  fatis  profun- 
de  inurendo. 

Nuckius  Opcvat.  &  exp.  chir.  N.  1. 
„  Facili  ,  inquit  ,  negotio  operatio 
3,  hxc  fequenti  inftituitur  modo  :  in- 
„  uratur  loco  modo  notato  (per  fi- 
0.  5  „  la 


250       Cafut  VI. 


5,  la  in  medio  capite  fe  decuirantia , 
(  ut  ante  ex  Celfo  vidimus)  profun- 
„  dum  fatis  foramen  cauterio  quo- 
„  dam  a£fcuali, 

Fred.  Deckers ,  Exercit.  praft.  pag. 
109.  PuelliE  qxqx  hiftoriam  refert, 
cui  Chirurgus  fonticulum  in  futura 
coronali  &  fagittali  inuffit  ,  ad  pri- 
mam  qalvariae  laminam  ufque  uren- 
do  ,  quod  cum  inftabile  daret  leva- 
men  ,  alius  Chirurgus  inuffit  ad  di- 
ploen  ufque  ,  unde  magna ,  rotunda 
portio  feparata  fuit ;  feparatam  hanc 
portionem  figura  exhibet  autor  ,  ha- 
bentem  diametrum  decem  linearum  : 
imo  cum  auxilium  effet  inconftans , 
tertium  cauterium  fuftinuit ,  &  tunq 
re&e  vidit.  EtiamGuttam  ferenam, 
&  Epilepflam  ,  fic  curatas  fe  vidifie 
affirmat. 

Clariffi  Viennenfis  Profefibr  P.  dt 
Sorbait ,  prax.  pag.  2  8  6.  Cap.  de  Cata- 

ra- 


de  Cranii  Ustione.  251 

ra&a  &  Amaur.   „  Setaceum  quoque 
„  multis  fuit  auxilio  :  loco  cujus  in 
„  Delicatulis  (  videtur  tamen  opera- 
tio  longe  crudelior  fetaceo  )  fub- 
„  rogari  poteft.     Cauterium  ,  quod 
„  non  tantum  Nuchae  ,  fed  etiamfu- 
„  turgeCoronali  impofitum  plurimos 
„  juvit.  „  Etpag.  598.  599.  Cau- 
„  teria  adplicanda  funt  .  .  .  in  ca- 
„  pite  fupra  futuram  coronalem,lon- 
„  gitudine  digiti  extenfi  fupra  nafum> 
„  contra  Phthifim.     Cauterium  au- 
„  tem  quo  magis  eft  candens,  eo  mi- 
„  norem  affert  dolorem. 

Cl.//oJ^m^?2nui,,Tom.4.Part.4.med. 
Syft.Rat.  pag.  1 1  8-  Edit.  in  4.  de  A- 
maurofi  :  „  Magnum  profefto  prx- 
„  fidium  eft  in  cauterio  a£tuali,fyn- 
„  cipiti  vel  nuchae  inufto. 

M.  G.Purrwmn,  famofus  multosper 
annos  apud  Breslavicnfes  Chirurgus 
primarius ,    in  curiofis  obfervationi* 

bus 


25^       Caput  VI. 


lus  Invi&ifs.  Imp.  Jofepho  dicatis,  hi- 
ftoriam  puellx  Breslavienjis  refert , 
quam  invincibili  cxterum  Epilepfia 
curavit  cauterio  a&uali,  in  confinio 
toties  di&arum  futurarum ;  quorum 
commifluram  ftatuit  contra  omnes  qui 
id  negent,  conftanter  reperiri  inpun- 
£to ,  quo  fila ,  Celji  modo  daSla ,  de- 
cuflant  fe  fe.  Videturque  faepius  ean- 
dem  operationem  peregiflfe,  cum  af- 
ferat  uftionem  eoin  pun£to  fe  femper 
feciffe.    Et  in  fcholio  fuo.  „ 

„  2Bmt&*5ltfc&at  aucf)  fettte  ©e* 

„  fa&c  ju  fd)euen/  uttb  ber  Patient 

„  jte()et  bi£  gent/  unb  nod)  etn 

„  mel)rere$  au&   Unb  mer  molte 

„  bt£  ntcf)t  audj  gerne  tf)Utt/°um 

„  &er  gro jfen/  unb  ber  bofen  $ranf* 

„  fcett  megctt/  unb  um  ber  groffett 

„  |>ofnun$  /  ba£  man  folc&e  mife- 

„  rabie  ^pfage  fterltef)ret  ?  mdre 

„  aud)  ju  munfc^ett/  ba£  btefeS 

„  eble 


de  Cranii  Ustione.  253 

„  cble  £tlf$>9J?ittel  mel;r  in  ufu 

„  toare/  al$  e£ic|o  tft^  unb  bfc* 

„  fe  ftranf&ett  letber !  tn  unferett 

„  Hofpitaient  fo  einreijt/fcajj  e£  ju 

„  erbarmett. 

Quadraginta  igitur  &  ultra  Auto- 
res  tum  Medici ,  tum  Chirurgi ,  eos- 
que  inter  plurimi  fua  in  arte  celebres, 
&  famofi  ,  hanc  operationem  &  fua- 
ferunt ,  &  exemplis  utiliffimam  de- 
monftrarunt  ,  nullius  unquam  infor- 
tunii  meminerunt  ;  quidam  auda&er 
omnis  dixerunt  periculi  expertem : 
operationem  porro  laudavere  fic  ,  uc 
vel  integumenta  fimul  cum  ofle  adu- 
rerentur  ,  vel  integumentis  ,  ac  peri- 
cranio  primum  perfciffis  ,  feparatis- 
que  ,  os  folum  adureretur,  idque  auc 
prope  futuras ,  quod  quibusdam  pla- 
cuit,  aut  in  ipfo  futurarum  conta&u, 
quod  plerisque  vifum  :  hancque  fic 

in- 


# 


254      Caput  VI. 


inftitutam  operationem  plane  inno- 
cuam  effe  plurimi  affeverarunt. 

Proinde  cum  nullum  exifteret  five 
Medicinas,  fiveChirurgiae  caput,  quod 
gravioribus  autoritatibus  ac  teftimo- 
niis  fulciretur  ,  piaculum  fore  credi- 
di  in  difficilioribus  ac  incurabilibus 
cafibus  idem  omittere.  Tres  porro 
morbi  videbantur  mihi  prsecipue  hanc 
curam  pofcere  ,  Cephalsea  pertinax 
cum  Hemicrania,  inemendabilis  Epi- 
lepfia  ,  Gutta  ferena.  Erantque  no- 
bis  tales  xgri  prxfentes,  in  quibus  cu- 
ram  horum  morborum  hac  lege  exer- 
ceremus.  Sed  praecipue  nos  mifere- 
bat  duorum  ,  quos  Gutta  ferena  ad 
Mercurium  ,  ad  Corticem  ,  ad  Ma- 
chinam  ele£trinam  ,  ad  cujuscunque 
generis  Evacuantia  >  ad  varia  Capitis 
Epithemata  ,  ad  Veficantia ,  ad  Seta- 
cea  &c.  omnino  rebellis  &  pertinax , 
mifere*affiigebat. 

§.  II. 


de  Cranii  Ustione.  255 


§.  II.  Igitur  3.  Junii  proxime  ela- 
pfi  ,  operationem  fecimus  in  Adole- 
fcente  1  2.  annorum,  ruftico,  robufto, 
toto  quadrato  ,  quem  Amaurofis  af- 
fligebat  ,  probabiliter  nata  ex  contu- 
fo  capite,  poftquam  fex  menfium  fpa- 
tio  in  periodicos  vomitus  ,  quos  ce- 
phabea  femper  pronunciabat,  incide- 
rat.  Amaurofis  porro  ejusmodi  erat, 
ut  noftem  inter  diemque  nihil  diftin- 
gueret,  fummam  tamen  ,  agilemque 
pupillae  utriusque  conftrictionem  ,  & 
dilatationem  ad  majus  ,  minusve  lu- 
men  haberet.  Unde  contra  Eruditif- 
fimi  Halleri  opinionem  fenfilitas  pu- 
pillx  demonftrari  videtur  ;  Retinam 
enim  plane  inertem  fuiiTe,  perfeftiili- 
ma  caecitas  evicit. 

Quia  &  fine  Integumentorum  in- 
cifione,  &  cum  eadem,  haec  opera- 
tio  fit,  ultimum  modum  prsetulit  D. 
Leber ;  cum  eandem  didicilfet,  for- 

tu- 


256       Cafut  VI. 


tunatoque  adplicatam  a  fuo  Magiftro, 
dexterrimo ,  dum  viveret,  Chirurgo 
Laudes ,  vidiffet ;  qui  idem  Magiftec 
Difcipulos,  adftantesque  Chirurgos, 
ferio  hortatus  erat  hancfimplici  uftio- 
ni  femper  praeferrent,  metu  convul- 
fionum ,  quas  uftio  fine  fe£tione  ge- 
nerare  ftatuebat. 

Integumentorum.haec  feparatio,  va- 
lidum  dolorem  excitabat  5  leviorem^ 
pericranii  abrafio  ;  maximum  vero, 
uftio;  quam  valide  urentem  ajebat, 
licet  nihil  eorum,  quascircum  fe  ge- 
rebantur ,  fciret.  Exanimabam ,  an  va- 
gina ,  intra  quam  Cauterium  ,  ne  labiis 
perfciffis  noceat,  capiti  imponitur,  a 
Cauterio  candefceret,  &  uftionis  do- 
lor  potius  ab  integumentis  uftis,  quam 
a  perufto  cranio  gigneretur ;  verum 
vaginam  illam  ego  ,  adftantesque  tan- 
gentes ,  vix  calentem  deprehendi- 
mus. 

Do- 


de  Cranii  Ustione.  257 

Dolor  primis  horis  magnus  ,  po- 
ftea  modicus,  bonus  appetitus,  femel 
modo  levis  vomitus,  qui  caeterum  ipfi 
confuetus,  obfervabatur.  Utebatur 
jure  carnium,  aqua"hordei  mellita, 
&  emulfo  leviter  paregorico.  Alte- 
ro  die  optime  habuit.  Die  tertio ,  fu- 
mo  aromatico  prunis  'ardentibus  in- 
je&o  ,  ac  capiti  admoto  ,  apparatum 
examinavimus ,  lintea  carpta  fangui- 
ne  imbuta  amovimus ,  infperfoque 
vulneri  pulvere  Maftiches,  labia  fuis 
fingula  locis  adpofuimus.  Bona  hxc, 
fed  contra&a  ita ,  ut  inuftum  ofli  lo- 
cum  exa£te  liberum  &  nudum  ferva- 
rent.  Tenaci  Emplaftro  ea  ad  fe  mu- 
tuo  jungebamus;  omnia  deligabamus 
ficce,  ac  raro  deligandum  locum  poft- 
modum  efle,  Ccefaris  Magati  confilio 
decernebamus.  Nox  optima,  alvus 
ab  Enemate  bona.  Die  6.  Junii ,  fci- 
licet  ab  operatione  quarto ,  pulfus  fa- 

Tars  Vt  R  nus, 


258        C  A  P  U  T     VI.  ; 

nus,  naturalis,  bonus  appetitus,  nul- 
lus  capitis,  nifi  ab  ejusdem  rirotita- 
tione ,  dolor.  Hora  oStava  vefper- 
tina  cum  illo  locutus  fum,  affirman- 
temque  palam  audivi ,  fe  nnllibi  in 
toto  corpore,  imo  ne  in  capite  qui- 
dem,  dolere,  fuumque  jus  eadem  ve- 
fpera  egregie  fibi  fapuilfe.  Tandem 
bonam  illi  nociem  apprecatus,  puk 
fum  adhuc  tetigi  fcrupulofe,  eumque 
tam  bonum  inveni,  quam  unquam 
fanus  homo  habere  poteft.  Idem  te- 
ftati  mihi  funt  Medicinre  &  Chirurgiae 
Affiftentes,  qui  poft  me  pulfum  exa- 
minarunt.  Interim  vifus  emendatio- 
nem  obfervare  fe  nullam  seger  con- 
quserebatiir.  Solabamur  illum  ea  fpe, 
quam  opcimx  operationis  tolerantia 
merito  dabat.  Sed,o  fpem  fallacem! 
ijiox  a  media  no£te  vomere  cepic; 
quod  quia  ipfi  familiare,  cuftos  ne- 
glexit  primo  ,  verum  ronchum  in  re- 

fPi- 


de  Cranii  Ustione,  259 


fpiratione  adverceus ,  Alfiltences  No- 
focomii  vocavic.  Qui  moriencem  vi- 
derunt  hora  fecunda  prope  finem  diei 
quarci. 

Quod  me,  nosque  omnes,  nec 
opinacus  cafus  perculeric ,  &  acconi- 
tos  reddiderit,  nemo  dubicabic.  Nec 
recicebo  me  fufpicantem,  ne  forte 
vomicus  violencia  in  fyncopen  lopfus 
elTet,  curavifle,  uc  pectus  ipfi  vali- 
de  agitarecur,  &  bis  inje£to  Enemace 
Fumi  Tabaci  inteftina  irricarencur. 
Sed  mofcuus  erac  hac  vice  non  refur- 
re&urus. 

Cadaver  examinances,  nihil  mali 
excerno  in  cranio  deceximus.  Labia 
quippe  vulneris  bona ,  fuppurancia, 
fe  jam  cum  pericranio  unire  cepe- 
ranc  in  loco  ab  inuftion^  remotio- 
re.  Olla  cranii  ablaca  ,  videbnmus 
cranium  adeo  Ievicer  igne  ta£him 
fuiflfe,  ut  fa&a  ufti  abrafione,  vix 
R  2  quid 


a  6  o       Caput  VI. 


quid  de  offea  periifle  viderecur  fub- 
ftantia. 

Igitur  uftio  non  erat  aut  profunda, 
aut  etiam  ad  usque  diploen  produ&a, 
quemadmodum  Autores  jubent,  fed 
vix  tangens,  adeoque  infufficiens. 
Attamen  quis  credat  !  Dura  mater 
inuftae  plagae  fubje&a,  jam  ab  exter- 
na  fui  parte,  qua  os  tangit,  fuppu- 
rari  leviter  inceperat;  Arachnoidaea 
videbatur  ibidem  loci  cum  pia  matre 
corrugata :  cerebrum  autem  integer- 
rimum.  Cxterum  per  univerfum  cra- 
nium  ambae  Meninges  admodum  in- 
flammatae. 

Igitur,  quod  hic  praeprimis  notan- 
dum,  uftio  vix  leviter  externum  cra- 
nium  tetigerat ,  &  nihilominus  effe- 
£lum  in  "omnibus  ediderat  cerebri 
membranis.  Et  quidni  ?  Cranium 
internum  ipfum  ad  diftantiam  dua- 
rum  linearum  a  loco  ufto  leviter  fif- 

fum 


de  Cranii  Ustione.  261 


fum  fuit.  Tantane  vis  ignis,  efte- 
£tusque  leviore  tactu  ?  Quid  (i  ad  di- 
ploen  penetraflet  ?  Prxftitit  fane  nos 
in  urendo  meticulofiores  fuifle,  cum 
hocce  cranium  ,  craffi  licet  ruftici , 
adeo  tenue  &  tranlparens  eflet,  ut 
vix  mediam  folicas  craftitudinis  par- 
tem  haberet. 

Prxter  haec  nullum  in  cranio  vi- 
tium ,  ne  in  opticis  quidem  nervis, 
cui  Guttae  ferenx  adfcriberemus  cau- 
fam. 

Dum  vomitus  a  femianno  perio- 
dicus  fuerat ,  operae  pretium  erat  cau- 
fas  indagare.  Ventriculus  ore  fupe- 
riore  fuo,  initioque  Oefophagi,  foli- 
to  multo  amplior ,  ita  fanguine  om- 
nibus  fuis  in  vafis  turgens,  ut  hxc  in 
nonnullis  locis  duarum  ,  in  aliis  trium 
linearum  diametrum  haberent;  pur- 
pureus  carterum  toto  fundo  fuo ,  bi- 
nisque  in  plagis  tam  interne,  quam 
R  3  #ex- 


•    I  ■„  . 

262       Caput  VI. 


externe ,  gangranofus ;  circa  Pylorum 
bonus. 

Univerfi  Pulmones  lateribus  undi- 
que,  Mediaftino,  Diaphragmati,  Pe- 
ricardio  ,  Spinse  dorfi  lateri ,  Jugulo, 
quolibet  in  pun&o  adeo  indiflfolubi- 
liter  accreti  erant,  ut  fine  alterutrius 
deftruftione  impoftibile  eflet  eosdem 
folvere  ;  utque  ubique,  potiffimum 
vero  in  toto  dextro  latere,  lacerati 
pulmonis  reliquiae  thoracem  invefti- 
rent.    Quemadmodum  porroPulmo- 
nes  cum  vicinis  partibus,  ita  quoque 
mutuis  inter  fe  fe  lobis  coalefcebant. 

Quod  autem  maxime  mirabile, 
Adolefcens  nunquam  in  noftro  Nofo- 
comio  difficilem  aut  lxfam  Refpira- 
tionem  oftendit,  neque  hujus  quid- 
piam  Matris  habuit  Anamnefis.  Uni- 
ce  affirmare  polfumus  fesquihora  mo- 
do  ante  mortem  Refpirationis,  pul- 
fusque ,  vitia  adparuiffe. 

•  Ncc 


D  E   CrANII    U  S  T  I  0  N  E.  263 

-Nec  minus    mirabiiis  Ventriculi 
&  obftructi,  &  perquam  inflarninati, 
&  gangrjenofi,  contemplatio  ,  ubiad 
mortem  fere  usque  nec  figna  febris, 
aut  gangranx  in  pulfu ,  nec  figna  do- 
Joris  in  hoc  vifcere,  nec  figna  alicu- 
jus  in  ejusdem  fun&ione  defeftus,  ap- 
paruerunt.  Igitur  obftru£Ho  adeo  no- 
tabilis ,  inflammatio  adeo  feva ,  gan- 
graena  adeo  vehemens,  uc  penetret 
totam  ventriculi  fubftantiam ,  citra 
dolorem ,   citraque  febrem  ,  contin- 
gunt?  bono  cum  appetitu  formantur? 
cum-integra  vifceris  perficiuntur  fun- 
£Hone  ?  Neque  enim  fore  credide- 
rim,  qui  ftatuat,  omnia  hxc  fesqui 
horx  fpatio  nata  &  perfecta  fuiiTe. 
Nunquid  etiam  ill&fam  femper  Refpi- 
rationem  facile  LnteJligimus  cum  uni- 
verfali  adeo,  cum  indiftolubili  con- 
cretione  Pulmonum  ?  Cordisque  cx- 
pediti  motum  perennem,  cujus  peri- 
R  4  car- 


264         C  A  P   U   T  VI. 


cardium  di£tis  de  eaufis  immobile 
fuiffe  videatur ?  Merito  videor  hunc 
cafum  ad  Cap.  4.  de  Prohlematibus  re- 
ferre ,  adeoque  ut  Problema  11.  ad 
pag.  170.  adjungere. 

Sed  ut  e  bivio  in  viam ;  futuros 
praevideo,  qui  ex  integra  hac  hifto- 
ria  concludant ,  levem  hanc  uftionem 
caufam  mortis  neutiquam  extitifTe, 
fed  in  corporc  adeo  vitiofo  mortem 
aliunde  duxiffe  originem.  Hos  ob- 
fecro  velint  fequentem  perpenderc 
cafum. 

§.  III.  Die  4.  Junii  Cauterium  eo- 
dem  modo  juvencuta  20.  annorum 
admovimus,  altera  fcilicet  die  ab  eo- 
dem  adplicito  Adolefcenti.  Haec 
Gutta  ferena  laboraverat  a  fine  anni 
1759.  poft  vomitum  fpontaneum  1 4. 
dierum  ,  poftque  trimeftrsm  defe- 
fltum  catameniorum.  Datis  purgan- 
tibus,  vomitus  ceffaverat,  redierant 

men- 


de  Cranii  Ustione.  265 

menfes ,  vifusque.  Toto  anno  opti- 
me  valuit.  Siib  finem  anni  1760. 
menfes  deficiunt,  vomitus  redit ,  pe- 
rit  vifus.  Eo  in  ftatu  noftrum  No- 
focomium  infertur.  Video  Amauro- 
fin,  quae  cum  immobili  utraqae  pu- 
pilla ,  inter  diem  no&emque ,  imo 
pofthac  de  die  album  inter  nigrum- 
que,  diftingueret  :  contra  quam  in 
Adolefcente,  cui  cum  mobiliffimis  a 
luce  pupillis  perfe&iffima  cscitas  fue- 
rit.  Cum  anno  elapfo  purgantibus 
fanitatem  &  vifionem  recuperaflet, 
eadem  ipfi,  fed  jam  incalTum,  prx- 
fcripfi.  Cumque  demum  purganti- 
bus  opio  interpofito  vomitum  fuper- 
aflem ,  mcnfes  &  vifus  deficere  per- 
gebant.  Amaurofis  jam  bis  vomi- 
tum  diuturnum ,  eumque  violentum ; 
vomitus  jam  bis  retardatos  infeque- 
batur  menfes  :  unde  in  menfinm  de- 
feftum ,  fi  non  omnis ,  faltem  aliqua 
R  5  cau- 


26  6         C  A  P  U  T  VI. 

caufa  vomitus  videretur  rqfundenda- 
Quare  poftquam  appetitus  bonus  cef- 
fante  vomitu  rediiffet,  methodica  ad 
menfes  revocandos  cura  exactiffime  5 
eaque  non  juvante,  qurevis  empvri- 
ca,  prudenter  adhibita  fuit.  Cum 
demum  nihil  juvaret,  nifi  quod  femel 
iterumque  leve  quoddam  initium 
menfium  videretur  confpici ,  tandem 
quod  Traft.  de  Htemorrboidibus  pag. 
73.  ex  Anglicis  Obferv.  laudavi  auxi- 
lium ,  Machinae  tortilis  ad  arterias 
crurales  admotx* ,  poft  Aloeticum  pur- 
gans ,  Balneaque  Vaporis ;  hoc in- 
quam  auxilium  ad  tres  varias  usque 
vices  adhibui,  circa  id  tempus,  rquo 
menfes,  ni  turbatusnaturas  ordo  fuif- 
fet,  redire  debuiffent.  Sed  &  hoc 
fruftra  fuit.  Diu  demum  poft  men- 
ies-rediere,  fed  irregulariter  femper ; 
vomitus  non  nifi  raro  rediit,  paffim 
adhuc  bonus  Appetitus ,  bona  digeftio, 

ege- 


de  Cranii  Ustione.  267 

egeftio  commoda  ,  virium  ,  torofita- 
tisque  incrementum.  Aft  vero  om- 
nia  hxc  cum  perfeverante  Amaurofi, 
&  continuo  repetentibus  capitis,  at- 
que  oculorum,  doloribus. 

Videbatur  ex  hisce  concludi  opor- 
tere,  quod  vifus  olim  rediiffet  adCa- 
tameniorum  reftitutionem ,  quia  riec- 
dum  quid  notabiliter  aut  lxfi,  aut 
impafti,  obftru&iqne ,  in  Encephalo 
erat ;  jam  vero  ex  vomituum  tum  re- 
petitione,  tum  diuturnitate ,  vitium 
topicum  in  cranioforet,  propter  quod 
Gutta  ferena  ad  reftitutos  menfes  pe- 
rennalfet  :  quodque  proinde  occafio 
opportuna  adeflet  ejus  curam  Caute- 
rio  tentandi,  id  quod  tutum,  quod 
fecurum,  quod  nunquam  noxium, 
fepe  vero  efficaciflimum ,  hucusque 
credideramus. 

^  Altera  ergo  die,  utmonui,  qua 
inpuero,  operationem  eodem  modo 

in 


26g  C  A   P  U  T  VI. 

in  hae  puella  fecimus.  Symptomata 
dolorum  ad  varias  operationis  partes, 
confufe  primo  ;  fedatis  vero  dolori- 
bus,  eodem  fe  percepifTe  modo,  quo 
Adolefcens  narraverat ,  declaravit. 
Appetitu  gaudentem  eodem ,  quo  pue- 
rum,  modo  fuftentavimus.  Prima 
no£te  vix  dormivit,  &  dolorem  in 
utro^ue  cervicis  latere  conquefta  eft*^ 
altera  die  melius  :  tertia  die  bene  fe 
habuit,  excepta  febricula;  quarta  die 
pejus.  Sanguinem  tunc  mifimus,  qui 
peffime  phlogifticus.  Jamque  vox  de- 
ficere  incepit,  &  caput  hebes  fieri. 

Igitur  inopina  morte  pueri  percul- 
fi,  mortem  puelta  triftes  quoque  pra- 
vidimus.  De  Trepano  interea  cogi- 
tatum.  Ne  vero  illudfruftrapericli- 
taremur  ,  plura  crania  primum  cau- 
terio  inuffimus  ,  trepanumque  adhi- 
buimus  ;  &  primo  quidem  ipfo  uftio- 
nis  loco.   Sed  mox  ftylus  Trepani  ia 

adu- 


de  Cranii  Ustione.  269 

adufto  fundo  vacillabat  ,  deinde  plus 
adhuc  ftylus  Trepani  maris ;  ita  ut  ve- 
ftigium  fufficiens  haud  potuerit  impri- 
mi  ,  quo  Trepanum  femina  dictum 
tuto  ageret.  Quapropter  idem  eo  ten- 
tavimus  loco  ,  qui  ad  uftionem  pro- 
ximus ,  ut  circulps  Trepani  eam  una 
tangeret,  eoque  modo  ad  affe&um  in 
Cranio  locum  quoque  deveniremus. 
Etenim  tam  proxime  ad  uftam  plagam 
Trepanum  adhibendum  efle  fuadebac 
hac  ipfa  hora  fa&a  pueri  Anatome, 
qux  ambas  meningas  ibidem  affe&as 
oftendebat.  Verum  &  hoc  impoffi- 
bile.  Dum  enim  in  pertenui  Cranio 
(  quod  ad  tutius  experimentum  elige- 
bamus)  corona  Trepani  partem  Cra- 
nii  non  uftam  vix  tetigerat  ,  profun- 
dius  jam  aduftam  partcm  penetrabat; 
&  bis ,  ter  adhuc ,  licet  prudenriffime, 
fufpenfiftimeque,  modiolum  agitando, 
oftis  feftucae ,  ab  uftione  fragiliores, 

in 


270         C   A  P   U  T  VI. 

jn  cerebri  membranas  infigebantur  , 
interea  dum  diu  adhuc  perterebranda 
ea  eflet  portio  oflis ,  quae  adufta  non 
fuerat,  ut  totum  fruftulum  eximi  pof- 
fet:  undc  conclufimus  evidens  mortis 
periculumpericulofiflima  &  incertifll- 
ma  operatione  avem  non  oportere. 
Medio  die  quinto  periit  ,  cum  levio- 
re  faciei  convulfione. 

In  externo  cranio  omnia  ut  in  bo- 
no  vulnere.  Ofla  cranii  refe£ta  uftio- 
nem  non  modo  multum  non  penetraf- 
fe ,  fed  craflum  hoc  cranium  vix  atti- 
giflfe  patebat;  parte  enim  adufta,  ab- 
rafa,vix  de  oflis  fubftantia  quidquam 
ablatum  apparebat.  Nihilominus  fub 
hoc  craflb ,  vixque  ab  igne  tacto  cra- 
nio  ,  dura  mater  fuppurata  invenca 
eft ,  ac  totum  finiftrum  cerebri  hemi- 
fphaerium,  in  quo  (  ut  mox  patebit) 
uftio  crat  >  msgna  copia  puris  inter 
utramque  meninga  fcatebat.    Et  >  ut 

in 


de  Cranii  Ustione.  271 

in  priore  ,  in  utroque  cerebri  latere 
Utraque  Meninx  vehementer  inflam» 
mata  erat.  Aer  autem  copiofus>ubi- 
que  fe  movens  ,  feparathn  a  fangui- 
fre  in  harum  membranarum  vafis  fan- 
guineis  ,  potiffimum  in  hemifphaerio 
finiftro  3  miro  fane  fpeclaculo ,  inven- 
tus  eft.  Ventriculus  fuperior  in  fi- 
niftro  latere  Hvdropicus  tria  plena 
cochlearia  lymphx  geflit ,  dexter  fo- 
litam  copiam.  Cerebrum  pone  lo- 
cum  uftionis  flavum  ,  &  folito  mol- 
lius  ,  ac  fere  liquidum. 

Notabile  autem  ma-xime  Infundi- 
bulum.  imo  Maximnm  fuit  ,  o£to 
vel  novem  linearum  diametru-m'  ha- 
bens.  2do  Repletum  fuit  materia 
grifea ,  qux  partim  pukaeea,  partim 
calcaria  fuit.  3''°  Concretum  erat  • 
cum  pia  matre  Opticos  involvente. 
4t0  Infidebat  ,  premebntque  ipfum 
Opticorum  coalitum  •   non  quidem 

ita 


1 

272       Caput  VI. 

ita  ,  uc  Optici  nervi  poft  coaliturrt 
marcefcerent,  fed  faltem  fic,  ut  vide- 
retur  illorum  aftio  interturbata  fuif- 
fe  ,  puellaque  caeca  fuiflfe  manfura, 
etiam  fi  male  haud  fucceffiffet  ope- 
ratio. 

Pulmones ,  ut  in  puero  praeceden- 
te  ,  ubique  ,  ne  minima  quidem  pla- 
ga  excepta  ,  indiffolubiliter  cum  om- 
nibus  in  Thorace  partibus  ,  mutuis- 
que  inter  fe  lobis,  connati  erant.  Oe- 
fophagus ,  &  Orificium  fuperioris  ven- 
triculi  ,  duplo,  quam  folent,  amplio- 
res  ;  Pylorus  tam  arctus,  ut  calamum 
fcriptorium  haud  admitteret ,  in  cra- 
ftinam  autem  demonftrationem  refer* 
vatus ,  hac  conftri&ione ,  an  fpafmo 
evanido  ?  caruit.  Ex  praecedentibus 
quippe  patuit  fpafmos  a  morte  non 
raro  fupcreflfe. 

§.  IV.  Hic  ita  ennrratis  ,  feria  & 
tranqnilla  mente  examen  do&rinae  de 

adu- 


de  Cranu  Ustione.  273 

adurendo  cranio  inftituendum  el^* 
Collato  lugubri  utroque  hoc  cafu  , 
cum  allaca^o.  &  ulcra  Doftorum  do- 
£trina,dico  im0  minime  verum  etle, 
•quod  operacio  hxc  quovis  pericuio 
vacec.  Ec  periculofiifimam  efTe,  & 
ucrisque  noftris  letalem  fuifle,  Hifto- 
ria  ucraque  palam  facic. 

2do  Caucerium  in  noftris  leviffime 
niodo  crania  tecigic  ,  lecum  induxit : 
quid  non  fequatur,  necelfe  eft ,  fi  ura- 
tur  profundius  ? 

3"°  Si  caucerium  juflu  Autorum, 
tam  profunde  ada£tum  fuiffec,uc  pro- 
babilicer  adDiploen  penetraflet,  ipfum 
cerebrum  immediace  aduftum  fuiflec; 
nam  eximix  tenuitatis  cranium  fuit. 
An  non  ea  de  caufa  plures ,  hac  ita 
inftituta  operatione  ,  perierkt  cito  , 
necefle  eft? 

Sed  4to  Etiam  levifTimo  cauterii 
attaftu  validiffima  ,  nocentiffimaque 

Tars  VI         S  uftio 


274       Caput  VI. 

^gmmmmmmmmmmmmmm  ■   m  mmamnamsMxr*^*\im\nm  iii  ■■  ■  ii  i  jggz»— — 

Iptio  fit.  In  primo  noftro  cafu  le- 
vior  ,  gravior  longe  in  fecundo ,  fup- 
puratio  inventa  e(t  ,  in  utrisque  uni- 
verfi  capitis  inflammatio  , turn  &  ae- 
ris  perceptihilis  intra  vafa  fanguinea» 
collectio  magna  ,  varia  ,  in  omni  lo- 
co  membranarum,  ut  ighis  in  liquo- 
ribus  aerem,  antea  non  ut  tulem,jam 
vero  ut  aerem  exifteneem  ,  bullisque 
manifeftantem  fe  fe  ,  gignere  folet. 
Hoc  experti  nos  a  leviufcula  aduftio- 
ne  ,  quid  iili  a  penetrantiore  experti 
non  fuerint? 

5t0  Crania  qu:evis  ,  graviffima 
aeque  quam  tenuiffima ,  fufpenfo  ta£ta 
cauterio  ,  intus  ardent  fic  ,  u,t  digitus 
fuppofitus  uratur  ,  &  ni  retraxeris  r 
ejusdem  folvatur  cuticuln.  Hoc  ex- 
periment  im  pluries  in  puhlico  ColJe- 
gio  iteravi  ,  ut  plusquam  20.  homi- 
nes  digitum  fupponentes  ,  ilico  eun- 
dem  retrahere  deberent.    Eum  in  fi- 

nem 


D  E    C  R  A  N  £  I    dSTIONE.      2  J  J 


nein  tlimfi  varias  veteres  caivas  ,  te- 
nuiores,  craifiores,  interque  easdem 
unam,  cujus  Bregmatum  craflicies  li- 
neas  quatuor  aequabat.  Vix  per  tres 
minuti  horae  fecundas  candens  ferrum 
os  tedgerat,  quiu  cnirurgus  digitum, 
$o  tempore  admotum ,  in  bullas  ele- 
vatum  doleret.  Ergo  dura  mater,  & 
refiquse  fubjecte  partes  ,  plus  minus 
adurantur,  neceffe  eft.  .  Igiturne  adeo 
mirum  fuic ,  quod  ambo  noftri  ad  u- 
ftionem  vix  tenuem  oflis  fuperiiciem 
confume-item  ,  fe  aduri  lamentaren- 
tur  ,  licet  necjgnem  videre  poflent, 
necejusdem  adplicandi  moniti  efTent? 

6"  Omnes  poftmodum  experi- 
mencorum  occafiones  captances  ,  in 
quovis  recenter  oblato  cranio  varia 
exploravimus.  Ubi  vix  tangit  caute- 
rium  os  ,  jam  ab.interna  parte  bullae 
nafcuntur  fervidx,  veluti  quid  ebuU 
liret.  Ergo  in  quacumque  etiarn  le- 
S  -2  vif- 


276       Caput  VI. 

vifiima  aduftione  ingens  fervor  ad  in- 
teriora  percipiatur  oportec. 

7™  Ec  maximas,  &  perniciofifil- 
inus  ilie  caloris  gradus  eft ,  qui  ab 
ebuilience  oleo  ,  quod  fervente  aqua 
fere  criplo  calidius  eft  >  gignicur.  Va- 
rium  experimencum  id  nos  docuit.  h\ 
homine  recencer  morcuo  quatuor  di- 
verfis  in  plagis  cranium  caucerio  le- 
vicer  tecigimus.  Inverfa  cunc  olla 
cranii  flava  macula  in  his  ipfis  qua- 
cuor  locis  inufta  erac.  Inuflimus  idem 
alio  loco  j  minuti  ,  id  eft  20.  fecun- 
darum  fpacio :  vix  os  excernum  uftum 
erac,  quin  inceriora  bullis  flavis,  fce- 
tidisque  ,  excoquerentur ,  &  digitns 
fuppofitus  valide  exureretur. 

8V0  Si  ad  Diploen  inurere  usque, 
ut  plures  Autores  jubent,  oportec,  in- 
di£ebat  ferrum  candens  tribus,  imo 
pluribus  hors  minutis,  pro  diverfa 
craniorum  craffitudinc ;  prout  in  re- 

cen- 


de  Cranii  Usjione.  277 


cencioribns  craniis  deprehendebamns, 
loca  adufta  pofhnodum  abradendo. 
At  vero  in  vivis  ab  uftione  in  uno 
cranio  tinius  mintui ,  fesqui  minuti  in 
altero,  tranfludans  fervidum  oleum 
Uiikjam,  corrugavitque  omnes  me- 
ningas,  &  albam  cartera  cerebri  me- 
dullam  in  flavam  convertit.  Moni- 
tos  autem  eos  velim,  qui  h^c  mea 
experimenta  repetituri  fint,ut  fumant 
confuetum  Artificum  Cauterium,  ut 
Aquapendens ,  Varaus  ,  Hildanus ,  Scul- 
tctus  &c.  dcfcribunt;  alioqui  nollem 
de  experimenti  efFe&u  refpondere  ,  fi 
v.  g.  clavo ,  vel  alio  ferro  candefa&o, 
vel  fi  non  penitus  ignito  ,  cranium 
inurerent. 

9no  Inconftantius  quoque  nihil  de- 
curfu  futurarum.  Sumfimus  plura 
vetera,  plura  deinde  ad  fingulas  ob- 
Intas  occafiones  crania  recentia  ,  & 
numerofa  inter  illa  deprehendimus, 
S  3  in 


a?8       C  a.p  u  t  VI. 

in  quibus  futura  coronalis  poliice  in- 
ferior  ad  frontem,  vel  fuperior  ver- 
fus  fucuram  Lambdoidem  invenieba- 
tur.     Intra  hoc  pollicis  fpatium  futu- 
rx  coronales  inter  f e  f e  k  i  I-  altkudi- 
nis  difFerunt.     Neque  conftanti  lege 
fagittalis  futura  in  medio  eft.   In  pn^- 
ro  mortuo  os  parietale  finiftrum  loti- 
ge  amplius  dextro.  -  Unde  cum  ipfi 
in  media  linea  uftio  fa£ta  effet,  in* 
venimus  illam  $  pollicis  a  futura  fa^ 
gittali  diftantem.     Nonnullis  futune 
omnes,  vel  quasdam  defunt,  imper- 
fe&eve  adfunt.    In  puella  mortua  to~ 
tum  os  frontis ,  &  parietale  dextrunr, 
nonnifi  unicum  folidum  os  fuit,  fine 
vel  minimo  futune  veftigio.  Quare 
quod  plurimi  difertis  verbis  fiC  rem 
conftanter  fe  habere  sffirment,  ope- 
rationemque  oportere  femper  in  ipfo 
decuffantium   fe  fe  filorum  punfto 
fieri,  ut  in  futurarum  commifTuram 

ca* 


D  E   CRANU   UsTiONE.  279 

cadat,  inania  verba  funt,  experien- 
tix  contraria.  Equicfem  polTe  quem- 
quam  in  decem  ac  plures  incidere 
calvas,  quarum  ejusmodi  commitTnra 
fit  futurarum  ,  inficias  haud  ivero, 
ied  conccdere  demum  mihi  debebit, 
quo  plures  Calvarias  examinaverit ,  eo 
mimerofiores  intcf  illas  fe  invenire 
diffimilimdines. 

1  omo  Fateri  oportet  laudatorum 
Scriptorum  hinc  inde  unum  reperiri, 
qui   operationem   quidem  commen- 
dans,  eandem  tamen  remotius  a  fu- 
turis  efle  velit  ;  ita  quippe  Fallopius : 
vel  alium  geque  meticulofum ,  qui  fu-  # 
turas  quidem  ,  fed  non  confinium 
ipfum  binarum  futurarum,  fuaferit 
aduri,      Sed  priori  fatisfecimus  in 
puero,  in  quo  uftioab  utraque  futu- 
ra  multum  diftabac  :  alteri  cafu  au- 
fcultavimus  in  puella,  ubi  uftio  fuit 
polJice  altius  fumra  coronali.    Et  ni- 
S  4  hi-' 


280  C   A   P   U   T  VI. 


hilominus  utrisque  hisce  meticulofis 
cafu  fatisfacientes ,  xgvos  utrosque 
mort£  amifimus. 

§.  V.  Candide  ergo  omnibus  fic 
cxpofitis,  quid  demum  confequitar? 
im0  Veterum  recentiorumque  com- 
plures  haud  ea  ,  qux  viderint ,  exper- 
tique  fuerint ,  verum  ea  duntaxat, 
qux  alibi  audiverint,  legerinrve,fcri- 
pfiffe  ;  Artem  proinde  iftos  non  ex- 
perientia,  fed  onerofis  auxiffe  volu* 
minibus. 

2.  Fuiffe  dubio  procul ,  qui  forte 
femel  operationem  viderint,  eamque 
.  (five  quod  inflammatio  Meningum 
refoluta  fuerit ,  five  quod  meticulo- 
fior  Artifex  aut  non  penitus  candefe^ 
cerit  ferrum ,  aut  cranium  vix  tetigc- 
rit , )  letiferam  non  fuiffe ;  imo ,  quod 
fonticulus  inde  excitatus  morbum  Ie- 
vaverit,  profuiffe  obfervaverint :  pef* 
fime  vero  ex  rariore  obfervationo 


de  Cranii  Ustione.  281 


generaliffimas  regulas  pofteris  tradU 
difle. 

3.  Qui  vero  pluries  hanc  cranii  • 
aduftionem  perfccerint,  &  non  nifi 
fauftifilmam   defcripferint   eandem , 
hosfuos  paucos  fortunatos  cafus  enar- 
rafle  modo ,  plures  rcticuifle  infau- 
ftos.     Eundem  quippe  ignem,  qui 
nobis  eft,  ipfis  fuiffe ;  eadem  ipfis, 
qux  nobis,  crania  :  effeftus  proinde 
cjusdem  ignis,  in  confimilia  crania, 
fuifle  confimiles.  Cum  igitur  demon- 
ftratum  fit  a  mitiore,  quam  juflerint 
illi,  inuftione  mortem  contigifle,  quid 
non  fepius  illos  letiferi  obfervafle  ne- 
cefle  eft,  qui  aduflerint  altius? 

•  4.  Hos  praprimis  culpandos  efle, 
fraudisque  notandos,  eo  quod  infor- 
tunia  fua  celaverint,  fuppreflerint, 
conticuerint.  Dum  enim  nihil  nifi 
faufta  cecinerint,  alios  ad  imitandum 
audaces  fuo  reddidere  exemplo ,  eos- 
S  5  dem- 


2  8 1  C   A   F   U   T  VI. 

demque,  ut  no$,  Ie.ro  imprudentis 
imitationis  poenitentes. 

5.  Solam  proinde  ac  genuinam 
Artis  promovendae  eam  elTe  normam, 
qua  iolius  amore  veritatis,  qua  uni- 
co  opitulandi  ftudio,    fummo  cum 
candore,&Chriftiana  fimplicitafe,  fic 
fa£la  enarrentur,  ut  non  minus  infau- 
fta,  quam  faufta  9-  innotefcant.  Quo 
demum  efficitur  id  ,  ut,  qui  hos  Au^ 
tores  confulanc  ,  maturius  &  fecum,  ■ 
&  cum  aliis ,  deliberent  ,  incertamque 
forment  Prognofim  ,  antequam  necef- 
fitas  forfitan  cogeret  ad  fimiles  opera- 
riones,  curasve  ,  confugere, 

6.  Quam  trifte  eft  mores  Circum* 
foraneorum  &  Agyrtarum  lucripetos, 
vaniloquos,  ambitiofos,  adeo  multis 
Medicorum  atque  Chirurgorum  inhx» 
rere  animis,  ut  id  ,  quod  haud  ver- 
bis  modo  ,  fed  etiam  faftis  vilipen* 
dunt  ,  deteftanturque  ,  nonnunquam 

ta- 


DE    CraNII   USTIONE.     2  8  3 

tamen  nimio  lyftematis  ardore  exca> 

cati ,  turpifllme  imitentur  !  Profefcto 

non  poflumus  fufficienter  nobis  invi- 

gilare,  ne  proprio  pneoccupati  amo- 

re,  aut  vana  ille&i  gloriola  &  cox- 

vis  inponnmus ,  &  pofteris.  Ad  poh- 

dus  Sanftuarii  omnes  in  Medicina  & 

Chirurgia  appendendx  funt  obferva- 

tiones,  priusquam  in  lucem  prodeant, 

ut  ars  inde  capiat  augmentum.  Et- 

cnim  dicente    veridico  Hippocrate : 

„  Vita  brevis  ,  ars  longa  ,  occafio 

„  celeris  ,  experimentum  periculo- 

„  fum  ,  judicium  difficile.  „  hine 

utimur  vere  demonftratis  aliorum,ut 

tempori  parcamus  ,  hisque  inftrufti, 

ad  ulteriora  invenienda  ,  &  dernon» 

ftranda  annitamur.    Et  hisce  noftris 

fuffulti  Nepotes  nova  adjicient.  At 

vero  fi  non  artis  amore,  fed  potius 

turpis  lucri  ,  immeritx  famss  ,  de- 

teftabilis  in  bonos  invidi;E,ftudio  du* 

* 

ci- 


284      Cafut  VI. 


cimur  ;  fi  Peregrinatorum  complu- 
rium  fimiles  ,  mirandarum  rerum 
magis ,  quam  verarum  ,  cupimus  fcri- 
ptores  eife  ;  turpiter  incautos  decipi- 
mus  in  detrimentum  Artis ,  in  dam- 
num  ,  perniciemque  mortalium,  cau- 
tos  vero  animabimus ,  ut  malam  no- 
ftram  fidem  orbi  patefaciant ;  quod 
antequam  iteratis  experimentis  efFece- 
rint  ,  millenos  errores  ii  commit- 
tent ,  qui  nobis  ,  ut  candidis  verita- 
tis  prsconibus,  fidem  adhibuerint. 

§.  VI.  Igiturne  haec  operatio  ex 
srte  profcribenda  ?  Et  in  defpcratis, 
aut  difficillimis  morbis ,  quorum  cau- 
fa  probabiliter  in  capite  haeret,  an  ni- 
hil  ultra  tentandum  eft? 

Ad  primuni  refpondeo  ,  quia  ope- 
ratio  mulro  levius  infbituta  in  noftris 
binis  xgris  ,  quam  Autores  jubent, 
mortem  utrique  intulit ;  quia  experi- 
menta  in  cadaveribus,  &  in  feparatis 

cra- 


DE    CRANII    UsTIONE.  2^5 

j— — — — — a— owji— «<— — i  ii     ■         «lii  ■To— — r— i 

craniis  evicere ,  nunquam  line  ingen- 
ti  difcrimine  vitx  eam  infticui  pofle; 
merito  concludi  pofie ,  ac  debere  id , 
quod  fit  ex  Arte  profcribenda.  Et- 
enim  rarior  operationis  hujus  felici- 
tas  plurimorum  interitum  non  cam- 
penfat. 

Ad  alterum  dico  Trcpanon  in  hisce 
fupereflfe  cafibus.  Eft  equidem  & 
illud,  quod  ultro  fatendum  eft,  an- 
ceps  fepe  auxilium  ;  eo  quod  Cepha- 
learum,  Epilepfiarumque  caufas,  non- 
nifi  conje&uremus  in  capite  praden- 
tes  effe,  vel  in  ea,  quam  fufpicamur, 
cnpitis  plaga.  Attamen  incertitu- 
dinis  fa£ta  prognofi ,  fi  xgvi  velinc 
extrema  tentari,  novimus  per  certa 
experimenta  Trcpanon  ,  erudita  mana 
adplicatum,  per  fe  letale  nunquam 
e(Te  ;  etiamfi  prima  terebratione  irri- 
ta,  altera  vice,  pluribusve,  ad  aliam 
cranii  plagam  adplicetur.  Hinc,  quia 

non 


286       G  a  p  u  t  VL 


non  fola  Aucorum  fide,  fedquotidia- 
na ,  in  contufis,  ac  vulneracis ,  ex- 
perientia  difcimus  non  effe  per  fe  pe- 
ricuiofum  Trepanum,  fponce  admic- 
timus,  quse  Ballonius  Paradig.  N°.  1 9* 
qux  HoUerius  Libro  Obferv.  qux  Du* 
retus  in  Annotatione  in  fuam  enar- 
rationem  in  Cap*  2.  Holl.  de  morbis 
internis  pag.  27,  quae  Rhodius  Cent* 
1  .  Obferv.  6  9  *  qux  P.  Forejlus ,  Libr* 
9.  Cap.  2.  in  Scholio,  aliique,  tum 
docuerunt*  tum  exemplis  confirma- 
runt.    Quare  perperam  Willijhis  de 
An.  Brut.  Lib.  2.  Cap.  2,  pag.  75. 
Edit.  in  fol.  ait.    „  Laudari  apertu- 
„  ram  capitis  a  multis ,  fed  a  nemi* 
,y  ne,  quod  fciam  tentatam.  In- 
„  gerltem  Harvceum  Nobili  feminse 
ob  invincibilem  Cephataam  pro- 
5>  pofuiffe,  &  fpem  exinde  feciffe, 
„  fed  neminem  facere  operationem 
,7  voluiffe.  ,>  Utique  ex  allatisScri- 

pto- 


de  Cranii  Ustionf.  287 


ptoribtis  pacet  fepiils  ftiiflfe*  eandem 
fummo  cum  elTeftu  inflitucnm. 


CAPUT  VII. 

DE 

PECULIARI  QUORUN 

DAM  ME  D I C A ME  NTO  RUM 
VIRTUTE. 


§.  I.  Ratio  cv.r  hoc  anno  minora  numero  expe* 
rimenla  circa  Aquam  Calcis,  &  Vvam 
Vrjinam,  dejcnbantUY  §.  II.  Examen  a?i 
Ononis  projh  calcitlojis?  Anatcme.  Eadem 
ijucefiio  de  Raphano  hortenfi.  ^  §.  III.  Laits 
V rrbena  :  eaque  occajione  enarratio  dirce 
cephatcetf  ,  ad  quim  curandant  fvtifira  Artis 
fere  omnis  exhaufia  fupellex.  §.  IV.  'Pra» 
fiantia  FoUovum  Aurantiorum  in  Puhere, 
£y  in  Decctfo.  Admcnitio  de  Prudentia  quce 
in  Viribits  Medicamentornm  detegendis ,  Je* 
terniinanJis^  limitavaisque ,  necejjhrio  adhi- 
lenda  fit.  %  V.  De  chnmunilus  diflis An- 
ti  -  Epilepticis. 


§•  1. 


288         C  A  P  U  T     V  II. 


§.  I.  T^|E  Aqu-je  •  Calcis ,  &  tW 
jLJ  Urfi  viribus,  minus  hoc 
anno  dicendum  habeo,  imu  quia  ho- 
minum  calculo  Laborantium  nume- 
rus  longe  minor  ad  Nofocomium 
acceffit.  2do  Quia  ad  facilem  fecan- 
di  methodum  demonftrandam ,  & 
amplificandam  ,plures  eorum,  quibus 
ceteroqui  alterutrum  horum  dedif- 
fem,  calculo  fecari  curavi.  3"°  Quo- 
niam  in  his  morbis  etiam  aliorum 
fimplicium  vires  explorare  animus 
fuit.  Cxterum  plures  eorum  ,  quo- 
rum ,  his  remediis  curatorum ,  hifto- 
riam  tomis  prsecedentibus  dedi,  de- 
nuo  videre  contigit ,  &  perfo£fce  fa- 
nos,  omnibusque  calcali  fymptomati- 
bus  liberos  e(Te,  conftitit.  Inutilia 
qnoque  h#c  remedia  efle,  in  quihus 
degeneres  admodum  fyftematis  ouro- 
psei  partes  erant,  novis  conftitit  ob- 
fervatis ;  attamen  edu&o  calcnlo  iis- 

dem 


de  iVIedicamentorum  Virtute.  289 

dem  levamen  hinc  multum  fepe  con- 
tingrere. 

§.  II.  Cafu  hiftoriam  notabilem 
didici  effectus  Ononidis ,  di&js  C.  B.  P. 
Rcjlce  Bovis ;  quam  Autores  Medico- 
Botanici  ab  omni  tempore  in  variis 
obftruStionibus,  &  calculo ,  lauda- 
runt.  Senator  ille,  (quem  antea  Cap. 
3.  §.  2.  Hydrope  pe&oris  extinSturn 
confideravimus,)  longis  ab  arinis  cal- 
culi  martyr,  &  plures  minores  ali- 
quando  excernens,  demum  aPcregri- 
no  Patre  Francifcano  id  confilii  acce- 
pit,  ut  pugillum  herbae  Ononidis,  cum 
femilibra  aqure  pauxillum  co£tum, 
quovis  mane  biberet;  ac  primo  qui- 
dem  fpatio  longiore  ;  deinde,  leva- 
mine  infigni  inde  percepto  ,  repete- 
ret  quater  in  anno  idem  remedium, 
fpatio  14.  dierum.  Con^ilio  parens, 
levamen  primo  incredibile  habuit, 
deinde  liber  ab  omni  calculi  fympto* 

Pars  VI.         T  ma- 


290      Caput  VII. 


rnace ,  per  aliquoc  ance  morcem  xm- 
nos,  fic  fuic,  ac  fi  eodem  laboraflec 
nunquam;  nifi  femel  icerumque,  re- 
pecicionem  remedii  aut  negle&u,  auc 
ftudio ,  procraftinando. 

Infpiciendi  hujus  cadaveris  facul- 
catem,  utCap.  3.  jam  monui,  omni 
modo  quaerebam.  imo  Ob  dubia  quse- 
piam,  qux  in  Hydrope  pe&oris  ejus 
occurrebant,  ut  Cap.  3.  §.  2.  monui. 
2do  Ob  vires  indagandas  Ononidis, 
utrum  nempe  egiflet  modo,  ut  Uva 
Urfi,fymptomaca  auferendo,  an  vero 
tollendo  ipfam  Diathefin.     3"°  An, 
quia  ceflantibus  calculi  doloribus,pul- 
mo  aegrocare  cepic ,  calculofaDiache- 
fis  pulmonem  obfideret,  ibidemque 
primo  Afthma ,  deinde  Hydropem  pe- 
£toris,  creaviflet.    Eximius  Medicus 
Aulicus  Nobilis  a  Hentfchel,  qui  tanta 
cum  laude  inclyr<e  Faculcacis  Decana- 
tu  integro  triennio  funftus  eft  ,  & 

^  1  quo- 


DE  MeDICAMENTORUM  ViRTUTE.  2^1 


quocum  aliquocies  fuper  hoc  morLo 
in  confilium  vocatus  fueram  ,  venam 
incidendi  procuravic. 

Ad  prima  dubia  circa  Hydropem 
peftoris  refpondi  cap.  3.  pag.  89. 

Quoad  alcerum  ,  nihil  aut  calculo- 
fi  ,  auc  degeneris  ,  in  coco  fyftemate 
urinario  i  ivenimus;  id  modo  notaba- 
mus,  quodRen  dexter  quadruplo  ma- 
jor,  cum  nacurali  urecere,  finifter  Ren 
quadruplo  minor  mole  eflet.  Ad  cer- 
tium  dubium  quod  fpettat ,  pulmones 
flaccidi  quidem ,  lividique  erant  \  at 
vero  quacumque  in  plaga  examinaci , 
nihil  gerebant  calculofi,  aut  calcareij. 
neque  unquam  in  vita  quid  fimile  fpu- 
tis  reddiderat. 

An  ergo  Ononis  Diathefin  calculo- 
fam,  expulfis  jam  antea,  qui  aderant, 
calculis  ,  penitus  emendavit  ?  fuftu- 
lit  ?  Nunquid  repullulantem  eandem 
Diathefin  ad  remedii  negle&um,  idem 
T  2  mox 


2$Z  C  A   P   U   T  VII. 


mox  fuppredic  ?  Multiplico  experi- 
menta  ,  fed  nondum  certi  quidquam 
determinare  polfum. 

Raphuni  bortenfis  fuccum  cum  oleo 
fumcum  pag.  205 .  vidimus  bimeftre 
tempus  tolerabile  reddidifle  calculofo. 
Erit  &  hoc  in  aliis  tentandum. 

§.  III.  Laudanda  hic  Verbena  ve- 
nit,  feu  Verbenaga&iSta,  Verbena  com- 
munis  jlore  ceruleo  ,  Verbena  retta  C. 

b.  p.  246.  ©fcn^taut/  ©t# 
Snutfc 

Galenus  de  comp.  med.  fec.  loc. 
Libr.  2.  Cap.  2.  „  Omnium  porro 
„  maxime  difcutit,  &  perfe&e  robo- 
„  rat ,  Verbena  Retta  nspig-epsM  0  opbog, 
y,  maxime  viridis,  imo  &arida,cum 
„  Radicibus,  &  fimul  cum  ferpillo 
„  oleo  inco£to  ....  quin&ipfarrt 
„  per  fe  Verbenacam ,  fi  oleo  incoxe- 
„  ris,  caputque  inde  ri^averis,  om- 
„  ni  capitis  dolori  antiquo  ,  ex  fri- 

79  gi- 


de  Medicamentorum  Virtute.  293 

„  giditate,  aut  ex  craffis  humoribus 
„  oborto,  medeberis. 

Arcbigenes  inter  7repioi7rru  hanc  her- 
bam  recenfuit,  quod  &  pofteriores; 
Galenus  vero  improbavit  id.  „  Li- 
„  berat,  ait,  a  capitis  dolore,  dicit 
„  Archigenes ,  Verbenaca  herba ,  quam 
„  aliqui  facram  vocant,  tum  coronx 
„  modo  eircumpofita,  tum  illita  ex 
„  Rofaceo  &  aceto  :  hoc  auxilium 
„  oportebat  eum  non  nunc  inter  A- 
„  muleta ,  fed  prius  inter  medicamen- 
„  ta  referre;  fiquidem  revera  ei  con- 
„  fidit  ,per  longam  experientiam  co- 
„  gnito  &  probato. 

Diofcorides  Libr.  4.  Cap.  50.  yi. 
Herbam  facram  quam  Amuleti  vice 
adhibent ,  aliam  Verbenacam ,  fivc 
nspiospsoov  intelligic ,  non  illam  Rc- 
&am. 

Geterum  T)odoncvus  Verbenam  fivc 
Verbenacam  Rcftam  ftatuit  illam  efie, 
T  3  qux 


294       Caput  VII. 

qux  capiti  applicata,  ejusdem  medea- 
tur  doloribus. 

Platerus  Libr.  2.  Cap.  3.  pag.  24  3. 
edit.  in  4"  eodem  modo  quo  Dodonaus 
loquitur. 

Foreftus  L.  9.  in  Schol.  ad  Obf.  52. 
„  Famulus  quidam  capite  fupra  mo- 
„  dum  dolebat.  Cum  nulla  reme- 
„  dia  juvarent  ,  tandem  ad  collum 
„  Verbenam  viridem  aliquo  modo  tri- 
„  tam,  ut  ab  adftantibus  non  cogno- 
„  fceretur,  appendebam,  idque  no- 
„  £tc ,  dormienti ,  &  infcio  ,  ante- 
„  quam  malum  invaderet :  &  adftan- 
„  tibus  mandabam,  neseger,  afom- 
„  no  folutus,  hcrbam  collo  fulpen- 
„  fam  dimoveret  :  qua  hujus  herbse 
„  folius  fufpenfione,  miraculi  inftar 
„  hic  seger  curatus  eft.  Verbena  a 
„  collo  fufpenfa  amovcri  non  debet, 
„  nifi  exficcata  tandem  per  fe  cadat, 


Et 


DE  MeDIC AMENTORUM  V IRTUTE.  2^5 

Et  in  prax.  Cnymiatr.  Joan.  Hart- 
mannus.  ,,  In  omni  dolore  capitis 
».  tanquam  Arcanum  appropriacum, 

Aqua  Vcrbcnce  deftillata  commen- 
„  darur,  fepe  aflumpta  ad  unc.  iv. 
„  cum  gtt.  iv.  Spir.  Vitriol.  juvat 
v  etiam  Vcrbcna  tota  contufa ,  &  ca- 
9}  piti  impofita. 

J.  B.  Montagnanus  Cpnfil.  20.  Vcr- 
lenam  quoque  inter  cephalica  laudat. 
Cum  hxc  de  Verbcna  inveniflem ,  ad- 
plicui  eandem  juvenculse ,  cujus  cafus 
paulo  altius  repetendus  eft ,  ut  medi- 
camenti  hujus  pateat  efficacia. 

Hjec  femina  25.  annos  nata  ,  ve- 
nit  ad  me  2.  Julii  1760.  pra  diutur- 
no  &  intolerabili  capitis  dolore  pe- 
titura  confilium.  Mater  narrabat, 
hanc  fuam  filiam  ex  brachio  ancilta 
cecidifle,  capite  in  terram  allifo ;  na- 
tum  inde  apoftema ,  &  copiofum  pus 
auribus  effiuxiffe.  Deinde  fexto  vi- 
T  4  tx 


296       Caput  VII. 

tx  anno  variolis  eam  decubuiffc  adeo 
malignis  ,  ut  toca  fere  cutis  capillata 
capitis  fuppursndo  fecefferit.  Non 
recte  memoria  fuggerit  matri,utrum 
lapiui  memorato  ,  an  remedio  igno- 
to ,  quo  cito  caput  infantis  fuppurans 
pofl  variolas  exficcaverit  ,  caufam  * 
originemque  cephalaeae  tribuere  de* 
beat ;  cum  infantes  minus  foleant  con- 
queri,  &  an  tunc  aliquando  puella 
conquereretur ,  penitus  oblita  fit.  Cx~ 
terum  ,  poft  variolas  meminit  mater, 
pofl:  fuum  decimum  annum  meminit 
juvencula  ,  dolores  capitis  frequentes 
dirosque  adfuiffe,   verum  usqife  ad 
I9.getatis  annum  eosdem  tantum  uni- 
co  fxviiffe  die,  nofte  filuiffe,  diebus- 
que  infequentibus  pluribus,  numero 
incertis  ;   eodemque  annorum  fpatio 
frequentiffimos  vomitus  ac  narium 
hxmorrhagias  ,  capitis  doloribus  jun- 
£tas  fuiffe ,  eadem  forfan  de  caufa 

bre- 


de  Medicamentorum  Virtute.  297 

brevionbus,  rarioribus.      Ab  anno 
vero  xtatis  19.  graviores  capitis  do- 
lores  diuturnioresque  faeviifle,  cum 
longe  rariore  vomitu  ac  haemorrha- 
gia.    Ab  elapfo  biennio  incepifle  vo- 
mitus  fieri  violentos/aeruginofos,  quos 
emetico  ac  purgantibus  &  tunc  fuftu- 
lerit,   &  femianno  deinde,  cum  re- 
diiflent.     Modus  porro  doloris  fic  fe 
habebat  nunc  :  Cephalxa  totum  qui- 
dem  caput  obfidebat  ;  finiftro  vero 
in  latere  vehementius  ;  cum  auditu 
gravi,  &  tinnitu  auris  finiftrse,  cum 
colli  dolentis ,  pulfantisque  ,  Empro- 
ftotono,   quando  ere&a  eft  capite, 
haud  ita  quando  decumbit.  Tuflim 
quoque  ficcam  conquerebatur  ,  cor 
palpitans,infomnes  prae  doloribus  no- 
ftes ,  in  quartum  &  quintum  diem  rc- 
tardantem  alvum ;  menfes  a  19.  an- 
no  setatis  regularcs  quidem  paflim, 
fpatioque  6,7.  g.dierum  fluentes,  at 
T  s  pau- 


298  C   A    P   U   T  VII. 


paucos  eosdem,  pallidosque  ;  csece- 
rum  non  dolentes  fere  ;  quamvis  ca- 
put  fub  idem  tempus  gravius  doleret. 
Poft  ultimos  xruginofos  vomitus  a 
menfeNovemb.  1759.  ad  Apr.  1  760. 
le£fco  h^fit,  acerbitate  dolorum,  af- 
fixa.  Paulo  ante,  quam  ad  me  ac- 
cederet,  dolores  vehementer  poft  ve- 
nx  fecHonem  increverant. 

Hac  Anamnefi  fic  adornata ,  & 
tempore  meo  elapfo,  dedi  ipfi  pur- 
gans ,  quo;  prse  al vo  obftru&iflima  ege- 
bat,  &  juffi  pofthac  rediret,  ut  adas- 
quatam  fi  fieri  poflet,  indicationem 
formaremus. 

Non  rediit  porro,  nifi  quatuor  ela- 
pfis  integris  poftliminio  menfibus,  eo 
quod  pnc  doloris  perfeverantia  do-  ' 
mo  exire  haud  potuifTet.  Hinc  eam 
de  falute  defperabundam  blande  ere- 
xi ,  in.  Nofocomio  fervavi,  ejusque 
occafione  Diflertationem  coram  Medi^ 

ci- 


de  Medicamentorum  Virtute.  299 

cinx  Studiofis  feci ,  in  qua  a  nata  Me- 
dicina  ,  in  noftra  usque  tempora,  hu- 
jus  morbicaufas,  Symptomata,  Dia- 
gnofin,  Prognofin,  &  Curationem, 
cxpifcatus,  profequutusque  fum  ;  & 
circa  quam  ab  ipfo  Januario  usque  ad 
Ferias  majores  iidem  Domini  Studiofi 
hebdomadali  Difputatione  inter  fe  fe 
difceptarunt. 

Applicatis  quibuscumque  caufis 
morbi,  quas  Anatome*unquam,  ob- 
fervatioque  detexit ,  ad  cafum  da* 
tum,  conclufimus  Cephalaeam  pro- 
topathicam  c(fe,  eandemque  vel  ex 
Encephali  fuppuratione  poft  lapfum, 
vcl  ex  maturiore  capitis  poft  cutem 
capillatam  fuppurando  ablatam  ex- 
ficcatione,  trahere  originem.  Equi- 
dem  in  Ventriculum  nonnulla,  fa- 
teor,  fufpicio  cadebnt,  quia  toties 
vomitus  contigerat ,  isque  poft  emeti- 
ca  cephateam  fepius  fedaffe  vifus 

erat ; 


300        C  A  P  U  T  VII. 

erat  ;  verum  contra ,  ventriculus  in- 
fons  ab  Encephalo  affefto  in  confen- 
fum  rapitur  ,  docentibus  id  manife- 
fto  capitis  contufionibus  ,  &  vulneri- 
bus.  Praeterquam  quod  haud  raro 
contingat ,  ut  caufa  in  capite  hseren- 
te  proritetur  ventriculus  in  vomitus 
bilis  flavae ,  porracex ,  ifatodis ,  seru- 
ginofe ,  (  quemadmodum  etiam  no- 
ftra  #gra  aliquoties  vomitu  reddide- 
rat,)  a  qua,  inter  plicas  refidua,  ven- 
triculus  pofthac  leviter  expurgandus 
fit,  ni  velimus  eum  asgrotare. 

Prognofin  ambiguam  feci  ,  ob 
niorbi  diuturnitatem ,  atque  altius  ir- 
radicatam  ejus  caufam.  Quum  ta- 
men  Artis  induftria  ejusmodi  defpe- 
ratas  fere  cephatasas  aut  egregie  mi- 
tigatas ,  aut  etiam  penitus  curatas  fuif- 
fe  conftabat ,  varia  auxilia  vario  or- 
dine  admovi. 


Ac 


de  Medicamentorum  Virtute.  301 


Ac  primo  quidem  arridebat  Seta- 
ceum  ad  Nucham ,  quo  quandam  re* 
vulfionem  procuraremus ;  eundem- 
que  in  finem  data  funt  purgantia  Hy- 
dragoga  bis  in  feptimana  ,  dum  in- 
terea  Spir.  Frumenti  cum  fublimato, 
&  larga  Bardanse  decofta  cum  la£te , 
ad  humores  veteres  emendandos,  no- 
vosque  regenerandos  ,  perpetuo  da- 
rentur.  Primis  20.  diebus,  nihil  in- 
de,  poftmodum  vero  tantopere  lucra- 
ta  eft,  ut  primo  integro  ,  dein  binis, 
ternis,  pluribusve  diebus,  cephalaea 
vacaret ,  ac  tandem  integris  5 .  fepti- 
manis  prorfum  libera ,  ac  faniffima  ef- 
fet.  Petivit  dimitti ,  &  remedia  fibi 
dari  ,  quibus  domi  continuatis ,  cor- 
pus  contra  recidivam  muniret.  Juf- 
fa  igitur  eadem  continuare ,  &  bonara 
fetacei  curam  habere,  24.Jan.1761. 
diuiifTa  eft. 


Dq- 


302       Gaput  VII. 

Domi  fana ,  horum  ufu ,  fex  lepti- 
manis  vixit ,  fed  dein  in  cephalaeam 
diram  remittentem  quidem ,  fed  nun- 
quam  intermittentem ,  relapfa,  ad  3. 
Martii  denuo  intra  Nofocomium  re- 
cepta  eft.  Cum  antiquis  remediis  mi- 
nus  feliciter  continuantes  ,  cetera  Ar- 
tis  auxilia  ordine  admovimus. 

Ac  primo  quidem  Hirudines.  plu- 
res  ad  tempora  frontemque  adhiberi 
curavi ,  qux  cruoris  quidem  fufficien- 
tem  copiam,  iterato  ad  4.  ufque  diem 
in  pleno  Auditorio  experimento,  edu- 
xere  ,  haud  juvarunt  tamen.  Unde 
2do  Cucurbitas  tum  ficcas,  tum  fcarifi- 
catas,  adpofui,  fronti,  vertici ,  tem- 
poribus ;  idque  ad  tres  vices  ,  cum 
debita  cruoris  evacuatione.  Nihil 
inde  opis.    Igitur  3tl0auxilium  aVe- 
na  jugulari  feOta  expetivimus.  Etiam 
hinc  fpe  fruftratus  4t0  caput  rafum 
emolliente  Cataplafmate  totum  fovi 

qua- 


de  Medicamentorum  Virtute.  303 

quatriduo  5  quod  practici  jubent  eo 
confilio  ,  ut  ajunt  ,  ut  apertis  futura- 
rum  poris  via  panderetur  ,  qua  pra- 
va  de  Encephalo  exhalarent.  Arte- 
riotomen  non  feci  ,  quia  ea  &  per 
Hirudines  ,  &  fcarificatas  Cucurbi- 
tas  ,  fufficienter  facta  erat.  Quinto 
Empl.  deMeliloto  cum  i  Empl.  Vefic. 
miftum  univerfo  capiti  oftiduo  fpatio 
admotum  eft  ;  quo  inde  madente,ac 
ftillante  ,  pauxillum  principio  ,  nihil 
levaminis  poftliminio,  percepit.  Sexto 
Bartbolini  confilii  memor  ,  qui  in  An- 
gha  didicerat  antiquas  cephabeas  cu- 
rari  ,  datis  quotidie  aliquot  guttis  li- 
quoris  ,  qui  adulta  hyeme  de  vulne- 
rata  radice  arbovisjuglandis  exftillans, 
appenfa  excipitur  lagena ,  etiam  hunc 
fuccum  Puelte  non  ad  guttulas  ,  fed 
ad  duas  de  die  uncias  fpatio  14.  die- 
rum,  dedi. 


Ni- 


304       Caput  VII. 

Nihil  ergo  tot  tancisque  proticiens, 
tandem  Verbenam  adhibui.    Hxc  1  3. 
Aprilis  ficca  appenfa  collo  eft  ,  &  a 
25.  Aprilis  recens  colle&a  ;  tum  & 
aqua  ejusdem  ftillatitia  ad  unc.  IV.  dc 
die  cum  gtt.  IV.  Spir.  Vitrioli ,  data  eft. 
Subitum  fane  inde  levamen  habuit, 
fubitoqueintegram  doloris  abferitiam, 
fine  ulla  vel  unius  diei  recidiva,  fpa- 
tio  primum  duorum  menfium.  Tum- 
que  ipfi  ,  indicanti  mihi  ,  quod  fem- 
per  ad  finiftrum  oculum  pqn&um  do- 
lens  fuperelfet,  quem  olimSpir.Fru- 
menti  cumfublimato  fublatum  memi- 
nifTet,  internum  Verbenae  ufum  de- 
traxi,fpiritumque  huncfubftitui.  Con- 
tinuavitdomi  fuae  Spiritum  ,  &  Ver- 
benx  Amuletum  ,  ad  diem  6.  Julii, 
quo  cephalgea  rediit  ,  dira  adjun&a 
Cardialgia  ,  &  vomitu  frequenti,  cum 
brachiorum  introtorfione inter  vomen- 
dum.    Purgantibus ,  fcuto  ftomachi- 

co, 


de  Medicamentorum  Virtute.  305 


co ,  paregorico,  nervinis,  roboran* 
tibus ,  &  Verbena  capici  adpenfa ,  in- 
tegre  convaluit  fub  finem  Julii,  & 
bene  hucusque  habec. 

§.  IV.  Aurantiorum  folia  ufum  in 
Medicina  pulcrum  habent.  Eximius 
Medicus,  vetus  meus  candidiffimus- 
queamicus,  Haganus  Poliater,  Abr. 
Wefterboff,  plusquam  elapfo  abhinc 
anno,  coa£tus  fuerat  fplendidarum 
perfonarum  hortatu,  remedium  quod- 
dam  arcanum  fufcipere,  ea  onerofa 
lege,  ut  quideffet,  id,  nifi  confen- 
tiente  Autore,  nemini  patefaceret. 
Cum  Amicorum  omnia  communia 
fint,  mihi  aliquam  ejusdem  copiam 
fecit,  ut  data  oportunitate  in  mor- 
bis  convulfivis,  in  quibus  non  fem- 
per,  fedfepe,  mirifice  prodeft,  no- 
cet  vero  nunquam,  ut  expertus  te- 
ftabatur,  vim  ejusdem  explorarem. 
Offerebat  fe  fe  menfe  Januario  cur- 

Pars  VI.  U  ren- 


l 


306       Caput  ViL 

rentis  anni  apta  occafio.  Puella  i  tf. 
ann.  quam  Materna  Au  g  u  s  t  i  s  s  i  m  /s 
liberalitas,  ut  multos  alios  centenos 
pueros,  puellasque,  clam  alit,  con- 
vulfiones  patiebatur  adeo  miras,  adeo 
horrendas,  ut  rarifiimi  fane  exempli 
eflfent,  ntque  nullum  genus  convul- 
fionum  notum  fit,  quod  bic  non  ad- 
eflfet :  nulla  pars  corporis  libera  man- 
fit,  &  nova  atque  infueta  Sympto- 
mata  fcenam  hanc  terribilem  fere 
quotidie  mutabant :  proje&umque  in 
altum  corpus  fuit  fic  ,  ac  fi  fortifii- 
mi  viri  illud  in  fublime  projicerent. 
Spatio  3 .  feptimanarum  quidquid  Ar- 
tis,  quidquid  experientiae  eflTet,  im 
defefla  opera  adplicaverat  Veteranus 
Medicus ,  expertiflimns  Practicus ,  Do- 
minus  ab  Hentfchcl,  fed  fruftra.  Cum 
AucusTissiMis  mandato  optimo 
huic  viro  jungerer,  totamque  pehe 
Artem  exhauftam  fruftra.  cernerem, 

fu- 


de Medicamentorum  Virtute.  307 

fubic  ilico  Arcani  memoria.  Col- 
legx  narro  innocuum  per  fe  ,  at  (tu- 
pendum  quandoque  medicamencum. 
Annuic.  Damus,.  Quid  plura?  Scru- 
puli  unius  dofi  cum  potu  Chocoladae 
mifta  primo  die,  quae  12.  horis  in- 
tegris  perfevernvernnt  convulfiones, 
trihorio  finiuntur  ;  altero  die  femi- 
hora ,  tertio  vix  umbra  levis  malo- 
rum,  pr^tereaque  nihil;  cico  autem 
vires  rediere,  corpori  fua  mentique 
alacritas.  Scrupulum  tamen  pulve- 
ris  quotidie  dedi  ad  1  4.  diem  usque. 
Exinde  femper  fana  fttit. 

Induflxia  ac  dexteritate  fua  cele- 
ber ,  Ocularius  Wincel ,  dum  hac 
hyeme  fuam  catara&as  extrahendi  ar- 
tem ,  tanta  cum  laude  Vimna  exer- 
ceret,  ajebat  Arcanum  illud  Haga- 
num  nonnifi  folia  Aurantiorum  con- 
tinere,  &  decofti  quidem  forma  ad 
Chocoladara  componendavn  adhiberi, 
U  2  at 


308        G  A  P  U  T  VII. 


at  vero  pulverem  e  foliis  hisce  pa- 
ratum  quoque  fimili  potui  admifceri 
poffe,  ac  prodeffe.     Cum  id  tot  ra- 
tiouibus  affeveraret,  cpravit  111.  D. 
Prtffes  magnam  copiam  foliorum  nbi- 
que  colligi,  &  ad  omnia  Nofocomia, 
Orphanotrophia  ,  Gerotrophia  ,  Pto- 
chotrophia  mitti ,  ad  experimenta  ca- 
pienda.      Dedi  pulverem  defperato 
Epileptico  ultra  menfis  fpatio,  fed 
incaffum.      Itidem  puellae,  choreae 
S.  Viti  reliquiis  adhuc  laboranti ,  pul- 
verem  hunc  fruftra  longo  tempore 
dedi ;  pofthac  vero ,  cum  Hagani  pul- 
veris  decem  fuperftites  fcrupulos  ei- 
dem  decem  diebus  dediffem  ,  peni- 
tus  convaluit.     An  ergo  in  Hagano 
pulvere  quid  admiftum  aliud?  Nun- 
quid  ex  tot  Aurantiorum  fpeciebus  de- 
terminatam  fpeciem-  Haganus  habet, 
qux  veluti  prx  reliquis  Aurantiis  fpe- 
eihca  effet  <?  An  vero ,  fi  idem  fit, 

hic 


DE  MeDICAMENTORUM  ViRTUTE.  309 

hic  contigit^  qnod  Ikpe,  ut  princi- 
pio  vix  quid  Medicina  pra:ftet,  in  fi- 
ne  autem  juvet  egregie  ?  Ufus  do- 
cebit. 

Deco&um  illud  ,  unde  Chocolada 
paratur,  di&ante  nobis  egregioWi?z- 
cely  fic&fit,  &  datur.  Fol.30.  36. 
Aurantiorum  cum  libra  aqux  coquun- 
tur  ad  f.  confumtioncm ,  potumque 
Chocoladam  inde  formatum  xgri  bi- 
bunt,  repetendo  poft  4.  aut  5.  dies 
idem.  Prxparata  autem  corpora  vo- 
lunc,  triduo  ufu  aquas  mellitx,  & 
dein  purgante  :  altera  tunc  die  poft 
purgans  exhibent  hoc  medicamen- 
tum.  Alii  defcripti  deco£H  tertiam 
partem  tribus  fnbfequentibus  diebns 
dant  cum  Chocolada,  quam  fine  ad- 
junftis  calidis  effe  jubent.  Suadent- 
que  illi  in  le£to  hunc  potum  fumere, 
&  bihorio  deinde  quiefcere.  Porro 
&  ternos  hos  potus-  matutinos,  & 
U  3  pra- 


3  i  o        C  A   P  U  T  VII. 


pr.evia^  pur^atioues ,  toaes  etfe  re- 
petendas,  qaoties  id  exigit  pertina 
cia  morbi. 

Optimus  Medicus  ,  iDtegerrimus 
Amicus ,  Senator  &  Poliater  Haganus 
C.  H.  Vclfc  ,  communicavit  mecum 
hanc  DecocH  formam.     J£.  Fol.  Au- 
rantior.  N°  120,    (  id  eft  circiter 
unc.  j.  &  dr.  vj.  )  in  Aq.  pluv.  unc. 
xx.  decoque  fpatio  2.  vel  3.  hora- 
rum  ,  vafe  claufo  ;   colato  adde  vi- 
ni  rubr.  unc.  x.  Sacchar.  cononid.  q. 
f.  ad  gratiam.     Sumat  xger  bis ,  ter, 
quater  ,  prout  neceffitas  jubet ,  unc. 
iij.  iv.  quotidie  ,  aut  folas  ,  aut  mi 
ftas  cum  levi  Chocolada.  Teftatur 
idem  hocce  remedium  mire  reficere, 
&  roborare  segros  ;  egregie  aliquan- 
do  Colicam  Pittonum  mitigare  ;  Coli- 
cx  hujus  fedare  vomitus  ;  &  qux 
Purgantia  ,   atque  Opiata  haftenus 
operata  non  effent ,  ope  deco&i  nunc 

ope- 


DE  MeDLCAMENTORUxM  Virtute.  3  l  I 

operari.  In  Hyftericis  Convuliioni- 
bus  necdum  multa  experimenta  fe  ha- 
bere  ,  reucere  fe  tamen  non  poife 
Nocabilem  cafum  biennis  Infantis , 
fatui ,  ut  videbacur ,  fucuri  :  qui  an- 
ni  ab  illinc  fpatio  levioribus  Convul- 
fionibus  quotidie  vexatus  5  a  femian- 
no  clamoribus  convulfivis  ,  nonnun- 
quam -Epilepfias  ,  quandoque  Cata- 
lcpfeos  ,  contortus  fymptomatibus  ; 
fumferat  ter  die  quid  hujus  Decocti 
fpatio  20.  dierum  citra  levamen  no- 
.tabile  ,  pouhac  vero  eo  cum  effeEhi, 
ut  elapfo  demum  menfe  ne  umbram 
quidem  morbi  amplius  haberet  ,  hi- 
larisqueidem  ,  atque  ingenuus ,  adpa- 
reret. 

Profe&o  hujus  efficaciam  decofti 
mirificam ,  &  ego  expertus  fui  in  vi- 
ro  quinquagenario  ,  qui  pofl:  hemi- 
craniam  in  horridas  faciei  convulfio- 
ncs  20.  3  0.  una  die  repetentes,  inci- 
U  4  de- 


312       Caput  VII. 

derat.  Junxeratque  fe  fe  ea  memo- 
rix  labes,  ut  nofcens,  qui  accede- 
rent ,  omnes ,  nofcens  omnia ,  quse 
videret ,  tangeretque ,  tamen  nonii- 
na  indere  propria  ipfis  non  poffet? 
paffimque  per  omnia  balbutiret  :  & 
quamvis  gallice ,  aut  italice ,  inter- 
rogatus,  fi  quid  utcumque  intelligi- 
bile  refponderet,  id  germanice  dun- 
taxat,  praeter  omnem  fane  morem, 
foic.  Unc.  ij.  quovis  bihorio  decofti 
datae,  fenfim  notabiliter  mutarunt, 
tandem  fpatio  fex  dierum  integre  fu- 
ftulerunt  hunc  morbum,  cum  omni- 
bus  fuis  ftupendis  fymptomatibus>om- 
nesque  reftituerunt  fun&iones. 

Pueila  16.  annorum  febre  fcarla- 
tina  correpta  menfe  Septembri  anno 
1760.,  dein  convulfione  7.  0&obi\ 
latere  dextro  paralytica  fa&a  eft ,  & 
perfetle  aphona.  Cum  nihil  confueta 
Artis  auxilia  juvarent,  mifit  eam  III. 

Pra> 


de  Medicamentorum  Virtute.  3  i  3 

Prades  ad  meam  Machinam  ele&ream. 
Pauxillum  quidem  fpatio  6.  menfium 
lucrabatur,  ut  articulare  voces  quas- 
dampotuerit,  ut  etiam  paralyfis  mi-» 
nueretur;  verum  pauca  illa  emenda- 
tio  cum  non  augeretur,  dedi  tria  de- 
co&a  Aurantiorum  ,  pofteaque  pul- 
veres,  interea  dum  adMachinam  di- 
ligenter  quotidie  accederet.  Men- 
lis  fpatio  fic  pergens ,  lucratur  voce 
incredibiliter,  ut  nunc  fpes  fit  ejus- 
dem  reftituendae ,  &  paralyfeos  peni- 
tus  curandas.  Obfervatio  hxc  inci- 
tavit  me  ,  ut  cun&is  ,  quibus  vim 
eleftrinam  nunc  adplico,  fimul  pul- 
veres  fol.  aurant.  darem,  vifurus  a» 
plura  exempla  colligere  queam  feli- 
cioris  fuccefTus  vis  ele&rinae  ope  ho* 
rum. 

In  Epilepticis  nec  deco&o,  nec 
pulvere  foliorum ,  aliquid  hucusque 
profeci;  data  tamen  occafione  repe- 
U  5  tam 


314       C  a  p  u  t  VII. 


tam  experimentum  ,  cum  audio  id 
aliis  fuccedere.  In  tremore  poft  ter- 
rorem  fuperftite  videbar  primo  vi- 
£tor  morbi  futurus  ,  deinceps  vero 
minime,  tandem  vero  iterum  mul- 
tum.  Vidi  a  laudatiffimo  Phyfico 
Nofocomii  civici  Scbreibers  homini, 
choream  S.  Viti  ab  annis  peffime  ha- 
benti,  idem  ultra  menfis  fpatium  da 
ri,  cum  aliqua  duntaxat  emendatio- 
ne  in  principio  ,  ita  ut  levior  illa 
cmendatio  non  augeretur,  licet  idem 
deco£tum  longo  temporis  fpatio  con- 
tinuaretur  ;  fatendum  eft  tamen  in- 
ceptam  iilam  emendationem  conftan- 
ter  permanere. 

Porro  indigebit  remedium  iftud, 
ut  &  Verbcna,  piuraqu?  alia,  matu- 
riore  ac  diuturniore  examine,  prius- 
quam  quid  certi  circa  idem  conclu- 
datur.  Nunquam  enim  in  fimilibus 
tentandis ,  eyulgandisque,  fufficien- 

ter 


de  Medicamentorum  Virtute.  3  i  5 

ter  cauti  effe  polfumus.  Coaevis  fcri- 
bimus,  &  pofteris.  Hi ,  inftitutis 
iisdem  experimentis,  aut  eadem,  qux 
nos ;  aut  aliter ,  quam  nos ;  aut  ni- 
hil  omnino,  quod  nos ;  videbunt. 
Si  nos  rite  ,  cafteque  &  prudenter, 
noftra  notaverimus ,  tam  faufta  quam 
adverfa,  quam  inutilia,  quam  im- 
perfe&a  ;  profe&o  dnm  Coretanei , 
feriqueNepotes ,  eadem  prudentia  ex- 
perimenta  noftra  repetiverint ,  idem, 
quod  nos,  femper  adnotabunt. 

Hoc  demum  modo  Canones  for- 
mabuntur  pra&icj ,  qui  limitent  mor- 
bos,  gradusque  morborum,  in  qui- 
bus  profit,  non  profit,  noceatve, 
medicamentum.  Sin  vero  aut  per- 
fun&orie,  aut  nimis  glorianter,  aut 
immeritx  cupidine  famx  ,  experi- 
menta  evnlgaverimus ,  confequetur 
neceflario  id  ,  nt  nos ,  &  prxfens 
stas  ,  &  pofteritas  ,  iure  condem- 

nent. 


3  1 6      Caput  VII. 


nenc.  Remedium  fuftuliffe  morbuui 
videri  potefl:  ,  nec  force  fuftulic  :  uc 
fi  alia  fimul  daca  fuerint,  qure  emen- 
dare  morbum  potuerinc  ;  aut  fi  pe- 
riodicimorbi  fint ,  ut  pluresCardial- 
gia; ,  Cephalarx ,  Hemicranias  ,  Ar- 
thritides  ,  Rheumatifmi,  &c.  qui  vel 
fponce,  vei  mucatis  aere,  vkx  gene- 
re,  alimencis,  vel  naturae  opera,  aut 
mitigentur,  aut  fileanc,  aut  penicus 
fepe  fuperencur.  Securos  quoque 
nos  efie  oporcet,  quod  segri  fumma 
accuratione  remedium  adhibucrinc ; 
quodque  non  clam  alia  aut  praetule- 
rint,  aut  intermifcuerint  falcem  ,  & 
tamen  ne  forte  irafcamur ,  neve  illi 
careant  noftra  amicitia,  gratia,  pa- 
trocinio ,  cribuanc  nobis  gloriam  cu- 
rx.  Hec  uc  mihi  concio;ere,  con- 
tingunc  &  caeteris. 

Hinc  monicosLeftores  meos  volo, 
ut  quae  obfervata  communico, ea.no- 

vis 


deMedicamentorum  Virtute.  3  i  7 

vis  dignentur  experimentis  urgere,fi- 
que  forfitan  violafie  hinc  inde  pru- 
dentix  regulas  videar,  ut  id  publico, 
meo  etiam  expreflb  nomine,  palam 
faciant.  Erit  profe&o  unde  gratias 
illis  perpetuas  agam.  DEO  vivi- 
mus,  &  proximo;  vivimus  veritati, 
non  patri  fallache  &  mendacii,  dia- 
bolo. 

§.  V.  Qux  Prifcis  Anti-Epilepti- 
ca  di&a ,  Pcconia  mas ,  Yaleriana  Syl- 
vcjlris ,  [  ifcus  quercinum ,  pluribus 
experimentis  etiam  hoc  anno  fa£bis, 
vere  Anti  -Epileptica  efle  novi,  do- 
cui ,  demonftravi ;  at  vero  aut  mo- 
dicx  ,  auc  nullius  omnino  efficacise 
efle,  inmultis,  imo  forte  crebriori- 
bus  in  cafibus,  quoque  expertus  do- 
lui.  Hi  tamen  cafus  non  derogant 
illis,  modo  fuos  intra  limites  finguli 
coerceantur.  Valeriana*  Sylvejlris  in 
Fabio  efficacia  effecit  forfican  ,  ut  de- 

bi- 


3  i  8  Caput  VII.  de  Medicament. 

bito  celebrior  illa  inclarefceret  ;  ut- 
que  fallax  fepius ,  vilefceret  multis. 
Manfit.  tamen  ,  seternumque  Anti- 
Epileptica  Planta  manebit,  fuis  de- 
terminatis  in  cafibus.  Sufpicor 
fimile  quid  fore  de  Auran- 
iiorum  foliis. 


o